Ελλάδα – ΗΠΑ: Κυβέρνηση κωλοτούμπας
Στις 22 Απριλίου 2021, κατά τη διάρκεια της επίσκεψής του στη Σαουδική Αραβία ως υπουργός Εξωτερικών τότε, ο Νίκος Δένδιας, σε συνέντευξή του στο Arab News, είχε δώσει σαφώς το στίγμα της κυβέρνησης Μητσοτάκη ως προς τα ενεργειακά. Η Αθήνα εγκατέλειπε πλήρως – ή τουλάχιστον «πάγωνε» επ’ αόριστον – κάθε σχέδιο εξόρυξης φυσικού αερίου και πετρελαίου, όπως επίσης και τους σχεδιασμούς για τη μεταφορά αερίου από τα κοιτάσματα Κύπρου – Ισραήλ, με τον υποθαλάσσιο αγωγό, EastMed. Είχαν προηγηθεί οι σχετικές αμερικανικές ντιρεκτίβες, ειδικότερα από τον τότε πρέσβη των ΗΠΑ στην Αθήνα, Τζέφρι Πάιατ, για να μην χαλάσουν οι ΗΠΑ τις … καρδιές τους με την «στρατηγική σύμμαχό» τους, Τουρκία.
Οι τότε δηλώσεις Δένδια μόνο τυχαίες δεν ήταν. Ηδη, ο Κυριάκος Μητσοτάκης, ακολουθώντας υπάκουα τις επιταγές των Βρυξελλών καθώς και των μεγάλων επιχειρηματικών συμφερόντων για «πράσινη ανάπτυξη», απέρριπτε δημόσια την «βρώμικη» ενέργεια του φυσικού αερίου και του πετρελαίου και εμφανιζόταν ως άλλος «σταυροφόρος» της πράσινης ενέργειας.
Ελεγε τότε ο Ν. Δένδιας: «Η Ελλάδα πιστεύει στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και δεν πρόκειται να αρχίσει να σκάβει τον βυθό της Μεσογείου για να βρει αέριο και πετρέλαιο, για έναν πολύ απλό λόγο… Χρειαζόμαστε 10 με 20 χρόνια για να το βρούμε και να το εκμεταλλευτούμε, και από οικονομική άποψη θα ήταν πολύ πιο ακριβό για παράδειγμα από το δικό σας, της Σαουδικής Αραβίας. Έτσι, οικονομικά δεν οραματίζομαι την Ελλάδα να γίνει χώρα παραγωγής πετρελαίου». Ο ίδιος, αναφερόμενος και στο Αιγαίο, είπε ότι «είναι ένας παράδεισος στη γη. Δεν σκοπεύουμε να το μετατρέψουμε σε κόλπο του Μεξικού. Η Ελλάδα δεν σχεδιάζει στο άμεσο μέλλον να γίνει χώρα παραγωγής πετρελαίου και φυσικού αερίου».
«Drill, Kyriakos, drill»
Τι συμβαίνει, άραγε, τώρα, και άπασα η κυβέρνηση Μητσοτάκη πανηγυρίζει για τα M(e)AGAντηλ που υπέγραψε με τους απεσταλμένους υπουργούς της κυβέρνησης Τραμπ, και με την «εκλεκτή» του Αμερικανού προέδρου, εκπρόσωπο της «διπλωματίας των μπουζουξίδικων», νέα πρέσβη των ΗΠΑ στην Αθήνα, Κίμπερλι Γκίλφοϊλ;
Διότι εάν δεν ισχύουν πλέον αυτά που έλεγε ο τότε ΥΠΕΞ και νυν υπουργός Αμυνας του Κυριάκου Μητσοτάκη, και δεν προχώρησε η χώρα σε εξορύξεις, έχασε τον πολύτιμο χρόνο των σχεδόν επτά χρόνων που βρίσκεται η ΝΔ στην κυβέρνηση. Εάν, αντίθετα, ισχύουν αυτά που επί σειρά ετών έλεγε ο πρωθυπουργός και «αναμασούσαν» τα στελέχη της κυβέρνησης περί «πράσινης ανάπτυξης», τότε γιατί πανηγυρίζουν τώρα για την άρδην αλλαγή πλεύσης, από την «πράσινη» ενέργεια προς τη «βρώμικη».
Η απάντηση είναι απλούστατη. Πρόκειται για κυβέρνηση της κωλοτούμπας και της πλήρους υπακοής στα υπερατλαντικά κελεύσματα. Οσο στην Ουάσιγκτον, ιδιαίτερα επί Μπάϊντεν, του οποίου είχε εμφανιστεί ως υποστηρικτής ο Κ. Μητσοτάκης, υπαγόρευαν την εφαρμογή πολιτικών της «πράσινης ανάπτυξης», η κυβέρνηση εμφανιζόταν βασιλικότερη του βασιλέως. Τώρα, που ο Τραμπ άλλαξε γραμμή και θέλει να ευνοήσει τους αμερικανικούς ενεργειακούς κολοσσούς, ο Κ. Μητσοτάκης κάνει κωλοτούμπα. Καθίσταται, πλέον, εμφανέστατο ότι η κυβέρνηση άγεται και φέρεται ανάλογα με τις κυβερνήσεις και τις ορέξεις των ΗΠΑ, χωρίς να έχει ανεξάρτητη εξωτερική πολιτική.
Εύστοχα περιγράφει αυτή την οβιδιακή μεταμόρφωση ο σχολιαστής της εφημερίδας, «Καθημερινή», Κώστας Καλλίτσης: «Μέχρι την ανάδειξη ως προέδρου των ΗΠΑ, του κ. «drill baby, drill», η ηγεσία της κυβέρνησης αντιμετώπιζε με βαρύτατη δυσθυμία το θέμα των ορυκτών καυσίμων. Και ξαφνικά, πασχίζοντας να αποκτήσει δίαυλο επικοινωνίας με τον Ντ. Τραμπ, ο φανατικός της πράσινης ανάπτυξης αστραπιαία μεταλλάσσεται σε φανατικό θιασώτη των ορυκτών καυσίμων.
»Μόλις ο Ντ. Τραμπ δίνει το παράγγελμα για νέες εξορύξεις, η κυβέρνηση σπεύδει σε χρόνο-μηδέν να εξετάσει και να εγκρίνει το αίτημα της Chevron και να πανηγυρίσει ως «ιστορική στιγμή» την επικείμενη έναρξη ερευνητικών γεωτρήσεων στο (τουριστικό) Ιόνιο. Επιχαίρει και για τον ρόλο της Ελλάδας ως διαύλου διοχέτευσης του αμερικανικού υγροποιημένου φυσικού αερίου (που είναι το πιο ακριβό και, ταυτόχρονα, το πιο βρώμικο, καθώς η μέθοδος εξόρυξής του, το fracking, προκαλεί μεγάλη καταστροφή στο περιβάλλον…) στην Κεντρική Ευρώπη. Αυτό αποκαλείται «ενεργειακός κόμβος». Και το εμπορικό κέρδος που θα εισπράττουν κάποιες εταιρείες για τη μεταπώληση αποκαλείται ανάπτυξη. Μήπως είναι κι ένα μεγάλο βήμα προς την αλλαγή παραγωγικού μοντέλου;»
Εξευτελισμός
Τη «γραμμή» Τραμπ έσπευσε να κάνει … ταληράκια στον Κ. Μητσοτάκη, ο υπουργός Ενέργειας των ΗΠΑ, Κρις Ράιτ, ο οποίος βρέθηκε στην 6η Υπουργική Συνάντηση της Διατλαντικής Συνεργασίας για την Ενέργεια (P-TEC), στο Ζάππειο (6 – 7 Νοεμβρίου).
«Η βιομηχανία δεν μπορεί να ζήσει με ακριβή ενέργεια», επισήμανε, φέρνοντας το παράδειγμα της Γερμανίας, απ’ όπου, όπως σημείωσε, παρά τις επενδύσεις εκατοντάδων δισ. ευρώ σε ΑΠΕ, οι βιομηχανίες μεταφέρονται προς την Ασία. «Επενδύθηκαν 4 έως 8 τρισ. δολάρια σε αέρα, φωτοβολταϊκά και δίκτυα, και το αποτέλεσμα ήταν η παραγωγή μόλις του 2,6% της παγκόσμιας ενέργειας. Αυτό δεν δουλεύει. Χρειάζεται φθηνή και αξιόπιστη ενέργεια», τόνισε, την οποία μπορούν να προσφέρουν τα αποθέματα αερίου των ΗΠΑ.
Αραγε, συμφωνεί με τα παραπάνω ο Ελληνας πρωθυπουργός, ο οποίος επί σειρά ετών ως «ντήλερ» αιολικών πάρκων που γεμίζουν την Ελλάδα μεγάλα επιχειρηματικά συμφέροντα, ισχυριζόταν δήθεν ότι θα προσφέρει φτηνό ρεύμα στα νοικοκυριά και τη βιομηχανία;
Ακόμα πιο εξευτελιστική είναι η εικόνα της δεξίωσης που έδωσε η νεοδιορισθείσα πρέσβης των ΗΠΑ προς τιμήν των Αμερικανών υπουργών που βρέθηκαν αυτές τις ημέρες στην Αθήνα. Ιδού πως περιγράφει την ατμόσφαιρα ο «Βηματοδότης» της εφημερίδας, Το Βήμα: «Μπορεί το πάρτι της νέας πρεσβευτή των ΗΠΑ Κίμπερλι Γκίλφοϊλ στην πρεσβευτική κατοικία στο Κολωνάκι την Τετάρτη να ήταν τύπου «to know us better», όμως – σύμφωνα με όσους ανέβηκαν τα μαρμάρινα σκαλιά – το «better» συνοδευόταν από σαφή υποσημείωση: μόνο αν καίτε αμερικανικό αέριο.
»Η λαμπερή οικοδέσποινα φρόντισε να δώσει στους υψηλούς καλεσμένους από τα εγχώρια επιχειρηματικά τζάκια ένα μάθημα της αμερικανικής διπλωματίας στην εποχή που διανύουμε: «Αν αγοράζετε LNG από εμάς, θα σας καλώ ξανά. Διαφορετικά… you’re off the guest list», διευκρίνισε. Κάποιοι χαμογέλασαν αμήχανα, άλλοι σχολίασαν μεταξύ τους αν το dress code της επόμενης δεξίωσης θα είναι «business casual» ή «pipeline formal». Πάντως, αν κάτι απέδειξε η βραδιά, είναι ότι η ενεργειακή ασφάλεια μπορεί κάλλιστα να σερβίρεται με σαμπάνια και να συνοδεύεται από canapés διπλωματικού ρεαλισμού».
Οι τρεις πυλώνες
Κατά τη διάρκεια της σημαντικής 6ης Υπουργικής Συνάντησης της Διατλαντικής Συνεργασίας για την Ενέργεια (P-TEC), στο Ζάππειο (6 – 7 Νοεμβρίου), τρία ήταν τα σημαντικότερα συμβάντα:
1. Η μεταφορά αμερικανικού LNG από τους τερματικούς σταθμούς της Αλεξανδρούπολης και της Ρεβυθούσας σε χώρες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης, καθώς και στην Ουκρανία, η οποία φέτος τον χειμώνα κινδυνεύει να παγώσει, εξαιτίας και των βομβαρδισμών ενεργειακών υποδομών της.
2. Η συμφωνία εισόδου της ΕxxonMobil για έρευνες σχετικά με υδρογονάνθρακες σε ένα ακόμη οικόπεδο, πέραν των δύο που της έχουν παραχωρηθεί στην Κρήτη, στο Block 2 στο Ιόνιο. Ως γνωστόν, στον έτερο αμερικανικό ενεργειακό κολοσσό, Chevron, θα παραχωρηθούν θαλάσσιες περιοχές νοτίως της Κρήτης και της Πελοποννήσου.
3. Στην Υπουργική Σύνοδο Ενέργειας του σχήματος 3+1 (Ελλάδα, Κύπρος, Ισραήλ + ΗΠΑ), ιδιαίτερη έμφαση δόθηκε στο Eastern Mediterranean Energy Center, το οποίο χαρακτηρίζεται ως κόμβος συνεργασίας για ενεργειακά έργα στην περιοχή (μεγάλα έργα διασύνδεσης ηλεκτρισμού και φυσικού αερίου που βρίσκονται σε εξέλιξη ή σχεδιάζονται). Επίσης, στον ρόλο της Ανατολικής Μεσογείου στον νέο εμπορικό και ενεργειακό διάδρομο «India–Middle East–Europe Corridor», ο οποίος συνδέει την Ασία με την Ευρώπη μέσω Μέσης Ανατολής και Ελλάδας.
Στόχος το ρωσικό αέριο
Η πολυδιαφημισμένη μετατροπή της Ελλάδας σε «ενεργειακό σταυροδρόμι», όπως συνηθίζει να λέει η κυβέρνηση, αναφερόμενη στα σχέδια προώθησης αμερικανικού LNG προς την Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη μέσω Ελλάδας, δεν είναι καινούργια.
Από τότε που ήταν πρέσβης ο Τζέφρι Πάιατ, το σχέδιο μέσω Αλεξανδρούπολης και άλλων σημείων ήταν πεντακάθαρο. Ταυτόχρονα, σε πλήρη εξέλιξη βρίσκονταν οι σχεδιασμοί του ονομαζόμενου «κάθετου διαδρόμου» («Vertical Corridor») και της διεύρυνσης του σχήματος της «Πρωτοβουλίας των τριών Θαλασσών» (Βαλτική, Μαύρη Θάλασσα, Αδριατική). Στο σχήμα, το οποίο είναι πλήρως ταυτόσημο με τον «κάθετο διάδρομο», ένα μεγάλο και πολυδάπανο έργο μεταφορών, ενέργειας, δικτύου πληροφοριών και άμυνας, εντάχθηκε και η Ελλάδα. Τον Απρίλιο, δε, και η Τουρκία (!).
Η υλοποίηση αυτών των σχεδίων εντατικοποιήθηκε με τον πόλεμο στην Ουκρανία. Επί Μπάιντεν προχωρούσαν με πλήρη συνέπεια. Τώρα, επί Τραμπ επιταχύνονται. Πόσο μάλλον, αφού οι Βρυξέλλες, δια της επικεφαλής της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάϊεν, έδωσε γη και ύδωρ στις απαιτήσεις του νέου Αμερικανού προέδρου. Ειδικότερα, τη συμφωνία για αγορά αμερικανικού αερίου ύψους 750 δισ. Προς επίρρωσιν αυτής της αποικιακού τύπου συμφωνίας, η ΕΕ πρόσφατα αποφάσισε να απαγορεύσει οριστικά τις εισαγωγές ρωσικών ενεργειακών πόρων μέχρι το τέλος του 2027 (από 1 – 1 – 2028).
Είναι ηλίου φαεινότερον ότι οι συμφωνίες Ελλάδας – ΗΠΑ που υπογράφτηκαν προ ημερών, εντάσσονται σε αυτό ακριβώς το πλαίσιο. Είναι εξίσου προφανές, βεβαίως, ότι δεν θα είναι μόνο η Ελλάδα πύλη εισαγωγής αμερικανικού αερίου. Το ίδιο θα γίνει και σε χώρες που έχουν παράλια στη Βαλτική, καθώς και σε άλλες χώρες της Βόρειας και της υπόλοιπης Ευρώπης. Εξάλλου, τα τελευταία χρόνια πολλές ευρωπαϊκές χώρες «κτίζουν» υποδομές αποθήκευσης LNG.
Οι σχεδιασμοί Τραμπ είναι οφθαλοφανείς. Να αποσπάσουν οι αμερικανικές εταιρείες το μερίδιο του λέοντος στην παγκόσμια αγορά ενέργειας. Κάποιοι, αφελώς, πίστεψαν ότι τα «βρήκε» με τον Πούτιν. Θα τα «βρει» μόνον από θέση ισχύος. Εάν τα καταφέρει. Δεν είναι τυχαίο, άλλωστε, ότι τελευταία η Ουάσιγκτον σκληραίνει τη στάση της έναντι της Μόσχας. Χαρακτηριστικά, οι ΗΠΑ επέβαλαν νέες κυρώσεις σε βάρος της Ρωσίας, και ειδικότερα σε μεγάλες ρωσικές πετρελαϊκές, τη Rosneft και τη Lukoil. Ταυτόχρονα, όπως είναι γνωστό, ο Τραμπ συνεχίζει να πιέσει την Ινδία να σταματήσει να ενεργειακά πάρε – δώσε με τη Ρωσία. Οπως το ίδιο κάνει και με την Τουρκία.
Κόστος για νοικοκυριά – βιομηχανία
Στην ελληνική περίπτωση, πάντως, κερδισμένοι δεν θα είναι οι Ελληνες πολίτες και οι βιομηχανία της χώρας, αλλά κάποιοι Ελληνες εφοπλιστές. Αρκετοί εξ’ αυτών άλλωστε παρήλασαν στη δεξίωση της Κίμπερλι και στο Ζάππειο το διήμερο της Συνόδου όπου είχαν με Αμερικανούς παράγοντες. Κάποιοι από αυτούς, μάλιστα, έχουν κατηγορηθεί ότι μεταφέρουν ρωσικούς ενεργειακούς πόρους. Αλλά τι σημασία έχουν τέτοιες … λεπτομέρειες μπροστά στις χρυσοφόρες μπίζνες!
Να σημειωθεί, επίσης, πως ακόμα και σήμερα, εν μέσω πολέμου στην Ουκρανία και κυρώσεων στη Ρωσία, η Ελλάδα εισάγει άνω του 40% του φυσικού αερίου που χρειάζεται από τη Ρωσία. Ως γνωστόν, η Ελλάδα εισάγει ρωσικό αέριο κυρίως μέσω της Τουρκίας. Δια του υποθαλάσσιου αγωγού της Μαύρης Θάλασσας, Turkish Stream. Ο συγκεκριμένος αγωγός είναι η μοναδική έξοδος που απέμεινε για την προώθηση ρωσικού αερίου μέσω αγωγού, δεδομένου ότι ο μεγάλος «δρόμος» των υποθαλάσσιων αγωγών στη Βαλτική (Nord Stream), προς τη Γερμανία, ανατινάχτηκε με σαμποτάζ.
Ενώ, λοιπόν, τόσο καιρό ο Κ. Μητσοτάκης, προφανώς στο πλαίσιο της πολιτικής των «ήρεμων υδάτων» δεν έλεγε κουβέντα για τον Turkish Stream, τώρα που έγινε γνωστό ότι, κατά τη συνάντηση Τραμπ – Ερντογάν, στην Ουάσιγκτον, ο Λευκός Οίκος πιέζει τον Τούρκο πρόεδρο να κόψει τα πολλά ενεργειακά πάρε – δώσε με τη Ρωσία, κατά την ομιλία του στο Ζάππειο, αφού όπως αναμενόταν, εμφανίστηκε θιασώτης της απαγόρευσης των ρωσικών ενεργειακών πόρων, αναλισκόμενος σε επικοινωνιακές κορώνες, είπε ότι «δεν μπορούμε να επιτρέψουμε το ρωσικό φυσικό αέριο να εισέρχεται στην Ευρώπη από την πίσω πόρτα, μέσω της Τουρκίας». Ηδη, πάντως, η Αγκυρα υλοποιεί μεγάλο σχέδιο περάσματος στις υποδομές για LNG.
Αραγε, στο πλαίσιο των απαγορεύσεων του ρωσικού αερίου, η κυβέρνηση Μητσοτάκη θα το αντικαταστήσει με το θεαματικά ακριβότερο αμερικανικό υγροποιημένο αέριο (LNG); Εχει εναλλακτικό σχέδιο το μέγαρο Μαξίμου, ή οι Ελληνες θα βυθιστούν ακόμα πιο βαθειά στην ακρίβεια και την φτωχοποίηση;
Σχέδια επί χάρτου
Αδιευκρίνιστο, πάντως, είναι εάν θα γίνουν πράξη όλα αυτά τα σχέδια και οι συμφωνίες, μεταξύ των άλλων και ανάμεσα στην Ελλάδα και τις ΗΠΑ. Να σημειωθεί πως μόλις προ μηνών ήταν μηδενικό το ενδιαφέρον για τον ενεργειακό «κάθετο διάδρομο» – και από βαλκανικές χώρες – επειδή το κόστος του αμερικανικού αερίου είναι δυσπρόσιτο. Μάλιστα, φαινόταν πως το σχέδιο ναυαγεί. Τώρα, αίφνης, τα ντηλ Τραμπ – Κομισιόν θεωρητικά του δίνουν φιλί ζωής.
Επιπλέον, αδιευκρίνιστο είναι εάν οι ΗΠΑ θα μπορέσουν να τροφοδοτήσουν την Ευρώπη με τις απαραίτητες ποσότητες LNG που συμφώνησαν (ύψους 750 δισ.) για να αντικαταστήσουν το ρωσικό. Βέβαια, ο υπουργός Ενέργειας των ΗΠΑ, Κρις Ράιτ, μιλώντας στην Αθήνα, ισχυρίστηκε ότι αυτές οι ποσότητες υπάρχουν. Κάτι, ωστόσο, για το οποίο είναι πολύ επιφυλακτικοί γνώστες της αγοράς ενέργειας. «Εχουμε την ευκαιρία να υποκαταστήσουμε κάθε κυβικό μέτρο αερίου από τη Ρωσία στη Δυτική Ευρώπη, με ασφάλεια εφοδιασμού και μειωμένο κόστος, προς αμοιβαίο όφελος», ανέφερε ο Ράιτ.
Πάντως, γνώστες της αγοράς ενέργειας, κρίνοντας από τις συναλλακτικές πολιτικές Τραμπ δεν αποκλείουν οι Αμερικανοί να προτιμήσουν να πουλήσουν το LNG τους σε άλλες χώρες, όπως στην Ασία, εάν εκεί οι τιμές είναι συμφερότερες, και να αδειάσουν την Ευρώπη. Ιδωμεν.
Από τη συνάντηση Τραμπ – Πούτιν, στην Αλάσκα, τον Αύγουστο
Οπως και να΄χει, μέσω του «κάθετου διαδρόμου», βάσει των συμφωνιών που υπέγραψε η Atlantic – See LNGTrade, θα μεταφέρονται με πλοία τουλάχιστον 0,5 δισ. κ.μ. LNG ετησίως, έως και 4 δισ., από το 2030. Ειδικότερα, από τις εγκαταστάσεις υγροποίησης μιας από τις μεγαλύτερες εταιρείες των ΗΠΑ, της Venture Global στη Λουιζιάνα, στην Αλεξανδρούπολη και στη Ρεβυθούσα. Από εκεί, αφού αεριοποιηθούν, θα μπαίνουν στο ελληνικό σύστημα αγωγών για να συνεχίζουν προς τις αγορές της Ανατολικής και Κεντρικής Ευρώπης.
Η θεωρητική αξία αυτού του συμβολαίου 20ετούς διάρκειας, με σημερινές τιμές, υπολογίζεται σε 25 δισ. ευρώ. Η Atlantic – See LNG Trade που συνέστησαν οι όμιλοι της ΔΕΠΑ και της Aktor με αποκλειστικό σκοπό τις εισαγωγές LNG για την πώλησή τους στην Ευρώπη, υπέγραψε στο Ζάππειο τα πρώτα μνημόνια συνεργασίας με εταιρείες της Ουκρανίας και της Ρουμανίας.
Εξορύξεις ενταγμένες σε μεγαλύτερους σχεδιασμούς
Στο περιθώριο της Συνόδου στο Ζάππειο, υπογράφτηκε συμφωνία εισόδου του αμερικανικού πετρελαϊκού κολοσσού, ΕxxonMobil, σε ένα ακόμη οικόπεδο, στο Block 2 στο Ιόνιο, πέραν των δύο που της έχουν παραχωρηθεί στην Κρήτη. Ως γνωστόν, στον έτερο αμερικανικό ενεργειακό κολοσσό, Chevron, παραχωρούνται θαλάσσιες περιοχές νοτίως της Κρήτης και της Πελοποννήσου.
Οι δύο αμερικανικές εταιρείες, καθώς και άλλες δυτικές, έχουν ήδη εμπλακεί σε έρευνες και εκμετάλλευση υδρογονανθράκων σε θαλάσσιες περιοχές της Αιγύπτου, της Κύπρου και του Ισραήλ. Επιπλέον, έντονο αμερικανικό ενδιαφέρον υπάρχει για τα πλούσια κοιτάσματα πετρελαίου και φυσικού αερίου στη Λιβύη. Ως εκ τούτου ο αμερικανικός παράγων βρίσκεται σε στενή συνεννόηση με την Τουρκία και την Ιταλία.
Σε αυτό το σκηνικό, να προστεθεί ότι πρόσφατα, ο πρέσβης των ΗΠΑ στην Αγκυρα, Τομ Μπάρακ, μιλώντας στο Διεθνές Ινστιτούτο Στρατηγικών Μελετών στη Μανάμα, στο Μπαχρέιν, ανέφερε: «Θα δείτε μια εμπορική συμφωνία μεταξύ Τουρκίας και Ισραήλ στο όχι και τόσο μακρινό μέλλον. Ο πρόεδρος (σ.σ. Τραμπ) άλλαξε ολόκληρη τη σκακιέρα. Αυτή η αλλαγή συμβαίνει παντού. Η Τουρκία και το Ισραήλ δεν θα πολεμήσουν μεταξύ τους. Κατά τη γνώμη μου, αυτό δεν θα συμβεί και θα αναδυθεί σύγκλιση (σ.σ. συμμαχία) από την Κασπία Θάλασσα μέχρι τη Μεσόγειο».
Στο ίδιο ακριβώς πλαίσιο εντάσσεται και η πρωτοβουλία του συμβούλου του Τραμπ, Λιβανεζο-αμερικάνου ζάμπλουτου μπίζνεσμαν, Μασάντ Μπούλος, για σχήμα «συνεννόησης» ανάμεσα στις Ελλάδα, Τουρκία, Λιβύη και Αίγυπτο (χωρίς την Κύπρο), ούτως ώστε να «λύσουν» τις διαφορές τους για τις ΑΟΖ. Ως εκ τούτου και η λίαν καθυστερημένη πρόταση της Αθήνας για δημιουργία σχήματος 5Χ5, με την Κύπρο εντός.
Αιχμές για το καλώδιο ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας – Κύπρου – Ισραήλ;
Ιδιαίτερα μεγάλο ενδιαφέρον είχε η σύγκληση του σχήματος 3+1 (Ελλάδα – Κύπρος – Ισραήλ + ΗΠΑ), στην Αθήνα. Κυρίως, διότι, όπως επεσήμανε και ο υπουργός Εσωτερικών των ΗΠΑ, Νταγκ Μπέργκαμ, «το 3+1, μία ιδέα του Μαρκ Ρούμπιο (σ.σ. υπουργός Εξωτερικών στην πρώτη θητεία Τραμπ), επί των ετών του Μπάιντεν πάγωσε και τώρα αναβιώνει».
Βέβαια, από τη στιγμή που «πάγωσε», ο Κ. Μητσοτάκης ούτε μια φορά δεν ακούστηκε να ζητάει, κατά τις επισκέψεις του στις ΗΠΑ την περίοδο Μπάιντεν, την αναβίωση του σχήματος. Οπως, άλλωστε, ούτε μια φορά ακούστηκε να διαμαρτύρεται στις επιταγές του πρώην πρέσβη των ΗΠΑ στην Αθηνα, και κατόπιν, επί Μπάιντεν υφυπουργού Εξωτερικών για θέματα Ενέργειας, Τζέφρι Πάιατ, ο οποίος «έθαψε» το σχέδιο αγωγών μεταφοράς φυσικού αερίου από την Ανατολική Μεσόγειο προς την Ελλάδα και την ΕΕ (EastMed).
Οσον αφορά το σχήμα 3+1, άκρως ενδιαφέρουσα είναι μια … περίεργη τοποθέτηση του υπουργού Ενέργειας του Ισραήλ, Ελι Κοέν, ο οποίος βρέθηκε αυτές τις ημέρες στην Αθήνα. Ειδικότερα, αναφερόμενος στο έργο του καλωδίου ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας – Κύπρου Ισραήλ (Great Sea Interconnector), το οποίο δεν υλοποιείται επειδή το μπλοκάρει η Τουρκία, ανέφερε:
«Αυτή τη στιγμή, βάσει σχεδίου, η πρώτη φάση είναι να δημιουργηθεί η γραμμή μεταξύ Κρήτης και Κύπρου και η δεύτερη είναι να δημιουργηθεί η γραμμή μεταξύ Κύπρου και Ισραήλ. Ισως θα πρέπει να σκεφτούμε να αλλάξουμε τη σειρά και να ξεκινήσουμε με τη διασύνδεση Ισραήλ – Κύπρου, προκειμένου να εξοικονομήσουμε χρόνο».
Τι υπονοεί ο Ισραηλινός υπουργός; Αφήνει, άραγε, αιχμές ότι αν η κυβέρνηση Μητσοτάκη στο όνομα της πολιτικής των «ήρεμων νερών» δεν προχωρήσει το σχέδιο, Ισραήλ και Κύπρος θα υλοποιήσουν το κομμάτι τους, κι’ ας κάνει η Αθήνα ό,τι νομίζει;
Ο ινδικός εμπορικός δρόμος και οι Συμφωνίες του Αβραάμ
Ως προς τους γενικότερους γεωπολιτικούς – γεωοικονομικούς σχεδιασμούς που συζητούνται, ενδιαφέρον έχουν οι δηλώσεις του υπουργού Ενέργειας του Ισραήλ. Η διάσκεψη της Αθήνας, είπε, «θα βοηθήσει στην προώθηση του οράματος του ΙΜEC (σ.σ. Διάδρομος Ινδίας – Μέσης Ανατολής – Ευρώπης) και στη δημιουργία της διασύνδεσης που ξεκινάει από την Ινδία και καταλήγει στην Ευρώπη. Είναι πολύ σημαντικό, κυρίως μετά το τέλος του πολέμου, να κατασκευαστεί ένας ενεργειακός διάδρομος υποδομών από τα ανατολικά προς τα δυτικά, όπου το σημείο εξόδου από την Ασία θα είναι το Ισραήλ και το σημείο εισόδου θα είναι η Κύπρος. Η Ελλάδα μπορεί να συμβάλει αποφασιστικά. Χαράσσουμε μια νέα διαδρομή, εκτός αυτής που βασίζεται στο Ιράν, στη Ρωσία και τον Νότο», ούτως ώστε «να φέρουμε πηγές ενέργειας από τον κύριο κόμβο, δηλαδή τις χώρες του Κόλπου, στον κύριο τόπο όπου υπάρχει η μεγαλύτερη ζήτηση, στην Ευρώπη».
Για να γίνουν αυτά, απαραίτητη προϋπόθεση είναι να αποκαταστήσουν οι αραβικές χώρες, και βέβαια οι μοναρχίες του Κόλπου, ειδικά η Σαουδική Αραβία, τις σχέσεις τους με το Ισραήλ. Και το Παλαιστινιακό αποτελεί το μεγάλο αγκάθι, όσο το Ισραήλ αποφεύγει την επίλυσή του και έχει προβεί στις σφαγές στη Γάζα. Ωστόσο, ως γνωστόν, και οι Αραβες «αδελφοί» δεν φημίζονται και τόσο για την έμπρακτη αλληλεγγύη τους έναντι των Παλαιστινίων.
Ο Ελι Κοέν, πάντως, πιστεύει ότι, «υπό την ηγεσία του Τραμπ υπάρχει η ευκαιρία να επεκταθούν οι Συμφωνίες του Αβραάμ, τις οποίες υπέγραψε κατά την πρώτη του θητεία στον Λευκό Οίκο. Η επέκταση αυτών των συμφωνιών θα καταστήσουν τον IMEC πιο βιώσιμο δημιουργώντας τον ενεργειακό διάδρομο από την Ινδία προς την Ευρώπη μέσω του Ισραήλ και της Ελλάδας».
Ως γνωστόν, σύμφωνα με διάφορες – διόλου αβάσιμες – θεωρίες, ένας από τους στόχους της Χαμάς με το μακελειό του Οκτωβρίου του 2023, ήταν να τορπιλιστεί το σχέδιο του ινδικού εμπορικού δρόμου – ανταγωνιστικού στον κινεζικό «δρόμο του μεταξιού – και της αποκατάστασης των σχέσεων των Αράβων με το Ισραήλ.
Κατά τον Ε. Κοέν, «το έργο του IMEC είναι πολύ σημαντικό για την Ευρώπη, γιατί θα τη συνδέσει με πηγές στην Ασία, αλλά είναι πολύ σημαντικό και για τους Αμερικανούς. Είναι προς το συμφέρον τους να έχουν όσο το δυνατόν περισσότερες διαδρομές μεταφοράς ενέργειας από το ένα μέρος του κόσμου στο άλλο». Ως εκ τούτου, συνέχισε, «ο Ερντογάν ασχολείται με ενεργειακές συμφωνίες με άλλες χώρες, μπορεί να κάνει ό,τι θέλει, και εμείς να κάνουμε ό,τι εξυπηρετεί τα συμφέροντά μας».
Αναβίωση του αγωγού EastMed;
Στην επισήμανση ότι ο υποθαλάσσιος αγωγός της Ανατολικής Μεσογείου, EastMed, που θα συνέδεε την ηπειρωτική Ελλάδα μέσω Κύπρου και Ισραήλ, πέντε χρόνια μετά την υπογραφή της συμφωνίας στην Αθήνα, φαίνεται να έχει «παγώσει», ο Ε. Κοέν διαφώνησε.
«Υπήρξε μια πολύ σημαντική πρόοδος τελευταία», είπε. «Η εταιρεία Energean, η οποία λειτουργεί τα δύο αποθέματα φυσικού αερίου στο Ισραήλ, υπέγραψε συμφωνία με τον πελάτη στην Κύπρο και συμφώνησαν να κατασκευάσουν τον αγωγό με ιδιωτικά κεφάλαια, ενώ υπέβαλαν την αίτηση για εξαγωγή την προηγούμενη εβδομάδα. Θα το εξετάσω θετικά και θα εγκρίνω την αίτησή τους για εξαγωγή φυσικού αερίου από το Ισραήλ στην Κύπρο». Κάτι που δημοσιοποίησε πρόσφατα το Neostrategy.gr.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου