Ενα μικρό και ανεπαρκές βήμα προς τα μπρος; Μήπως βήμα σημειωτόν; Τίποτε από τα δύο! Στην πραγματικότητα, ένα ή δύο βήματα προς τα πίσω. Και ένα «φύλλο συκής» τόσο ανεπαρκές, που δεν μπορεί να κρύψει το γεγονός ενός ιστορικού φιάσκο, του οποίου τη δραματική σημασία θα έχουμε πολλές φορές την ευκαιρία να διαπιστώσουμε ήδη από το νέο έτος!
Ο λόγος για την ετήσια σύνοδο του ΟΗΕ για το κλίμα (COP27), που διεξήχθη τον Νοέμβριο στο Σαρμ-ελ-Σέιχ της Αιγύπτου. Η οποία «μετά βίας» κατάφερε να αποφύγει ένα δημόσιο και θεαματικό «τους ζυγούς λύσατε» διατηρώντας τα προσχήματα.
Η φετινή σύνοδος, όπως και όλες οι αντίστοιχες των τελευταίων χρόνων, έπρεπε να διαχειριστεί τα τρία πάγια-κρίσιμα ζητήματα: α) να εμπεδώσει ένα αποτελεσματικό πλαίσιο παγκόσμιας συναίνεσης για το ζήτημα της κλιματικής αλλαγής, β) να ριζοσπαστικοποιήσει τους στόχους και -κυρίως- τα μέσα για την επίτευξή τους, και γ) να αποδώσει «κλιματική δικαιοσύνη» αναγκάζοντας τους μεγάλους ρυπαντές των αναπτυγμένων χωρών να χρηματοδοτήσουν τις φτωχές χώρες.
Εκανε δύο γενναία βήματα πίσω στα δύο πρώτα ζητήματα και... μισό βήμα μπροστά στο τρίτο – με κίνδυνο να αποδειχθεί και αυτό συμβολικού χαρακτήρα και χωρίς ουσιαστικό αντίκρισμα. Σε αντίστιξη με την απόλυτη ανάγκη για επιτάχυνση και πολλά βήματα προς τα μπρος, αυτός ο απολογισμός ισοδυναμεί με ιστορικό φιάσκο.
Ο Σαμέχ Σούκρι, υπουργός Εξωτερικών της Αιγύπτου (η οποία φιλοξενούσε τη σύνοδο) δήλωσε ευχαριστημένος: «Δεν ήταν εύκολο, αλλά τελικά εκπληρώσαμε την αποστολή μας». Αλλοι δεν αρκέστηκαν σε μια διπλωματική απόδοση των «δυσκολιών»: «Πρέπει να μειώσουμε δραστικά τις εκπομπές τώρα και αυτό είναι ένα ερώτημα στο οποίο αυτή η COP δεν απάντησε», σχολίασε ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες - δηλαδή, η σύνοδος δεν απάντησε στο βασικότερο απ’ όλα! Η Ευρωπαϊκή Ενωση δήλωσε απερίφραστα «απογοητευμένη».
Ο αντιπρόεδρος της Ε.Ε. Φρανς Τίμερμανς, πρώτος αντιπρόεδρος της Κομισιόν, αφού σχολίασε ότι αυτή τη δεκαετία πρέπει να γίνει κάτι, διαφορετικά θα είναι αργά, διαπίστωσε: «αυτό που έχουμε μπροστά μας [σ.σ. οι αποφάσεις της συνόδου όπως αποτυπώνονται στο τελικό ανακοινωθέν] δεν είναι ένα επαρκές βήμα για τους ανθρώπους και τον πλανήτη [...] Δεν προβλέπονται αρκετές επιπλέον προσπάθειες από τους βασικούς ρυπαντές προκειμένου να αυξήσουν και να επιταχύνουν τη μείωση των εκπομπών των αερίων του θερμοκηπίου».
Γιατί τόση -δημόσια εκφρασμένη- απογοήτευση; Για έναν απλό λόγο: διότι όχι απλώς παρέμεινε αλλά «καθαγιάστηκε» η απόσταση ανάμεσα στον διακηρυγμένο στόχο (που επαναλήφθηκε για λόγους... «τιμής» και σε αυτή τη σύνοδο) για περιορισμό της μέσης αύξησης της θερμοκρασίας της ατμόσφαιρας κάτω από 1,5°C σε σχέση με την προβιομηχανική περίοδο και στα εθνικά προγράμματα προσαρμογής σε αυτόν τον στόχο.
Η αποτυχία ήταν θεαματική: αντί για τον στόχο 1,5°C, με βάση τις υπάρχουσες δεσμεύσεις στα εθνικά προγράμματα (αν υποθέσουμε ότι κι αυτές θα τηρηθούν...) ο πλανήτης βαδίζει προς μέση αύξηση της θερμοκρασίας κατά 2,4°C προς το τέλος του αιώνα και προσεγγίζει το ακόμη εφιαλτικότερο όριο των 2,8°C! Οπως το είπε ο αρχιτέκτονας της Συμφωνίας του Παρισιού το 2015, Γάλλος Λοράνς Τουμπιανά, «Αυτή η COP περιόρισε τις δεσμεύσεις των χωρών να παρουσιάσουν νέους και πιο φιλόδοξους στόχους»...
Αυτό το φιάσκο έχει απλή εξήγηση: η σύνοδος ηγεμονεύτηκε πλήρως από το λόμπι του άνθρακα. «Μια ένωση πλούσιων σε πετρέλαιο κρατών και μεγάλων ρυπαντών» έθεσε «ανώφελα εμπόδια» στην πρόοδο στο θέμα των εκπομπών, δήλωσε χωρίς περιστροφές η Γερμανίδα υπουργός Εξωτερικών Αναλένα Μπέρμποκ – σωστά, μόνο που τα εμπόδια δεν ήταν... ανώφελα.
Οι πολυεθνικές
Πράγματι, μεγάλοι πρωταγωνιστές της συνόδου αναδείχθηκαν οι μεγάλοι παραγωγοί του OPEC (Κατάρ, Εμιράτα, Σ. Αραβία, Ρωσία) υπό την πολιτική κάλυψη μεγάλων ρυπαντών όπως η Κίνα και η Ινδία και την παθητική συναίνεση του μεγαλύτερου ρυπαντή, των ΗΠΑ – τώρα που μοσχοπουλάμε το LNG, δεν είναι ώρα να στοχοποιήσουμε τον άνθρακα...).
Δεν ήταν όμως μόνον αυτοί, αφού οι μεγάλες πολυεθνικές του άνθρακα κατέκλυσαν κυριολεκτικά τη σύνοδο: από τις 20 εταιρείες-χορηγούς της συνόδου, μόνο δύο δεν συνδέονται άμεσα ή έμμεσα με τη βιομηχανία ορυκτών καυσίμων! Τα λόμπι της βιομηχανίας άνθρακα, πετρελαίου και φυσικού αερίου έστειλαν στη σύνοδο πάνω από 600 εκπροσώπους! Δεν είναι λοιπόν παράξενο που οι κρατικοί «τυφλοπόντικες του άνθρακα» και οι εταιρικοί λομπίστες... απαγόρευσαν την αναφορά στον άνθρακα!
Δεν είναι τυχαίο που από τον στόχο του περιορισμού των ρύπων μετατοπιστήκαμε στον... καθαρό άνθρακα και στις τεχνολογίες αφαίρεσης άνθρακα. Τα Εμιράτα, που προσήλθαν με... 1.000 εκπροσώπους (!!!) διοργάνωσαν στο πλαίσιο της συνόδου «παράλληλη εκδήλωση» με στόχο την προσέλκυση εταίρων σε ένα τεράστιο έργο... «πράσινου πετρελαίου».
Τούτων δοθέντων, στους Financial Times στις 26/11/2022 βρίσκουμε μια θλιμμένη παραδοχή ότι η COP27 ήταν μια τεράστια εμπορική έκθεση για επενδύσεις, όχι μόνο στο φυσικό αέριο (που κατά την Ε.Ε. είναι πηγή ενέργειας στην περίοδο της «πράσινης μετάβασης») αλλά και για το πετρέλαιο, ακόμη και τον άνθρακα... Τώρα, ένας λαμπρός εκπρόσωπος του λόμπι του άνθρακα, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, ετοιμάζονται να υποδεχτούν την COP28 στο Ντουμπάι, στα τέλη του 2023... Η συνέχεια του φιάσκου είναι στα κατάλληλα χέρια!
Ενα θεαματικό «τους ζυγούς λύσατε», που θα διέλυε άμεσα την όλη διαδικασία των συνόδων του ΟΗΕ για το κλίμα, αποφεύχθηκε με μια απόφαση για την αποζημίωση των αναπτυσσόμενων χωρών που υφίστανται ζημίες από ακραία καιρικά φαινόμενα. Η σύνοδος αποφάσισε τη δημιουργία Ταμείου – μια απόφαση που εκκρεμούσε από σύνοδο σε σύνοδο.
Πρόκειται όμως για απόφαση «επί της αρχής», καθώς όλα τα ακανθώδη ζητήματα για την υλοποίησή της (ποιοι θα πληρώσουν, μέσα από ποια διαδικασία θα αποφασιστεί πόσα και -κυρίως- πότε, ποιοι θα διαχειρίζονται τα κεφάλαια κ.λπ.) παραπέμφθηκαν για περαιτέρω διαπραγματεύσεις.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου