pixabay

Τα τρόφιμα ελέγχονται παγκοσμίως από 4 εταιρείες

Τα τρόφιμα ελέγχονται παγκοσμίως από μια χούφτα εταιρείες οι οποίες αποφασίζουν τι καλλιεργείται και πώς καλλιεργείται.

Αποφασίζουν ακόμα τις τιμές και τις επιλογές τροφίμων ακόμα και τις συνθήκες εργασίας με τρόπο που εξυπηρετεί τη μεγιστοποίηση του κέρδους και μόνο με καταστορφικές συνέπειες.

Καταστροφικές συνέπειες για την επισιτιστική ασφάλεια και τον πληθωρισμό, την κλιματική αλλαγή και τη βιοποικιλότητα, καθώς και για τα ανθρώπινα δικαιώματα και την υγεία.

Η έκθεση – σοκ του ΟΗΕ με τίτλο «Εταιρική δύναμη και ανθρώπινα δικαιώματα στα συστήματα τροφίμων» αποκαλύπτει ότι τέσσερις εταιρείες έχουν συσσωρεύσει τεράστια δύναμη στα παγκόσμια συστήματα τροφίμων με στόχο όχι την εξυπηρέτηση του δημοσίου συμφέροντος αλλά την αισχροκέρδεια και την κερδοσκοπία.

Η έκθεση περιγράφει τι σημαίνει στην πράξη αυτή η παγκόσμια κυριαρχία στα τρόφιμα καθώς, όπως αναφέρει, οι διευθυντές των πολυεθνικών – αγροχημικών εταιρειών ασχολούνται περισσότερο με την «πώληση βρώσιμων προϊόντων παρά με την πώληση καλών τροφίμων».

Η διείσδυσή τους είναι πρωτοφανής καθώς έχουν αποκτήσει τεράστια επιρροή με αποτέλεσμα να επηρεάζουν και να καθορίζουν τις αποφάσεις που λαμβάνονται για την πολιτική για τα τρόφιμα σε επίπεδο εθνικών κυβερνήσεων, σε επίπεδο ΕΕ ακόμα και εντός διεθνών οργανισμών όπως τα Ηνωμένα Έθνη.

Έκρηξη πληθωρισμού και ακρίβειας

Στην έκθεση του ΟΗΕ επισημαίνεται ότι η συγκέντρωση μιας χούφτας εταιρειών στα τρόφιμα συνδέεται με τον πληθωρισμό, που αποτελεί μια μεγάλη πολιτική ανησυχία τα τελευταία χρόνια και έχει οδηγήσει σε δυσαρέσκεια και πολιτικές ρήξεις σε πολλές κοινωνίες.

«Η πρόσφατη αύξηση των τιμών στα τρόφιμα αντανακλά την υψηλή συγκέντρωση της ισχύος των προμηθευτών στην αγορά. Σε παγκόσμιο επίπεδο, τα ποσοστά του πληθωρισμού των τροφίμων βρίσκονται σε ιστορικά υψηλά επίπεδα. Ο πληθωρισμός τροφίμων προκαλείται κυρίως από πολυεθνικές εταιρείες που αυξάνουν τις τιμές με ρυθμούς που υπερβαίνουν το αυξημένο κόστος και τους κινδύνους. Οι εταιρείες αποδίδουν ψευδώς τις αυξήσεις των τιμών σε διάφορες κρίσεις για να κρύψουν την κερδοσκοπία τους».

Οι αγροτικές επιχειρήσεις και οι εταιρείες τροφίμων χρησιμοποιούν τις κρίσεις ως δικαιολογία για να αποφύγουν κάθε είδους ρυθμίσεις, ιδίως όσον αφορά τη βιωσιμότητα.

Ο έλεγχος των σπόρων

Σύμφωνα με την έκθεση του ΟΗΕ, εξαιτίας των τεράστιων συγχωνεύσεων που έγιναν την τελευταία δεκαετία μόνο τέσσερις γιγάντιες εταιρείες κυριαρχούν στον παγκόσμιο τομέα των γεωργικών σπόρων και χημικών, με αποτέλεσμα την κατακόρυφη πολιτική και οικονομική τους ισχύ αλλά και τον πλήρη έλεγχο όλου του κύκλου των τροφίμων παγκοσμίως.

«Αυτή η συγκέντρωση της αγοράς σημαίνει ότι ένας μικρός αριθμός εταιρειών θα ελέγχει άδικα την τιμή των σπόρων, οι οποίοι αποτελούν την πηγή της ίδιας της ζωής. Οποιαδήποτε αύξηση στις τιμές των σπόρων θα αυξήσει το κόστος της γεωργίας, καθιστώντας πιο δύσκολο για τους αγρότες να αποκομίσουν κέρδος», σημειώνεται στην έκθεση.

