Η Αργεντινή χωρίς το χέρι του θεού
του Άρη Χατζηστεφάνου | Εφημερίδα των Συντακτών
Πριν από περίπου έναν χρόνο ταξιδέψαμε στην Αργεντινή για να παρακολουθήσουμε το libertarian οικονομικό πείραμα του προέδρου Μιλέι, το οποίο υπόσχονταν να ακολουθήσουν κατά γράμμα ο Ντόναλντ Τραμπ και ο Ίλον Μασκ. Καθώς τώρα η οικονομία της Αργεντινής βυθίζεται στο χάος, πρέπει να αναρωτηθούμε αν οι ΗΠΑ θα ακολουθήσουν την ίδια πορεία προς τον γκρεμό.
ΝΕΑ ΥΟΡΚΗ
Πολλά μπορούν να συμβούν ή να μη συμβούν σε έναν χρόνο σε μια χώρα σαν την Αργεντινή. Κάποιες από τις μητέρες της Plaza de Mayo, που είχαμε την τιμή να δούμε από κοντά να διαδηλώνουν για τους αγνοούμενους και δολοφονημένους της χούντας, δεν είναι πια μαζί μας. Οι αύρες της αστυνομίας όμως μαθαίνουμε ότι είναι ακόμη εκεί για τις μεγαλειώδεις αντικυβερνητικές διαδηλώσεις των τελευταίων εβδομάδων. Αυτό που λίγοι μπορούσαν ωστόσο να προβλέψουν ήταν η τόσο αιφνίδια κατάρρευση της οικονομίας αλλά και η πολιτική καταρράκωση του προέδρου Χαβιέρ Μιλέι, η παράταξη του οποίου υπέστη πανωλεθρία στις πρόσφατες τοπικές εκλογές. Η έκπληξη δεν ήταν η κατάρρευση αλλά η ταχύτητά της.
Μόλις πριν από μερικές εβδομάδες ο Μιλέι αποτελούσε το παιδί-θαύμα των νεοφιλελεύθερων και libertarian οικονομολόγων. Τώρα οι επενδυτές εγκαταλείπουν πανικόβλητοι τη χώρα και την εμπιστοσύνη τους στο πέσο, αναγκάζοντας την κεντρική τράπεζα να καταναλώνει ταχύτατα τα τελευταία της συναλλαγματικά αποθέματα. Η απασχόληση (το πρώτο θύμα κάθε νεοφιλελεύθερης προσπάθειας τιθάσευσης του πληθωρισμού) είναι στα χαμηλότερα επίπεδα της τελευταίας τετραετίας, καθώς ο πρόεδρος με το αλυσοπρίονο εξαφάνιζε για δύο χρόνια ολόκληρα υπουργεία και πάγωνε κάθε κρατική επένδυση.
Οπως εξηγούσε προ ημερών ο νομπελίστας οικονομολόγος Πολ Κρούγκμαν, ο Μιλέι ακολούθησε τη δοκιμασμένη και εξαιρετικά αποτυχημένη συνταγή που είχαν δοκιμάσει στα τέλη της δεκαετίας του ’70 τα δικτατορικά και τα νεοφιλελεύθερα καθεστώτα της Χιλής και της Αργεντινής – τη λεγόμενη tablita. Με θρησκευτική προσήλωση στη μείωση του πληθωρισμού και πλήρη αδιαφορία για το ανθρώπινο κόστος, οι δυο χώρες κέρδιζαν τη στήριξη επενδυτών προσφέροντας στην οικονομία μια εντυπωσιακή αλλά πρόσκαιρη εκτίναξη. Και ύστερα ήρθε η κατάρρευση στις αρχές της δεκαετίας του ’80. Η Χιλή το πλήρωσε με τρομακτική συρρίκνωση του ΑΕΠ της κατά 14%, ενώ η χούντα του Γκαλτιέρι στην Αργεντινή προτίμησε να εμπλακεί στον πόλεμο των Φόκλαντς/Μαλβίνες για να αποσπάσει την προσοχή της κοινής γνώμης από το χάος που είχε προκαλέσει στην οικονομία.
Σήμερα είναι πρακτικά αδύνατο να διαπιστώσουμε το πραγματικό μέγεθος της καταστροφής που επέφερε η πολιτική Μιλέι, καθώς οι συνεχείς ενέσεις ρευστότητας δεκάδων δισεκατομμυρίων δολαρίων που προσφέρουν το ΔΝΤ, η Παγκόσμια Τράπεζα και απευθείας το αμερικανικό υπουργείο Οικονομικών κρύβουν τα πραγματικά δεδομένα της κρίσης.
Η αμερικανική στήριξη, εξηγούσε ο Κρούγκμαν, επιτρέπει στον Μιλέι να κερδίσει λίγο χρόνο. Αλλά να τον κάνει τι; Η κατάσταση θυμίζει έναν τηλεθεατή που απλώς πατάει το pause στο τηλεκοντρόλ γνωρίζοντας ποια σκηνή θα ακολουθήσει μόλις ξεκινήσει και πάλι η ταινία.
