SOS για τα νησιά: Από χωράφια σε ξενοδοχεία ή πώς χάνεται η ψυχή των νησιών

Στην εικόνα βλέπουμε το εγκαταλελειμμένο χωριό στην Κίναρο, και τις χαρακτηριστικές πεζούλες με τις οποίες είναι γεμάτο το νησί, που κάποτε είχε πολύ ανεπτυγμένη αγροτική δραστηριότητα.

Κίνηση για την Προστασία των Νησίδων

Από χωράφια σε ξενοδοχεία: Πώς χάνεται η ψυχή των νησιών

Στα περισσότερα νησιά του Αιγαίου – και όχι μόνο – συντελείται τις τελευταίες δεκαετίες μια ραγδαία και συστημική καταστροφή: η γεωργία και η φύση παραμερίζονται για να δώσουν τη θέση τους στο τσιμέντο, στην τουριστική μονοκαλλιέργεια και στην άναρχη δόμηση. Το αγροτικό τοπίο, που αποτελούσε τη ραχοκοκαλιά της ζωής και της πολιτισμικής ταυτότητας των νησιών, αφανίζεται με τρομακτική ταχύτητα.

Αυτά τα συμπεράσματα καταγράφηκαν σε δύο σημαντικές ημερίδες:

«Σχεδιάζοντας (σ)τα όρια των μικρών νησιών» από τη Σχολή Αρχιτεκτόνων ΕΜΠ & το Επιμελητήριο Περιβάλλοντος

«Νησιά σε κίνδυνο: Σε αναζήτηση του μέτρου» από την Ελληνική Εταιρεία Περιβάλλοντος & Πολιτισμού, το Μουσείο Γουλανδρή και το Πανεπιστήμιο Αιγαίου

Τα βασικά ευρήματα:

Αγροτική Γη: Από τη ζωή, στην εγκατάλειψη

- Μείωση καλλιεργούμενων εκτάσεων έως και 50%
- Στροφή της χρήσης γης από χωράφια και θαμνώνες σε τουριστική-οικιστική
- Μονοκαλλιέργεια του τουρισμού – «disneyfication» του νησιωτικού χώρου
- Εγκατάλειψη του πρωτογενούς τομέα σε πολλά νησιά (Κίμωλος -86%, Νίσυρος -92%)

Δασική καταστροφή

- Χάθηκαν 138.510 στρέμματα δάσους σε 29 χρόνια
- Ρόδος -34,5%, Σάμος -32,5%, Θάσος -40,4%, Χίος -41,1%

Ανάπτυξη χωρίς μέτρο

- Μύκονος: +341% στις τεχνητές επιφάνειες
- Σύρος: +310%
- Σαντορίνη: 18,1% του νησιού πια τσιμεντωμένο
- Αύξηση 85.000 στρ. σε κτίρια, δρόμους, τσιμέντο συνολικά στο Αιγαίο

Και τώρα τι;

Τα Τοπικά Πολεοδομικά Σχέδια (ΤΠΣ) είναι η τελευταία ευκαιρία για ολοκληρωμένο και ρυθμιστικό σχεδιασμό. Όμως, όπως ειπώθηκε, κι αυτά τρέχουν με ασφυκτικά χρονοδιαγράμματα και χωρίς ουσιαστική κοινωνική συμμετοχή.

Η Μαρία Καραμανώφ (πρ. Αντιπρόεδρος ΣτΕ) δήλωσε:
«Είμαστε ανάξιοι διαχειριστές μιας κληρονομιάς που άντεξε χιλιετίες. Ας σώσουμε ό,τι μπορεί να σωθεί».

Τι πρέπει να αλλάξει τώρα:

Θεσμική προστασία της γεωργικής γης – να μη γίνεται ξενοδοχείο ό,τι κάποτε έτρεφε το νησί
Μέτρα κατά της συγκέντρωσης ιδιοκτησίας και της μετατροπής κάθε πλαγιάς σε “φιλέτο”
Σύνδεση αγροδιατροφής με τουρισμό, όχι τουρισμός που εξαφανίζει τα πάντα
Αρχιτεκτονική με μέτρο, εμπνευσμένη από την αγροτική κληρονομιά, όχι "κύβοι του airbnb" παντού
Εφαρμογή του Συντάγματος και της νομολογίας του ΣτΕ – Όχι άλλα "παραθυράκια" για αυθαιρεσίες
Κατάργηση των προκλητικών προνομίων που απολαμβάνουν οι "στρατηγικές επενδύσεις" (Κρατικές επιδοτήσεις, χωροταξικές διευκολύνσεις, άδεια χρήσης αιγιαλού, φοροαπαλλαγές, ταχεία αδειοδότηση).

Ο αγώνας για τα νησιά είναι αγώνας για το μέλλον όλων μας

Δεν μπορεί ολόκληρες κοινωνίες να ζουν μέσα στην ασφυξία, για να «πουλάνε εμπειρίες» και «εικόνες καρτ ποστάλ» σε επισκέπτες.
Δεν μπορεί η βιωσιμότητα να θυσιάζεται στον βωμό της τουριστικής κερδοφορίας.
Δεν μπορούμε να μιλάμε για “ανάπτυξη” όταν δεν μένει τίποτα αυθεντικό όρθιο.

Φτάνει πια με την αλλοίωση, τη διάλυση και την απώλεια μνήμης.

Ήρθε η ώρα οι τοπικές κοινωνίες να πάρουν πίσω το τιμόνι – και να ορίσουν ξανά τι σημαίνει ευημερία.

Στα σχόλια της ανάρτησης θα βρείτε 2 διαφωτιστικά άρθρα του Γ. Λιάλιου για το θέμα, από τα οποία δανειστήκαμε στοιχεία (σ.σ. παρατίθενται παρακάτω σχετικά links ).

#small_islands_matter

🔴 Η αγροτική γη, ασπίδα στην άναρχη ανάπτυξη νησιών

🔴 Κινδυνεύουν τα νησιά από την «καλλιέργεια» του τουρισμού: Δραματική μείωση της αγροτικής παραγωγής, τεράστια μείωση των δασικών εκτάσεων και αύξηση δομημένων επιφανειών (αναφορά και στη Σύρο)