Οι «Big 4» στον τομέα των σπόρων παράλληλα παράγουν τα περισσότερα από τα αγροχημικά που συσχετίζονται με τους γενετικά τροποποιημένους σπόρους. Αυτά τα αγροχημικά μειώνουν τη βιοποικιλότητα, η οποία με τη σειρά της μειώνει την ανθεκτικότητα της γεωργίας, καθιστώντας τα αγροκτήματα πιο ευάλωτες στις κρίσεις της κλιματικής αλλαγής.

Η έκθεση του ΟΗΕ αναφέρεται και στην έρευνα του Παρατηρητηρίου της Ευρώπης των Πολυεθνικών σχετικά με το εταιρικό λόμπινγκ και σημειώνει ότι:

 «Στην Ευρωπαϊκή Ένωση, 162 εταιρείες και εμπορικοί σύλλογοι δαπανούν τουλάχιστον 343 εκατομμύρια ευρώ ετησίως σε λόμπινγκ για την αποδυνάμωση των πράσινων πολιτικών, αύξηση κατά ένα τρίτο από το 2020».

Όπως εξηγεί το πανίσχυρο και σαρωτικό λόμπινγκ είναι ο βασικός λόγος για τον οποίο είναι τόσο δύσκολο να γίνουν μελλοντικά βιώσιμες αλλαγές στην πολιτική για τα τρόφιμα και τη γεωργία στην ΕΕ.

Όπως περιγράφεται στην έκθεση του ΟΗΕ, «οι εταιρείες διαμορφώνουν την πολιτική στα τρόφιμα λόγω της αυξανόμενης πολιτικής τους επιρροής, η οποία αποδυναμώνει τη δημοκρατική συμμετοχή», αναφέροντας για παράδειγμα τον τρόπο με τον οποίο η Αργεντινή έθεσε στο περιθώριο τις οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών και τους αυτόχθονες πληθυσμούς στις συζητήσεις για τη μεταρρύθμιση του νόμου περί σπόρων, ενώ οι εταιρείες βιοτεχνολογίας ήταν στο επίκεντρο.

Οι εταιρείες που ελέγχουν τα τρόφιμα σύμφωνα με τον ΟΗΕ

1] Σπόροι και φυτοφάρμακα: Τέσσερις εταιρείες (Bayer, Corteva, Syngenta και BASF) ελέγχουν το 56% της παγκόσμιας αγοράς εμπορικών σπόρων και το 61% της αγοράς φυτοφαρμάκων. Αυτές οι εταιρείες βασίζονται ολοένα και περισσότερο σε γενετικά τροποποιημένους οργανισμούς και τεχνητή νοημοσύνη για την προώθηση της ανάπτυξης σπόρων.

2] Λιπάσματα: Πέντε εταιρείες, η OCP (Μαρόκο), η Mosaic Company (Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής), η ICL (Ισραήλ), η Nutrien (Ηνωμένες Πολιτείες) και η Sinofert (Κίνα), ελέγχουν το 25% της αγοράς φωσφορικών λιπασμάτων.

3] Γεωργικά μηχανήματα: Τέσσερις εταιρείες, η Deere and Company (Ηνωμένες Πολιτείες), η CNH Industrial (Βασίλειο των Κάτω Χωρών), η AGCO (Ηνωμένες Πολιτείες) και η Kubota (Ιαπωνία), κυριαρχούν στο 43% της παγκόσμιας αγοράς και επενδύουν σε μεγάλο βαθμό στη γεωργία ακριβείας που βασίζεται στην τεχνητή νοημοσύνη.

4] Κτηνιατρικά φάρμακα: Δέκα κορυφαίες εταιρείες ελέγχουν το 68% της αγοράς, με τις 4 κορυφαίες να κατέχουν σχεδόν το 50%.

5] Γενετική πουλερικών: Τρεις εταιρείες, η Tyson Foods (Ηνωμένες Πολιτείες), η EW Group (Γερμανία) και η Hendrix Genetics (Ολλανδία), κυριαρχούν στον τομέα. Στις Ηνωμένες Πολιτείες προμηθεύουν το 98% του ζωικού κεφαλαίου αναπαραγωγής για κοτόπουλα κρεατοπαραγωγής. Παρόμοιος έλεγχος της αγοράς αναπαράγεται στη Βραζιλία, την Κίνα και την Αφρική. 

ΠΗΓΗ