Η οικονομική πολιτική του Μιλέι είναι αδιέξοδη και η εμπιστοσύνη των αγορών θα καταρρεύσει το πρώτο δευτερόλεπτο που θα σταματήσει η στήριξη από την Ουάσιγκτον. Και είναι βέβαιο ότι κάποτε πρέπει να σταματήσει. Ο Τραμπ δέχεται ήδη ασφυκτικές πιέσεις από τα δεξιά γιατί αθέτησε τις υποσχέσεις του να σταματήσει την οικονομική στήριξη ξένων χωρών και από τα αριστερά γιατί τα 20 δισεκατομμύρια που υποσχέθηκε αφαιρέθηκαν από προγράμματα ανθρωπιστικής αρωγής και μετριούνται ήδη σε δεκάδες χιλιάδες ανθρώπινες ζωές που χάθηκαν. Η δεύτερη κριτική μπορεί να τον αφήνει αδιάφορο αλλά η πρώτη τον επηρεάζει άμεσα. Καθώς η Αργεντινή είναι πρακτικά αδιάφορη για την αμερικανική οικονομία, σε σχέση π.χ. με το Μεξικό ή τη Βραζιλία, η στήριξή του δίνεται για καθαρά ιδεολογικούς λόγους σε βάρος των αμερικανικών συμφερόντων. Η δικαιολογία ότι το κάνει για να αποτρέψει την οικονομική διείσδυση της Κίνας ακούγεται λογική αλλά δεν μπορεί να εξηγήσει γιατί ταυτόχρονα ο Τραμπ οδήγησε τη Βραζιλία στην αγκαλιά του Πεκίνου με τη δασμολογική πολιτική του.
Το επόμενο ερώτημα είναι αν θα μπορούσε η αμερικανική οικονομία να ακολουθήσει το παράδειγμα το Μιλέι και στην καταστροφή. Η απάντηση είναι θεωρητικά ναι, αλλά πρακτικά… ίσως. Ο Τραμπ, παρά τον οικονομικό παραλογισμό του, ξεφορτώθηκε νωρίς τον Ίλον Μασκ ο οποίος εφάρμοζε κατά γράμμα το πρόγραμμα περικοπών του Μιλέι προκαλώντας έμφραγμα στη λειτουργία του δημόσιου τομέα. Επίσης, το μέγεθος της αμερικανικής οικονομίας και κυρίως το γεγονός ότι είναι η χώρα που τυπώνει το παγκόσμιο νόμισμα, το δολάριο, της επιτρέπουν να απορροφά ευκολότερα τους κραδασμούς που προκαλούν οι συχνά αντιφατικές και αλλοπρόσαλλες αποφάσεις του Τραμπ.
Επί του παρόντος οι σημαντικότερες ομοιότητες ίσως να μην είναι μόνο οικονομικές αλλά πολιτικές και σε τελική ανάλυση υπαρξιακές. Η κυριαρχία των αχτένιστων πολιτικών κλόουν σε αρκετές χώρες συμβαδίζει πάντα με κατάρρευση των θεσμών (Δικαιοσύνη, ΜΜΕ κ.ά.), που θα έπρεπε να είναι σε θέση να αποτρέψουν τη δικτατορικού τύπου άσκηση της εξουσίας.
Το να φτάσει ο πρόεδρος των ΗΠΑ να εξηγεί από το βήμα της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών ότι ο ίδιος θα είχε τοποθετήσει καλύτερα μαρμάρινα πλακάκια στο κτίριο του ΟΗΕ αν του είχαν αναθέσει το έργο δεν είναι ένα μικρό ατύχημα της Ιστορίας. Είναι η απόδειξη βαθιάς σήψης ενός ολόκληρου συστήματος που του επέτρεψε να φτάσει εκεί.
Ας μην κλάψουμε όμως ακόμη για την Αργεντινή, η οποία έχει ικανότερη αντιπολίτευση και κυρίως ισχυρότερα συνδικάτα και κοινωνικά κινήματα για να αποτρέψει τα χειρότερα.
Το πρόβλημα είναι ο δρόμος χωρίς επιστροφή που ακολουθούν οι ΗΠΑ.
- Στο αρχικό κείμενο αναφέραμε εκ παραδρομής ότι η απασχόληση βρίσκεται στα υψηλότερα επίπεδα τετραετίας. Βρίσκεται στα χαμηλότερα καθώς ο Μιλέι εκτίναξε την ανεργία. Διορθώθηκε στις 29/9/2025
Πινοσέτ – Μιλέι: Η συνταγή της αποτυχίας
Σήμερα κοιτάζουμε το λογαριασμό για ένα νεοφιλελεύθερο πείραμα που πραγματοποιείται εδώ και δυο χρόνια στην αντεστραμμένη πραγματικότητα της Ελλάδας, την Αργεντινή.
Παρακολουθούμε το φιλοχουντικό πρόεδρο Μιλέι να έρχεται στη Νέα Υόρκη εκλιπαρώντας για μια οικονομική ένεση από τον Ντόναλντ Τραμπ.
Υποπτευόμαστε ότι το να πετσοκόψεις το δημόσιο τομέα με ένα αλυσοπρίονο, ίσως και να μην ήταν τόσο καλή ιδέα όσο του είχαν πει.
Θυμόμαστε επίσης, ότι ο Μιλέι έκανε τα ίδια λάθη με τα δυο σημαντικότερα ινδάλματά του: το δικτάτορα Πινοσέτ της Χιλής και το δικτάτορα Γκαλτιέρι της Αργεντινής και τώρα θα το πληρώσει ακριβά.
ΠΗΓΗ: info-war.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου