 |
| Τίποτε άλλο δεν έλειπε από το σχολείο, μόνο η ΤΝ |
Το Τσιτάχ, η Τεχνητή Νοημοσύνη και το Σχολείο: Καλά Ξεμπερδέματα
Στις αρχές Σεπτέμβρη στη ΔΕΘ, μια μέρα πριν τις κεντρικές εξαγγελίες του, ο αγαπημένος μας Μωυσής, αφού είχε μια τηλεδιάσκεψη με τον εκλαμπρότατο Σαμ Άλτμαν, CEO της OpenAI, ανακοίνωσε την πιλοτική συνεργασία της κυβέρνησης με την OpenAI EDU, το εκπαιδευτικό τμήμα της εταιρείας. Το μνημόνιο συνεργασίας «OpenAI for Greece» το υπέγραψαν η υπουργός Παιδείας κλπ Σοφία Ζαχαράκη, το Ίδρυμα Ωνάση, που είναι και ο αφιλοκερδής σπόνσορ, άρα θα πληρώσει τον λογαριασμό, και η OpenAI EDU, θυγατρική της OpenAI, της εταιρίας που βγάζει το ChatGPT.
Το κόστος της συνεργασίας δεν το γνωρίζουμε, αλλά δεν θα εκπλαγούμε αν όντως είναι φτηνό. Η εταιρεία ακολουθεί, όπως και όλες οι εταιρείες τεχνολογίας τα τελευταία 20 περίπου χρόνια, το business plan του ναρκέμπορα: οι πρώτες δόσεις είναι δωρεάν· ο εθισμός θα οδηγήσει σε μια κάπως «ευέλικτη» τιμολόγηση στο άμεσο μέλλον. Πάντως, ανεξάρτητα από το αν το «ναρκωτικό» της Τεχνητής Νοημοσύνης (ΤΝ) είναι καλό ή τζούφιο (οπότε δεν θα οδηγήσει και σε εξάρτηση), η συμφωνία έχει μεγάλη σημασία επειδή αφορά εκπαιδευτικές στρατηγικές, δηλαδή παιδιά. (Παρένθεση: θα ήταν λάθος να αποκαλέσουμε «ναρκωτικό» την ΤΝ, αφού τα ναρκωτικά έχουν και καλές χρήσεις, πχ στην ιατρική.)
Το μνημόνιο αφορά την πιλοτική χρήση ΤΝ σε 20 Λύκεια σε όλη τη χώρα σε συνεργασία με τον αυτοπαρουσιαζόμενο ως μη κερδοσκοπικό οργανισμό «The Tipping Point in Education». Πολύ λίγα πράγματα σχετικά με πραγματική ΤΝ θα βρείτε στην ιστοσελίδα του οργανισμού πάντως, κάτι που δείχνει πως η ΤΝ είναι σε μεγάλο βαθμό ένα όπλο μάρκετινγκ. Πρώτα κοτσάρουμε παντού από μια ΤΝ να βρίσκεται και μετά περιμένουμε τα ψάρια να τσιμπήσουν. Το σάιτ είναι σε γενικές γραμμές στα ελληνικά, αλλά θα βρείτε και αρκετές επικεφαλίδες που για την ώρα είναι ακόμα αμετάφραστες, όπως «GenAI Empowered Educators» κλπ.
Αντιγράφουμε εδώ τη αρχική ιδέα του σάιτ: «Αντί για 2-3 ανθρώπους-πρότυπα, [οι μαθητές], πριν πάρουν συνειδητοποιημένα αποφάσεις ζωής, σε ένα ακαδημαϊκό έτος, ‘συναντούν’ 50-100 επαγγελματίες με τους οποίους δεν θα μπορούσαν να μιλήσουν διαφορετικά». Ο μαθητής δηλαδή, θα επιλέγει στον υπολογιστή τα ενδιαφέροντά του, θα επιλέγει και κάποιους «μέντορες» (υποθέτουμε ότι θα είναι κάπως δύσκολο να διαλέξει και τους 100 προσφερόμενους μέντορες) και θα «απολαμβάνει την επικοινωνία» μαζί τους. Δεν αναφέρεται ρητά στο σάιτ, αλλά υποθέτουμε ότι οι μέντορες είναι τεχνητές νοημοσύνες με τις οποίες θα «απολαμβάνει την επικοινωνία» ο μαθητής, κάτι που ακούγεται όχι απολαυστικό αλλά πολύ βαρετό και πολύ χαζό. Το πρόγραμμα φαίνεται από τις δράσεις του να απευθύνεται κυρίως σε Επαγγελματικά Λύκεια και σκοπεύει στη σύνδεσή τους με την «ελληνική βιομηχανία», δηλαδή διάφορες παραγωγικές μονάδες ανά την επικράτεια.
Για τους καθηγητές υπάρχει ένα εξίσου ανώδυνο σάιτ. Σε αυτό υπάρχει περιγραφή μιας προηγούμενης δράσης του οργανισμού, με τίτλο «Παραγωγική Τεχνητή Νοημοσύνη & Δεξιότητες Εκπαιδευτικών», που σκοπό είχε την εξοικείωση με την ΤΝ για τη χρήση της στην τάξη. Εδώ λοιπόν, η μια και μοναδική αναγνώστρια του «Κ» που τυγχάνει καθηγήτρια, θα νιώσει, σύμφωνα με την κάπως αμφίσημη διατύπωση, «υψηλή ικανοποίηση και ενίσχυση αυτοπεποίθησης» αφού θα «ενισχύσει τις δεξιότητες» της. Δημιουργία προγραμμάτων, ύλη, διαγωνίσματα και άλλα τέτοια καλούδια δόθηκαν σε όσους συμμετείχαν μέσα από μια «βιβλιοθήκη προτροπών (Prompts)».
Επομένως, αν έχετε συμμετάσχει στο πρόγραμμα, αρκεί να αντιγράψετε το σωστό prompt, να πατήσετε enter και αμέσως έχετε λχ έτοιμη διαγωνισματάρα ιστορίας για αύριο στην Β΄ Λυκείου. Α, μα αυτό δεν χρειάζεται να είσαι ιστορικός για να το κάνεις, μπορεί να το κάνει ακόμα κι μια φυσικός ή μαθηματικός! Και αντιστρόφως, ο ιστορικός εύκολα θα ετοιμάσει έτσι για την πλάκα του ένα υπέροχο διαγώνισμα μαθηματικών -κι ας μην καταλαβαίνει γρι! Γουάου, υπέροχο. Εδώ που τα λέμε, τι τους χρειαζόμαστε τους ιστορικούς και τους φυσικούς, βάζουμε το prompt και τελειώσαμε! Βέβαια, χωρίς αυτούς, ποιος θα ελέγχει αν το διαγώνισμα είναι σωστό, ότι τα θέματα δεν είναι άλλα αντ’ άλλων ή εντελώς λάθος, αν το διαγώνισμα είναι κατάλληλο για το επίπεδο των παιδιών, αν καλύπτει την ύλη κοκ. Αλλά δεν βαριέσαι, η τεχνολογία νά ’ναι καλά και το τι θα καταλάβουν τα παιδιά θα το δούμε μετά.
Το πρότζεκτ αυτό είναι επίσης μια μέθοδος αυτοβελτίωσης και αυτομόρφωσης για καθηγητές. Με ελάχιστες αλλαγές, ενδεχομένως αύριο-μεθαύριο να συνδεθεί με ή να αντικαταστήσει την αξιολόγηση. Και αυτό το σάιτ είναι πρόχειρα μεταφρασμένο και έχει την αίσθηση αμερικάνικης ευαγγελικής εκκλησίας. Η μαρτυρία «Ένιωσα μια ανακούφιση γιατί το είχα πάρει από φόβο το ΑΙ στην εκπαίδευση» μιας «καθηγήτριας σε σχολείο της Αττικής» δεν είναι πολύ μακριά από το «Ένοιωσα μια ανακούφιση όταν με άγγιξε ο Ιησούς και με πήρε από τα χέρια του Σατανά», αλλά ας μην λεπτολογούμε τόσο. Δείτε με τα μάτια σας, αλλά προσοχή: για να χρησιμοποιήσουμε την οργουελική γλώσσα των αγγλοσαξονικών επιχειρήσεων, για τις οποίες κάθε αγορασμένη υπηρεσία είναι προνόμιο το οποίο οφείλεις να απολαμβάνεις με κάθε σου ίνα, «απολαύστε την επικοινωνία» με προσοχή.
Τίποτε άλλο δεν έλειπε από το σχολείο, μόνο η ΤΝ
Ο καπιταλισμός έφερε μια πρωτοφανή τεχνολογική επανάσταση με έναν καταιγισμό αυτοματισμών που εισάγονται διαρκώς στην παραγωγή και στην καθημερινή μας ζωή. Ο λόγος για αυτήν την τρελή κούρσα είναι η ανάγκη να αντικατασταθεί η εργασία από μηχανές, αυξάνοντας την παραγωγικότητα. Κάθε μηχάνημα που μπαίνει στο εργοστάσιο, αναπαράγει τις κινήσεις του εργάτη στο πολλαπλάσιο, κάνοντας πολύ πιο γρήγορα και αποτελεσματικά τη δουλειά πολλών εργατών. Ο εργοστασιάρχης και την παραγωγή του αυξάνει (άρα μπορεί να μειώσει τις τιμές και να ανταγωνιστεί καλύτερα τους αντιπάλους του) και να απολύσει τους περισσευούμενους εργάτες.
Αυτοί βέβαια θα βγουν στην ανεργία, αλλά αυτού του τύπου η «τεχνολογική ανεργία», θα σας πει ο κυρίαρχος λόγος, είναι παροδική. Η αύξηση της γενικής παραγωγικότητας λόγω μηχανών σημαίνει ότι γρήγορα νέες δουλειές θα ανοίξουν, λιγότερο χειρονακτικές, πιο εύκολες και πιο καλοπληρωμένες. Το επίπεδο ζωής των εργαζομένων σήμερα είναι πολύ καλύτερο από το αντίστοιχο τον 19ο αιώνα -και πολύ περισσότεροι εργαζόμενοι σήμερα κάνουν δουλειά γραφείου που δεν είναι το ίδιο απαιτητική με το μαρτύριο του εργοστασίου. Τα παραπάνω είναι εν μέρει αλήθεια μεν, αλλά ο κυρίαρχος λόγος δεν θα σας πει ούτε για τους ντελιβεράδες, ούτε για την εκτεταμένη μερική απασχόληση σε «σκατοδουλειές» (shit jobs), ούτε για τις εκτεταμένες ζώνες αποβιομηχάνισης και φτώχειας στον αναπτυγμένο κόσμο: όσοι ζουν εκεί φταίνε οι ίδιοι για τη δυστυχία τους, αφού δεν φρόντισαν να γίνουν ας πούμε διακοσμητές, life coachers ή ινφλουένσερ και να πιάσουν την καλή. Ευκαιρίες, όπως και λεφτά, υπάρχουν.
Μάλιστα βρισκόμαστε σήμερα σε μια εποχή φρενιτιώδους επιτάχυνσης της εισαγωγής τεχνολογιών. Νέες τεχνολογίες εδώ, νέες μέθοδοι εκεί, νέες θεραπείες για ασθένειες, ηλεκτρικά αυτοκίνητα, διάστημα, εμπόριο μέσω διαδικτύου, drones, τεχνητή νοημοσύνη -πρόοδος, πρόοδος παντού, σταμάτα καπιταλισμέ, θες να μας τρελάνεις;!
Η γνωστή μοναδική μας αναγνώστρια, η οποία αποδεικνύεται εδώ και πνεύμα αντιλογίας, θα απαντήσει σοβαρή· εδώ και 30 χρόνια, δύο και μόνο δύο μεγάλες καινοτομίες είχαμε όλες κι όλες, το ίντερνετ και τα κινητά, μόνο αυτές άλλαξαν τις ζωές μας. Συγκρίνετε τις αρχές του 20ου αιώνα, όταν υπήρξε ένας καταιγισμός πραγματικής καινοτομίας: ηλεκτρισμός, αυτοκίνητο, τηλέφωνο, ραδιόφωνο, αεροπλάνο, κινηματογράφος και άπειρα άλλα ακόμα. Για ποια «καινοτομία» μιλάτε; Πρόκειται για μια κούφια εταιρική έκφραση, κάτι σαν το «σκέφτομαι έξω από το κουτί» ή το «απολαύστε υπεύθυνα», έκφραση που την χρησιμοποιούν ιδεοληπτικά αυτοί που μπορούν να σκεφτούν μόνο μέσα στο κουτί, οι νεοφιλελεύθεροι που κυβερνούν έναν κόσμο στον οποίο ο νεοφιλελευθερισμός καταρρέει.
Αχά! Θα απαντήσουμε. Και τι έχεις να πεις, αγαπητή πλην όμως ξινή μας αναγνώστρια, για την Τεχνητή Νοημοσύνη; Που έχει ήδη σαρώσει, που δισεκατομμύρια τη χρησιμοποιούν και που η εφαρμογή της θα αλλάξει το πρόσωπο του πλανήτη;
Η αναγνώστρια θα κουνήσει απογοητευμένη το κεφάλι της και θα σας πει ότι αυτά είναι κατά βάση τα ίδια επιχειρήματα που λένε εδώ και τριακόσια χρόνια οι οπαδοί κάθε φούσκας από αυτές που εμφανίζονται συχνά πυκνά στον καπιταλισμό. Είτε μιλάμε για τις τουλίπες στο Άμστερνταμ του 17ου αιώνα ή για το χρηματιστήριο το 1929 ή για το bitcoin, οι «αληθινοί πιστοί» (τα κορόιδα) κάθε τέτοιας νέας τρέλας, σκορπάνε τα λεφτά τους για χάρη λίγων καπάτσων απατεώνων.
Η ΤΝ (δηλαδή τα Μεγάλα Γλωσσικά Μοντέλα, LLMs) είναι μια τέτοια φούσκα: τρία χρόνια μετά την καταιγιστική εισαγωγή της έχουν περάσει και όμως, πολύ λίγοι πελάτες πληρώνουν για αυτήν. Κι εσείς που διαβάζετε αυτές τις γραμμές τζαμπέ τη χρησιμοποιείτε. Θα πληρώνατε για αυτήν; Όλες οι εταιρίες «μπαίνουν μέσα» αυτή τη στιγμή, είναι ακόμα στη φάση του δωρεάν εμπορεύματος -είναι ένα εμπόρευμα που κοστίζει πάρα πολύ. Λοιπόν, αν η ΤΝ ήταν πραγματικά χρήσιμη τεχνολογία που καλύπτει κάποιες κοινωνικές ανάγκες, θα ήταν όπως τα έξυπνα τηλέφωνα. Τρία χρόνια μετά το πρώτο smartphone, όχι μόνο η Apple αλλά και δεκάδες άλλες εταιρείες έβγαζαν ήδη δισεκατομμύρια, επειδή το εμπόρευμά τους πουλούσε στην αγορά. Οι μεγάλες εταιρείες ΤΝ εξακολουθούν όλες να μην έχουν καμία απολύτως κερδοφορία, μπαίνουν μέσα. Όλες. Οι μόνοι που πληρώνουν είναι κορόιδα σαν την κυβέρνησή μας που θέλει να εκπαιδεύσει τα παιδιά μας με αυτήν.
Όπως πάντα υπερβολική η μοναδική μας αναγνώστρια…
ΤΝ στην εκπαίδευση -μια πολύ χαζή ιδέα
Είπαμε ότι ο λόγος για την εισαγωγή αυτοματισμών είναι η μείωση του προσωπικού. Η ΤΝ είναι ένας αυτοματισμός της παραγωγής που αφορά πνευματική και όχι χειρωνακτική εργασία όπως οι πιο παραδοσιακές τεχνολογίες. Ακόμα και τα τόσο φουτουριστικά εργοστασιακά ρομπότ, που εκατομμύρια έχουν εγκατασταθεί στα εργοστάσια του πλανήτη, χειρονακτική εργασία αντικαθιστούν. Ο λόγος που υπάρχει τόσο έντονος (και κατά τη γνώμη μας άστοχος κι εσφαλμένος) ενθουσιασμός για την ΤΝ, είναι ότι ισχυρίζεται ότι μπορεί να αντικαταστήσει πνευματική εργασία σε μεγάλη κλίμακα: υπάλληλοι γραφείου, καθηγητές, νομικοί, επιστήμονες ακόμα και γιατροί είναι ανάμεσα στις οικονομίες σε εργατική δύναμη που η ΤΝ υπόσχεται ότι μπορεί να κάνει.
Και την υπόσχεση αυτή την παίρνει σοβαρά η Ε.Ε.. Η εισαγωγή ΤΝ είναι μέρος της επίσημης ευρωπαϊκής γραμμής. Πρόσφατα ο Μάριο Ντράγκι, κατόπιν παραγγελίας της φον ντερ Ούρσουλας, συνέταξε μιαν έκθεση που εντοπίζει όλα τα κακά που βαραίνουν την Ε.Ε. και προτείνει θεραπείες. Οι προτάσεις περιλάμβαναν μεταξύ άλλων
- άρση νομικών περιορισμών για τις «καινοτόμες» επιχειρήσεις,
- έμφαση στις νέες τεχνολογίες τεχνητής νοημοσύνης και τις startups -νεοφυείς επιχειρήσεις
- «Skills invenstment», επένδυση στις δεξιότητες, κάτι που συνδέεται και με την εκπαίδευση και την δια βίου εκπαίδευση.
Η διαρκής καταστροφή των εργατικών δικαιωμάτων ξεκινάει από το σχολείο. Τα παιδιά πρέπει να μάθουν από μικρά ότι η εκπαίδευση είναι μια διαρκής αναζήτηση μεμονωμένων «ικανοτήτων», μια από τις οποίες είναι η χρήση Tεχνητής Nοημοσύνης, η οποία είναι μια μέθοδος για την απόδοση σε πραγματικό χρόνο στον εργαζόμενο λύσεων για το ανά χείρας πρόβλημα και μόνο. Η ιδέα είναι ότι ο εργαζόμενος χάνει κάθε ειδίκευση, γίνεται ένα εργαλείο που απλώς θέτει ερωτήματα στην ΤΝ και εκτελεί τις απαντήσεις. Τουλάχιστον αυτή είναι η βασική ιδέα, γιατί ούτε καν αυτό δεν μπορεί να κάνει στην παρούσα μορφή της…
Οι CEO (που σπάνια έχουν σχέση με θετικές επιστήμες) είναι όλοι τους ενθουσιωδώς υπέρ, τη θέλουν όλη και τη θέλουν τώρα. Οι εργαζόμενοι πάλι όχι και τόσο. Σύμφωνα με τις έρευνες, ο κυριότερος δείκτης διείσδυσης της ΤΝ σε επιχειρήσεις είναι η υποστήριξη από τη διεύθυνση: όταν οι μάνατζερ επιβάλουν την ΤΝ, η χρήση από το προσωπικό είναι 79%, έναντι 24% χωρίς την επιβολή της από πάνω. Η διείσδυση της ΤΝ σε πολύ μεγάλο μέρος είναι ιδεολογικής αιτιολογίας και όχι μια υποτίθεται οικονομική πραγματικότητα. Μάλιστα, εμείς εδώ στο «Κ» λέμε ότι στο μεγαλύτερο μέρος τους οι ισχυρισμοί της ΤΝ περί αντικατάστασης διανοητικής εργασίας είναι υπερβολικοί ή ενίοτε ακόμα και λανθασμένοι ή ψευδείς. Μόνο ένα μικρό κομμάτι των υποσχέσεων αυτών θα πραγματοποιηθούν κάποια μέρα.
Όπως κι αν έχει, αν και ο λόγος για την πίεση εισαγωγής ΤΝ είναι αυτή η υπόσχεση για απολύσεις, εντούτοις η επίσημη ορολογία ποτέ δεν περιλαμβάνει τις περικοπές προσωπικού, ή στο θέμα μας, καθηγητών, ίσως επειδή δεν ακούγεται κομψά το «θα σας απολύσουμε μόλις μας δοθεί ευκαιρία». Πρόκειται πάντα για τις «ευκαιρίες που προσφέρει η νέα τεχνολογία», τις «επιλογές για μαθητές και καθηγητές», την «ελάφρυνση του έργου των καθηγητών» και διάφορα άλλα ευφάνταστα, όπως αίφνης η μείωση του κόστους για τα λαϊκά εισοδήματα. Ως χαρακτηριστικό παράδειγμα ο πάντα ευρηματικός ΠΘ μίλησε για τις πανελλαδικές εξετάσεις:
Αυτή τη στιγμή, οι μαθητές μας έχουν πρόσβαση σε ιδιωτικά φροντιστήρια και ξοδεύουν αρκετά χρήματα για να έχουν αυτή τη βοήθεια. Η ιδέα να έχει ο μαθητής έναν προσωπικό ψηφιακό δάσκαλο που θα τον βοηθάει στην προετοιμασία για τις πανελλαδικές, εντελώς δωρεάν και απόλυτα εξατομικευμένα, είναι συναρπαστική για μένα.
Προφανώς όμως, αν η ΤΝ μπορεί να αντικαταστήσει το φροντιστήριο, μπορεί ακόμα καλύτερα να αντικαταστήσει και τον τεμπέλη δημόσιο υπάλληλο καθηγητή του σχολείου, έτσι δεν είναι; Αν ο ΠΘ είναι ειλικρινής και όντως πιστεύει ότι αυτό μπορεί να συμβεί (που μάλλον το πιστεύει), τότε έχει μαύρα μεσάνυχτα για τις δυνατότητες της τρέχουσας γενιάς Μεγάλων Γλωσσικών Μοντέλων (LLMs), τα οποία σε απολύτως καμιά περίπτωση δεν μπορούν να παίξουν έναν τέτοιο ρόλο, όπως θα σας πουν άλλωστε και οι ίδιες οι εταιρείες.
Γιατί αν και δεν ξέρουμε ακόμα τις λεπτομέρειες του πακέτου που συμφωνήθηκε από την ελληνική κυβέρνηση, έχουμε ωστόσο δείγματα δουλειάς της OpenAI EDU στις ΗΠΑ και στη Μεγάλη Βρετανία. Και ο κύριος ρόλος της εκεί δεν είναι η εκπαίδευση των μαθητών, αλλά η εκπαίδευση των καθηγητών στη χρήση ΤΝ για να «βελτιώσουν το μάθημα» και να αυξήσουν την παραγωγικότητά τους. Για παράδειγμα, υπάρχει ένα δωρεάν μάθημα που προσφέρει σε δασκάλους σχολείων η OpenAI σε συνεργασία με μια άλλη εταιρεία εκπαιδευτικών συμβούλων, την Common Sense. Μπορείτε αν θέλετε να δώσετε τα προσωπικά σας δεδομένα (δεν το συστήνουμε) και να εγγραφείτε στο δωρεάν αυτό μάθημα (στα αγγλικά, δεν το βρήκαμε σε άλλες γλώσσες). Στην πρώτη σελίδα υπάρχει μια σύντομη περιγραφή:
Καλώς ορίσατε στο ChatGPT-Βάσεις για Εκπαιδευτικούς: Ένα μάθημα από την Common Sense Education & την OpenAl
Αυτό το μάθημα έχει σχεδιαστεί για να σας εισαγάγει στα βασικά της τεχνητής νοημοσύνης, της γενετικής Τεχνητής Νοημοσύνης, του ChatGPT και στον τρόπο χρήσης του ChatGPT με ασφάλεια και αποτελεσματικότητα. Από την αποκωδικοποίηση της ορολογίας έως την υπεύθυνη χρήση, αυτό το μάθημα θα σας βοηθήσει να βελτιώσετε την κατανόησή σας για την Τεχνητή Νοημοσύνη και το ChatGPT, ώστε να μπορείτε να χρησιμοποιείτε εργαλεία όπως αυτό με ασφάλεια και με σαφή σκοπό.
Μαθησιακά αποτελέσματα:
- Κατανοήστε τι είναι το ChatGPT και πώς λειτουργεί.
- Δείξτε τρόπους χρήσης του ChatGPT για να υποστηρίξετε τις διδακτικές σας πρακτικές.
- Εφαρμόστε βέλτιστες πρακτικές για την εφαρμογή των αρχών της υπεύθυνης Τεχνητής Νοημοσύνης σε ένα σχολικό περιβάλλον.»
Μια μάλλον αθώα και γενικόλογη διαφήμιση για το συγκεκριμένο Μεγάλο Γλωσσικό Μοντέλο στο σχολείο, που δεν διαφέρει από αυτά που είπαν οι ειδικοί της εταιρείας στην τηλεδιάσκεψη με τον ΠΘ. Και όπως όλες οι διαφημίσεις, άλλα λέει αυτή κι άλλο είναι πραγματικότητα.
Τα LLMs (γιατί μόνο για αυτό το είδος ΤΝ μιλάμε) ως τώρα, εκτός από κάποιες ειδικές περιπτώσεις όπως οριακά την βοήθεια στη συγγραφή κώδικα, δεν έχουν επιτυχημένες εφαρμογές (η δημιουργία χαζών memes δεν μετράει). Είναι όμως πολύ επιτυχημένα και χρησιμοποιούνται κατά κόρον από μαθητές και φοιτητές για να απαντήσουν σε βαρετές ερωτήσεις διαγωνισμάτων ή να γράψουν εργασίες. Αυτό δεν οφείλεται στην κακή φύση των παιδιών που θα πρέπει να τα συνετίσουμε, αλλά στον λάθος τρόπο με τον οποίο είναι δομημένο το εκπαιδευτικό σύστημα, απευθυνόμενο σε ρομπότ και όχι σε παιδιά: οι καθηγητές-υποκείμενα της εκπαιδευτικής διαδικασίας, επιβάλλουν στους μαθητές-αντικείμενα τη γνώση. Τα παιδιά είναι άβουλα δοχεία συγκεκριμένου όγκου που οι καθηγητές πρέπει να γεμίσουν με «ικανότητες». Η αποδοτικότητα τόσο των καθηγητών όσο και των μαθητών μετριέται με συχνά διαγωνίσματα, ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής κλπ. Το σύστημα θα δούλευε ιδανικά αν αντικαθιστούσαμε και μαθητές και καθηγητές με ΤΝ.
Το πρόβλημα έχει αρχίσει να γίνεται κατανοητό πια ακόμα και στην Αμερική. Ο πρύτανης του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης (NYU) βλέπει την ΤΝ ως πρόβλημα και όχι ως ευκαιρία και προτείνει την επιστροφή στον λόγο, στην αλληλεπίδραση απευθείας του διδάσκοντα και μαθητή, κάτι που ήταν ο κανόνας στην ιστορία της εκπαίδευσης, κανόνας που ανατράπηκε μόνο τον 20ο αιώνα. Δεν χρειάζεται να είναι κανείς ο Πάουλο Φρέιρε (βλ: «Η Αγωγή των Καταπιεσμένων») για να ξέρει ότι το «τραπεζικό μοντέλο της εκπαίδευσης», αυτό δηλαδή που βλέπει το παιδί ως κουτάκι και τον καθηγητή ως αυθεντία που μεταβιβάζει την γνώση, είναι μεταφορά του βιομηχανικού τρόπου παραγωγής στο σχολείο. Το αποτέλεσμα είναι ένα πειθήνιο και εύπλαστο εργατικό δυναμικό, όχι «υπεύθυνοι πολίτες», όπως λέει ο κυρίαρχος λόγος.
Η εισαγωγή της ΤΝ έχει ως σκοπό όχι την ελάφρυνση του έργου του καθηγητή αλλά την τυποποίησή του, την εκτέλεση στην τάξη μιας προκαθορισμένης, χωρισμένης σε κουτάκια και μετρήσιμης άκαμπτης μαθησιακής τελετουργίας. Αυτή προκύπτει ως ο μέσος όρος των μοντέλων πάνω στα οποία εκπαιδεύτηκε η ΤΝ, δηλαδή μια σούπα από στερεότυπα, ένα ψηφιακό χυλό, ή, όπως είναι η αγγλική έκφραση, slop, λάσπη.
Είναι πιθανό να υπάρχουν τρόποι να χρησιμοποιηθεί δημιουργικά η ΤΝ από τους διδάσκοντες· είναι βέβαιο ότι αυτοί θα περιλαμβάνουν το μέτρο, τον διαρκή έλεγχο και τον αναστοχασμό πάνω στο αποτέλεσμα. Εκτός των άλλων επειδή τα LLM μαστίζονται από «παραισθήσεις», hallucinations, οι οποίες σύμφωνα με την OpenAI, «είναι πιστευτές αλλά ψευδείς προτάσεις που δημιουργούνται από γλωσσικά μοντέλα». Η εταιρία παραδέχεται ότι «παραμένουν μια θεμελιώδης πρόκληση για όλα τα LLM», μια πρόκληση που ποτέ δεν πρόκειται να εξαφανιστεί.
Επομένως ακόμα κι αν υπάρχει σωστή χρήση της ΤΝ στην τάξη, αυτή θα απαιτούσε πρώτα και κύρια κριτική σκέψη, διαρκή αμφισβήτηση και έλεγχο των απαντήσεών της. Αυτό σημαίνει πρώτον ότι τα παιδιά θα διδάσκονταν την αμφισβήτηση της αυθεντίας και την κριτική. Δεύτερον, η διαδικασία αυτή δεν θα μείωνε αλλά θα αύξανε τον χρόνο που πρέπει να αφιερώσει η δασκάλα σε κάθε ένα παιδί. Επίσης θα σήμαινε αποφυγή όλων των μεθόδων μάθησης που είναι, λόγω του εκμηχανισμού και της επιβαλλόμενης ομοιομορφίας τους, ευεπίφορες σε απαντήσεις από ΤΝ. Τέρμα τα διαγωνίσματα, τέρμα οι βαρετές εργασίες στο σπίτι, τέρμα η παπαγαλία. Η εκπαίδευση οφείλει να είναι διαλεκτική, να βασίζεται στην ισότιμη αλληλεπίδραση μαθητή και καθηγητή, να είναι όσο το δυνατό περισσότερο προφορική.
Σημαντικό στοιχείο είναι ότι δεν πρέπει να έχει κανείς εμπιστοσύνη στα εργαλεία ΤΝ και πρέπει να τα διπλοτσεκάρει πάντα. Στο τρέχον σχολικό περιβάλλον, αυτό σημαίνει ότι τα προγράμματα που υποτίθεται ότι «καταλαβαίνουν» την ΤΝ είναι τα ίδια ιδιαίτερα αναξιόπιστα όπως έχουν δείξει πολλές έρευνες και επομένως δεν μπορούν να βοηθήσουν το δάσκαλο να καταλάβει αν μια απάντηση γράφτηκε από μαθητή ή ΤΝ. Όπως μας αποκάλυψαν οι σμπίροι του «Κ» στα σχολεία (έχουμε φυτέψει πράκτορες παντού), ευτυχώς υπάρχει ένας εύκολος και με απόλυτη επιτυχία τρόπος να ανακαλυφθεί η κλεψιά: ρωτάς το παιδί «τι εννοείς ακριβώς;»
Η σωστή εκπαίδευση, με ή χωρίς ΤΝ, απαιτεί όχι μείωση αλλά αύξηση προσωπικού. Απαιτεί καθηγητές που να γνωρίζουν και να επικοινωνούν με τα παιδιά τους και όχι μηχανές εκφώνησης γνώσεων. Οι δάσκαλοι δεν είναι μηχανικά ενδιάμεσα φερέφωνα μιας ΤΝ που αύριο μεθαύριο θα καταργηθούν. Απαιτεί ένα σχολείο που δεν θέλει να αναπαράγει τις μεθόδους της βιομηχανικής παραγωγής πάνω στους ομοιόμορφους μαθητές. Χρειαζόμαστε ένα σχολείο που να μαθαίνει τα παιδιά να σκέφτονται κριτικά και αυτό περιλαμβάνει πρώτα πρώτα το έμπρακτο μάθημα του δασκάλου που αμφιβάλλει και εξετάζει κριτικά τις πηγές του πριν τις χρησιμοποιήσει, ειδικά αν οι πηγές είναι η ΤΝ.
Ο ΠΘ, στην κατακλείδα της ομιλίας του για την υπογραφή του μνημονίου με την OpenAI δεν παρέλειψε να αναφερθεί στις προκλήσεις και τους κινδύνους που αναδύονται από την κακή χρήση των τεχνολογιών. «Για εμάς, η ψυχική υγεία των ανηλίκων είναι ιδιαίτερης σημασίας, όπως είναι και για εσάς», είπε απευθυνόμενος στον CEO της OpenAI Σαμ Άλτμαν.
Αφήνουμε στην άκρη το γεγονός ότι ο Άλτμαν είναι ένα κοινωνιοπαθές αρπακτικό που δεν του φτάνουν τα εκατομμύρια που βγάζει, αλλά προσπαθεί με νύχια και δόντια να μετατρέψει έναν μη κερδοσκοπικό οργανισμό (αυτό είναι το τυπικό νομικό καθεστώς της OpenAI) σε καθαρά κερδοσκοπική εταιρεία -επομένως η ψυχική υγεία των πελατών του τον ενδιαφέρει μόνο στο βαθμό που αυτοί είναι εξαρτημένοι από το προϊόν του. Το σημαντικότερο εδώ είναι να παρατηρήσουμε ότι τόσα χρόνια που η ψυχική υγεία των παιδιών δεν ήταν ιδιαίτερης σημασίας για αυτούς (ειδικά την περίοδο του λοκντάουν και της επιδημίας), τα παιδιά είχαν τρελαθεί. Τώρα που η ψυχική υγεία είναι ιδιαίτερης σημασίας και η κυβέρνηση μάλιστα προτίθεται να σκύψει στοργικά πάνω στο ζήτημα και προθυμοποιείται να χρησιμοποιήσει και όλους τους αναδυόμενους κινδύνους από τις κακές τεχνολογίες για να την καταστρέψει συστηματικά, καταλαβαίνετε τι έχει να γίνει, αν δεν τους σταματήσουμε…
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου