Ακόμα και για κυρώσεις κάνει λόγο η έκθεση της PEGA για την Ελλάδα. Στην αναλυτική παρουσίαση της κατάστασης στη χώρα όπως την περιγράφουν οι ευρωβουλευτές της επιτροπής διερεύνησης για την παράνομη χρήση των κατασκοπευτικών λογισμικών στην Ευρώπη, τονίζεται ότι πρέπει να καταβληθούν περισσότερες προσπάθειες για τη διασφάλιση της διαφάνειας.
Το τελικό κείμενο της εισηγήτριας Σοφί Ιν'τ Βελντ ψηφίστηκε στην επιτροπή PEGA και, πλέον, η κυβέρνηση και ο πρωθυπουργός προσωπικά είναι βαρύτατα εκτεθειμένοι.
Μάλιστα, η επιτροπή ενέκρινε με συντριπτική πλειοψηφία με ψήφους 30 υπέρ, 2 κατά και 4 αποχές το πόρισμα και με 30 υπέρ, 5 κατά και 2 αποχές, τις συστάσεις της PEGA. Κατά ψήφισαν, όπως αναμενόταν, οι βουλευτές του ΕΛΚ σε μια προσπάθεια να δώσουν σανίδα σωτηρίας στη Νέα Δημοκρατία και την ελληνική κυβέρνηση.
Στην έκθεση σημειώνεται ότι η Επιτροπή επισκέφθηκε την Ελλάδα τον Νοέμβριο του 2022 στο πλαίσιο κοινής αποστολής Ελλάδας/Κύπρου. Τα μέλη συναντήθηκαν με τον Υπουργό Επικρατείας Γιώργο Γεραπετρίτη και συζήτησαν υποθέσεις παρακολούθησης υψηλού προφίλ και το ευρύτερο πλαίσιο του πλουραλισμού των μέσων ενημέρωσης και του κράτους δικαίου στην Ελλάδα. Συναντήθηκαν επίσης με ερευνητές δημοσιογράφους, μέλη του Ελληνικού Κοινοβουλίου και τον Πρόεδρο της Αρχής Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα ΑΔΑΕ, ΜΚΟ και υπερασπιστές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
«Οι ισχυρισμοί για κατάχρηση της παρακολούθησης και χρήση κατασκοπευτικού λογισμικού πρέπει να διερευνηθούν διεξοδικά και να επιβληθούν κυρώσεις όπου χρειάζεται. Θα πρέπει να εγκατασταθούν όλες οι απαραίτητες εγγυήσεις, οι μεταρρυθμίσεις θα πρέπει να βελτιώσουν τη διαφάνεια και να εξασφαλίσουν την κατάλληλη δικαστική εποπτεία της χρήσης της παρακολούθησης. Η επίσκεψη επιβεβαίωσε επίσης ότι απαιτούνται σαφείς κανόνες για τον περιορισμό της χρήσης της εθνικής ασφάλειας ως λόγου επιτήρησης, τη διασφάλιση της κατάλληλης δικαστικής εποπτείας και τη διασφάλιση ενός υγιούς, πλουραλιστικού περιβάλλοντος για τα μέσα ενημέρωσης», τονίζεται χαρακτηριστικά στο κείμενο.
Predator = ΕΥΠ = Μητσοτάκης
Στην έκθεση υπάρχει η αναφορά για ταύτιση των παρακολουθήσεων μέσω του παράνομου λογισμικού Predator με τις υποκλοπές της ΕΥΠ. Στις σελίδες που αφορούν την Ελλάδα, οι ευρωβουλευτές συμφωνούν ότι οι παρακολουθήσεις οδηγούν απευθείας στο στενό πυρήνα του γραφείου του Έλληνα Πρωθυπουργού.
«Ο Δημητριάδης είναι ανιψιός του πρωθυπουργού Μητσοτάκη και μέχρι τον Αύγουστο του 2022 γενικός γραμματέας στο γραφείο του. Σε αυτόν τον ρόλο, ήταν υπεύθυνος για τις επαφές της κυβέρνησης με την ΕΥΠ. Αναγκάστηκε να παραιτηθεί στις 5 Αυγούστου 2022 μετά την αποκάλυψη ότι η ΕΥΠ είχε υποκλέψει το τηλέφωνο του Ανδρουλάκη. Αρχικά, η παραίτησή του αποδόθηκε στο τοξικό πολιτικό περιβάλλον, αλλά αργότερα, ο Πρωθυπουργός του απέδωσε την πολιτική ευθύνη για την υποκλοπή του Ανδρουλάκη και άλλων πολιτικών προσώπων», σημειώνεται από τους ευρωβουλευτές.
«Ο πρώην επικεφαλής της ΕΥΠ, Παναγιώτης Κοντολέων, παραδέχθηκε στην Εξεταστική Επιτροπή της Βουλής την "κοινωνική του σχέση" με τον Δημητριάδη. Ο Κοντολέων διορίστηκε από την κυβέρνηση Μητσοτάκη, αλλά χρειάστηκε να προσαρμοστούν ορισμένες διατάξεις του νόμου ώστε να καταστεί δυνατός ο διορισμός του. (...)
Ο Δημητριάδης είναι επίσης στενά συνδεδεμένος με διάφορους τρόπους με τον Φέλιξ Μπίτζιο και τον Γιάννη Λαβράνο. Οι τρεις άνδρες είναι προσωπικά γνωστοί. Ο Δημητριάδης και ο Λαβράνος είναι κουμπάροι ("Κουμπάροι") και ο Δημητριάδης είναι νονός του δεύτερου παιδιού του Λαβράνου. Ο Δημητριάδης συνδεόταν επίσης έμμεσα με τον Μπίτζιο μέσω επιχειρηματικών συναλλαγών με τον αδελφό του Μπίτζιου», τονίζεται με λεπτομέρεια.
Τα σαράντα άρθρα για την Ελλάδα
Σαράντα άρθρα αφορούν την Ελλάδα στην αναλυτική έκθεση της PEGA, της οποίας εισηγητής υπήρξε η Ολλανδή ευρωβουλευτής της πολιτικής ομάδας του Μακρόν, Σοφί Ιντ'Βελτ. Σε αυτά γίνεται εκτενή αναφορά στην υπόθεση παρακολούθησης του επικεφαλής του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ Νίκου Ανδρουλάκη και σημειώνεται η ταύτιση της χρονικής συγκυρίας με την υποψηφιότητα του για την ηγεσία του ΠΑΣΟΚ.
Η έκθεση καταγράφει επίσης λεπτομερώς την υπόθεση παρακολούθησης του δημοσιογράφου Θανάση Κουκάκη και του βουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ Χρήστου Σπίρτζη, ενώ ονομαστικές αναφορές υπάρχουν και για τις παρακολουθήσεις του ευρωβουλευτή Γιώργου Κύρτσου, των δημοσιογράφων Σταύρου Μαλιχούδη, Τάσου Τέλογλου, Ελίζας Τριανταφύλλου και Θοδωρή Χονδρόγιαννου, ενώ εκτεταμένη είναι η αναφορά στην περίπτωση της πρώην υπεύθυνης ασφαλείας της ΜΕΤΑ Α. Σίφορντ.
«Ο συνδυασμός παρακολούθησης από την ΕΥΠ και του λογισμικού Predator έχει επιβεβαιωθεί και σε άλλες περιπτώσεις. Στη συγκεκριμένη περίπτωση ο αριθμός των υπόπτων μπορεί να περιοριστεί περαιτέρω, καθώς είναι σαφές ότι ο δράστης είχε επίσης συνεργούς εντός του κυβερνητικού συστήματος εμβολιασμού», σημειώνεται για την περίπτωση Σίφορντ.
Εντυπωσιακή είναι η αναφορά σε κατάλογο των θυμάτων παρακολουθήσεων, φερόμενων ή επιβεβαιωμένων ως τώρα, η οποία «μοιάζει με εντυπωσιακό ευρετήριο σημαντικών προσώπων από τους τομείς της πολιτικής, των επιχειρήσεων και των μέσων ενημέρωσης στην Ελλάδα». Μάλιστα, η PEGA επισημαίνει ότι ο αντίκτυπος της στόχευσης αυτών των προσώπων ξεπερνά τα στενά όρια των εξατομικευμένων περιπτώσεων και εκτείνεται σε όλες τις επαφές τους, συμπεριλαμβανομένων αυτών στα ευρωπαϊκά όργανα.
«Υπάρχουν μοτίβα που υποδηλώνουν ότι η ελληνική κυβέρνηση επιτρέπει τη χρήση λογισμικών κατασκοπείας κατά δημοσιογράφων, πολιτικών και επιχειρηματιών, την εξαγωγή τους σε χώρες με φτωχά αρχεία ανθρωπίνων δικαιωμάτων και παρέχει ένα κέντρο εκπαίδευσης για πράκτορες τρίτων χωρών που θέλουν να εξοικειωθούν με το spyware», είναι το πολιτικό συμπέρασμα των ευρωβουλευτών.
Παρά το γεγονός ότι η χρήση παράνομων λογισμικών είναι παράνομη στην Ελλάδα, η έρευνα για την προέλευση των επιθέσεων spyware απέκτησε δυναμική μόλις το καλοκαίρι του 2022.
Υποκλοπές ως εργαλείο πολιτικής εξουσίας και ελέγχου
«Σύμφωνα με πληροφορίες, η πολιτική πλειοψηφία χρησιμοποιείται για την προώθηση συγκεκριμένων συμφερόντων και όχι για το γενικό συμφέρον, ιδίως ο διορισμός συνεργατών και πιστών σε καίριες θέσεις όπως η ΕΥΠ, η ΕΑΔ (Εθνική Αρχή Διαφάνειας) και η Κρίκελ (Εταιρεία εξειδικευμένη στα ηλεκτρονικά συστήματα ασφαλείας). Ενώ το spyware, το οποίο σε ορισμένες περιπτώσεις συνέβη παράλληλα ή μεταγενέστερα με νόμιμες υποκλοπές, χρησιμοποιείται ως εργαλείο πολιτικής εξουσίας και ελέγχου στα χέρια της ανώτατης πολιτικής ηγεσίας της χώρας», σημειώνει το πόρισμα-κόλαφος.
Οι ευρωβουλευτές αναγνωρίζουν ότι η Ελλάδα έχει κατ' αρχήν ένα αρκετά ισχυρό νομικό πλαίσιο. «Ωστόσο, οι νομικές τροποποιήσεις έχουν αποδυναμώσει κρίσιμες διασφαλίσεις και οι πολιτικοί διορισμοί σε βασικές θέσεις αποτελούν εμπόδιο στον έλεγχο και τη λογοδοσία. Οι μηχανισμοί εκ των προτέρων και εκ των υστέρων ελέγχου εχουν αποδυναμωθεί σκόπιμα και παρακάμπτεται η διαφάνεια και η λογοδοσία. Οι επικριτικοί δημοσιογράφοι ή αξιωματούχοι που καταπολεμούν τη διαφθορά και την απάτη αντιμετωπίζουν εκφοβισμό και παρεμπόδιση. Συνολικά, το σύστημα διασφαλίσεων και εποπτείας όσον αφορά την επιτήρηση είναι ανεπαρκές, για την προστασία των πολιτών από την κατάχρηση τόσο από κρατικούς φορείς όσο και από ιδιωτικούς φορείς. Πρέπει να γίνουν περισσότερα για την αντιμετώπιση αυτού του προβλήματος. Επιπλέον, επικαλείται το πρόσχημα της «εθνικής ασφάλειας» ως δικαιολογία για τις υποκλοπές ατόμων», υπογραμμίζεται.
Δίπλα στην υπόθεση της Ελλάδας «φιγουράρει» το καθεστώς του Όρμπαν στην Ουγγαρία, όπου επίσης η PEGA διαπίστωσε πως πάνω από 300 Ούγγροι έχουν πέσει θύματα του Pegasus, συμπεριλαμβανομένων πολιτικών ακτιβιστών, δημοσιογράφων, δικηγόρων, επιχειρηματιών και ενός πρώην υπουργού της κυβέρνησης.
Για την Κύπρο, το πόρισμα αναφέρει πως μπορεί η Λευκωσία να έχει ένα ισχυρό νομικό πλαίσιο, συμπεριλαμβανομένων των κανόνων της ΕΕ, για να αποτελεί σημαντικό ευρωπαϊκό εξαγωγικό κόμβο για τον κλάδο της παρακολούθησης, όμως στην πράξη, αποτελεί ελκυστικό τόπο για τις εταιρείες που πωλούν τεχνολογίες παρακολούθησης.
Τα συμπεράσματα και τα δώδεκα μέτρα
Δεδομένων των ευρημάτων της έρευνας της, η PEGA καταλήγει στο συμπέρασμα ότι στην Ελλάδα έχουν σημειωθεί παραβάσεις και κακοδιοίκηση κατά την εφαρμογή του Δικαίου της Ε.Ε.. Για το λόγο αυτό, η Επιτροπή καλεί την Ελλάδα με τη μορφή των συστάσεων:
α) να αποκαταστήσει επειγόντως και να ενισχύσει τις θεσμικές και νομικές διασφαλίσεις, συμπεριλαμβανομένων αποτελεσματικών εκ των προτέρων και εκ των υστέρων ελέγχων, καθώς και ανεξάρτητων μηχανισμών εποπτείας·
β) να ανακαλέσει επειγόντως όλες τις άδειες εξαγωγής που δεν συνάδουν πλήρως με τον κανονισμό για τα είδη διπλής χρήσης και να διερευνήσει τις καταγγελίες για παράνομες εξαγωγές, μεταξύ άλλων στο Σουδάν·
γ) να διασφαλίσει ότι οι αρχές μπορούν να διερευνούν ελεύθερα και ανεμπόδιστα όλες τις καταγγελίες για τη χρήση κατασκοπευτικού λογισμικού·
δ) να αποσύρει επειγόντως την τροπολογία 826/145 του νόμου 2472/1997, με την οποία καταργήθηκε η δυνατότητα της ΑΔΑΕ να ενημερώνει τους πολίτες για την άρση του απορρήτου των επικοινωνιών· Να τροποποιήσει το Ν. 5002/2022 προκειμένου να αποκατασταθεί το δικαίωμα των παρακολουθούμενων σε άμεση ενημέρωση, κατόπιν αιτήματός τους, μόλις ολοκληρωθεί η παρακολούθηση καθώς και άλλες διατάξεις που αποδυναμώνουν τις διασφαλίσεις, τον έλεγχο και τη λογοδοσία
ε) να αποκαταστήσει την πλήρη ανεξαρτησία του δικαστικού σώματος και όλων των αρμόδιων εποπτικών οργάνων, όπως ο Διαμεσολαβητής και οι αρχές προστασίας δεδομένων, να σεβαστεί πλήρως την ανεξαρτησία της ΑΔΑΕ, να διασφαλίσει την πλήρη συνεργασία και πρόσβαση όλων των εποπτικών φορέων στις πληροφορίες και την παροχή πλήρους ενημέρωσης σε όλα τα πρόσωπα που έχουν παρακολουθηθεί.
στ) να εξασφαλίσει ότι η ΑΔΑΕ μπορεί να δημιουργήσει ηλεκτρονικό αρχείο ώστε να μπορεί να εκτελεί το έργο της.
ζ) να αποσαφηνίσει επειγόντως την κατάσταση σχετικά την κακόβουλη χρήση κατασκοπευτικού λογισμικού υποκλοπής στην Ελλάδα, ώστε να μην υπάρχει αμφιβολία για την ακεραιότητα των επερχόμενων εκλογών
η) να αντιστρέψει τη νομοθετική τροποποίηση του 2019 που έθεσε την ΕΥΠ υπό τον άμεσο έλεγχο του πρωθυπουργού, να εξασφαλίσει συνταγματικές εγγυήσεις και να επιτρέψει τον κοινοβουλευτικό έλεγχο στη λειτουργία της, χωρίς την επίκληση του απορρήτου των πληροφοριών.
θ) να διασφαλίσει την ανεξαρτησία της ηγεσίας της Εθνικής Αρχής Διαφάνειας (ΕΑΔ)·
ι) Να εξασφαλίσει ότι η Δικαιοσύνη έχει όλα τα αναγκαία μέσα και υποστήριξη για την έρευνα, για την καταγγελλόμενη κακόβουλη χρήση κατασκοπευτικού λογισμικού και να κατασχέσει φυσικά αποδεικτικά στοιχεία για πληρεξούσιους, εταιρείες μεσιτείας και πωλητές κατασκοπευτικού λογισμικού που συνδέονται με μολύνσεις από κατασκοπευτικό λογισμικό·
ια) να καλέσει την Europol να συμμετάσχει αμέσως στις έρευνες·
ιβ) να απόσχει από πολιτικές παρεμβάσεις στο έργο του Ανώτατου Εισαγγελέα
ΔΕΙΤΕ ΕΔΩ ολόκληρο το 20σέλιδο πόρισμα της έκθεσης για την Ελλάδα
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου