Τι θα σήμαινε στην Ελλάδα η κατάργηση ΦΠΑ σε βασικά είδη διατροφής

Ο Γιώργος Καββαθάς

«Η κυβέρνηση έχει τα εργαλεία να ελέγξει αν η μείωση του ΦΠΑ θα μεταφερθεί στη λιανική, αφού αυτό θα φανεί από την επόμενη κιόλας μέρα μέσω του e-katanalotis», λέει στην «Εφ.Συν.» ο πρόεδρος της Γενικής Συνομοσπονδίας Επαγγελματιών Βιοτεχνών Εμπόρων Ελλάδας, Γιώργος Καββαθάς

  

Της Αφροδίτης Τζιαντζή

Οσο η κυβέρνηση παραμένει αδιάλλακτη στα αιτήματα φορέων και καταναλωτικών ενώσεων για μείωση του ΦΠΑ σε βασικά είδη διατροφής, επιμένοντας σε επιδοματικά μέτρα-ασπιρίνες, τόσο φανερώνεται η γύμνια των επιχειρημάτων της, όπως ότι «το μέτρο δεν θα ωφελούσε τους καταναλωτές». Η κυνική παραδοχή του αναπληρωτή υπουργού Οικονομίας Θεόδωρου Σκυλακάκη ότι «οι εταιρείες θα κρατούσαν τη μείωση για τον εαυτό τους» ισοδυναμεί με ομολογία αποτυχίας ελέγχου της κερδοσκοπίας, την οποία οι πολίτες θεωρούν βασική αιτία της ακρίβειας. Οπως άλλωστε αποκαλύπτει πρόσφατη έρευνα, που παρουσιάστηκε στο συνέδριο του Ινστιτούτου Ερευνας Λιανεμπορίου Καταναλωτικών Αγαθών (ΙΕΛΚΑ), το 84% θεωρεί ότι οι υψηλές τιμές οφείλονται στην αισχροκέρδεια, το 66% τις αποδίδει στο κόστος ενέργειας, ενώ ένα σημαντικό ποσοστό, το 42%, θεωρεί βασική αιτία τους υψηλούς συντελεστές ΦΠΑ.

Πόσο όμως θα μειώνονταν οι τιμές λιανικής αν εφαρμοζόταν στην Ελλάδα το «ισπανικό μοντέλο», κατάργησης ή δραστικής μείωσης του ΦΠΑ σε βασικά είδη διατροφής; Αν λάβουμε υπ’ όψιν ότι μόνο στο ψωμί και στα δημητριακά οι ετήσιες ανατιμήσεις ήταν της τάξης του 18,7%, σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ, ενώ σε ορισμένα είδη, όπως το συσκευασμένο ψωμί για τοστ, ξεπερνάνε το 20%, η κατάργηση του συντελεστή ΦΠΑ 13% θα οδηγούσε μεν σε σημαντική αποκλιμάκωση των τιμών, χωρίς όμως να επιστρέψουν στα περσινά επίπεδα.

«Η κυβέρνηση έχει τα εργαλεία να ελέγξει αν η μείωση του ΦΠΑ θα μεταφερθεί στη λιανική, αφού αυτό θα φανεί από την επόμενη κιόλας μέρα μέσω του e-katanalotis», λέει στην «Εφ.Συν.» ο πρόεδρος της Γενικής Συνομοσπονδίας Επαγγελματιών Βιοτεχνών Εμπόρων Ελλάδας, Γιώργος Καββαθάς. Η ΓΣΕΒΕΕ, εκπροσωπώντας κυρίως τον χώρο της μικρής και μικρομεσαίας επιχειρηματικότητας, έχει θέσει το αίτημα μείωσης του ΦΠΑ από το 2021, θεωρώντας ότι έχει ήδη χαθεί πολύτιμος χρόνος. Το αίτημα μείωσης του ΦΠΑ στα τρόφιμα το έχει θέσει με επίσημο τρόπο και ο κλάδος της μεταποίησης, μέσω του Συνδέσμου Ελληνικών Βιομηχανιών Τροφίμων, χωρίς ωστόσο ανταπόκριση.

Το ΙΕΛΚΑ έχει επισημάνει επανειλημμένα ότι η Ελλάδα έχει έναν από τους υψηλότερους συντελεστές ΦΠΑ στα τρόφιμα σε όλη την Ευρώπη. Για παράδειγμα, ο ευρωπαϊκός μέσος όρος για διατροφικά είδη πρώτης ανάγκης, όπως το ψωμί, τα γαλακτοκομικά και το κρέας, κυμαίνεται από 4% ώς 7%, ενώ στην Ελλάδα είναι από διπλάσιος ώς τριπλάσιος, στο 13%. Η Ισπανία, που ήδη ανήκε στις χώρες με τον χαμηλότερο ΦΠΑ στα βασικά αγαθά, μαζί με την Ιταλία και την Κροατία (4%), πλέον μηδενίζει τον συντελεστή στο ψωμί, το τυρί, το γάλα, τα φρούτα, τα λαχανικά και τα δημητριακά, όπως έχει ήδη κάνει η Μάλτα. Χαμηλότερο συντελεστή μόλις 3% έχει το Λουξεμβούργο, του οποίου οι πολίτες έχουν την υψηλότερη αγοραστική δύναμη πανευρωπαϊκά.

*****

-ΣΧΕΤΙΚΟ και το ακόλουθο: 

EUROKINISSI/ΜΙΧΑΛΗΣ ΚΑΡΑΓΙΑΝΝΗΣ

• Κυβέρνηση των κερδοσκόπων

Υπάρχουν δύο άμεσοι και ουσιαστικοί τρόποι να ελεγχθούν οι τιμές στα βασικά είδη διατροφής και να ανακουφιστούν τα νοικοκυριά από την ακρίβεια που εξανεμίζει το εισόδημά τους.

Ο ένας τρόπος αφορά την πάταξη της αισχροκέρδειας. Αλλά η κυβέρνηση αδυνατεί να το πράξει. Κατ' αρχάς, γιατί ως ιερό και όσιό της έχει τους νόμους της αγοράς, τους οποίους και θέλει «αμόλυντους» από κρατικές παρεμβάσεις. Κατά δεύτερον, γιατί είναι υπέρ του κέρδους γενικά, το οποίο δύσκολα μπορεί κανείς να ξεχωρίσει από την αισχροκέρδεια σε συνθήκες κρίσης.

Ο δεύτερος τρόπος ελέγχου των τιμών στα βασικά είδη διατροφής αφορά τη μείωση έως και την κατάργηση του ΦΠΑ. Το έπραξε η ισπανική κυβέρνηση αλλά αρνείται πεισματικά να το πράξει η ελληνική. Αντ' αυτού προέκρινε το «καλάθι του νοικοκυριού», που απέτυχε πλήρως και γι' αυτό κρίθηκε αναγκαίο να προστεθεί το επίδομα που ακούει στο όνομα «market pass», το οποίο θα αρχίσει να εφαρμόζεται τον Φεβρουάριο.

Η κυβέρνηση ισχυρίζεται ότι δεν μπορεί και δεν πρέπει να μειωθεί ή να καταργηθεί ο ΦΠΑ στα τρόφιμα, γιατί αυτό θα σήμαινε «απώλεια κρατικών εσόδων της τάξης των 3,5 δισ. για το 2023» (Αριστοτελία Πελώνη), ενώ δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι ένα τέτοιο μέτρο θα φτάσει στον καταναλωτή. «Οι εταιρείες θα κρατούσαν τη μείωση για τον εαυτό τους», ισχυρίστηκε ο κ. Σκυλακάκης.

Τι σημαίνουν όλα αυτά; Πολύ απλά, ότι η κυβέρνηση δεν θέλει να χάσει χρήματα το κράτος, καθώς θα τα τσεπώσουν οι εταιρείες, αν υιοθετούνταν το μέτρο της μείωσης ή της κατάργησης του συγκεκριμένου φόρου. Αλλά, τότε, αυτό δεν συνιστά παραδοχή ότι το ίδιο συμβαίνει -και θα συνεχίσει να συμβαίνει- και με τα επιδόματα σαν το «market pass», που κάθε τρεις και λίγο εφευρίσκει το μέγαρο Μαξίμου;

Η επιχειρηματολογία και πρακτική της κυβέρνησης είναι εξοργιστική, καθώς, με όσα λέει και όσα πράττει, σε κάθε περίπτωση ευνοεί τις εταιρείες. Δεν τους δίνει τον ΦΠΑ που η ίδια παραδέχεται ότι θα παρακρατήσουν.

Τους δίνει όμως τα επιδόματα που δήθεν θεσμοθετεί για τους πολίτες. Και η ακρίβεια συνεχίζει να καλπάζει. Οχι γιατί δεν έχουμε κυβέρνηση στη χώρα αλλά γιατί έχουμε μια κυβέρνηση των εταιρειών και των κερδοσκόπων...