Διοικητικοί Υπάλληλοι Πανεπιστημίου Αιγαίου: Δελτίο Τύπου και Τοποθέτηση για την πρόσφατη μεταρρύθμιση στο σύστημα των Πανελληνίων Εξετάσεων για εισαγωγή στα Α.Ε.Ι.

ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟΥ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ «ΑΣΗΜΑΚΗΣ ΠΑΝΣΕΛΗΝΟΣ»

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ

Τα άμεσα αποτελέσματα των πρόσφατων μεταρρυθμίσεων στο σύστημα των Πανελληνίων Εξετάσεων για εισαγωγή στα Α.Ε.Ι.:

• Δεκάδες χιλιάδες υποψήφιοι χάνουν την ευκαιρία για δωρεάν ανώτατη εκπαίδευση (35-40 σε σύνολο 100 χιλιάδων υποψηφίων). Σε αυτούς τους νέους ανθρώπους προσφέρονται 8,5 χιλιάδες θέσεις σε δημόσια ΙΕΚ. Οι υπόλοιποι θα πρέπει να γίνουν ανειδίκευτοι εργάτες ή να κατευθυνθούν στα κολέγια και στα ιδιωτικά ΙΕΚ, στα οποία μοναδικό κριτήριο εισαγωγής είναι η οικονομική δυνατότητα των οικογενειών των υποψηφίων.

• Τα Πανεπιστήμια της περιφέρειας αποψιλώνονται. Πολλά Τμήματα μένουν με μονοψήφιο αριθμό εισακτέων ή/και με πολύ χαμηλό ποσοστό κάλυψης θέσεων. Συγκεκριμένα, το Πανεπιστήμιο Αιγαίου έχει 2.192 επιτυχόντες σε σύνολο 4.265 διαθέσιμων θέσεων, δηλαδή μένουν κενές 2.073 θέσεις. Η κατάσταση αυτή θα παρουσιαστεί, από όσους θέλουν να πλήξουν το δημόσιο εκπαιδευτικό σύστημα, ως “πρόβλημα”. Το “πρόβλημα” που έχουν τα περιφερειακά Πανεπιστήμια δεν είναι ακαδημαϊκό αλλά οφείλεται στην αδυναμία των φτωχών οικογενειών να στείλουν εκεί τα παιδιά τους. Είναι όμως υποχρέωση της Πολιτείας να στηρίξει οικονομικά τη φοίτηση των νέων στα περιφερειακά Πανεπιστήμια, ενισχύοντας τις υπηρεσίες φοιτητικής μέριμνας με μεγαλύτερο αριθμό δικαιούχων δωρεάν σίτισης και στέγασης. Τα Πανεπιστήμια της περιφέρειας δημιουργήθηκαν ύστερα από δεκαετίες συνεχούς προσπάθειας και η βιωσιμότητά τους αποτελεί ζήτημα μείζονος σημασίας. Η παρούσα κατάσταση ωστόσο τα δυσφημεί, δημιουργεί προβλήματα στην ομαλή λειτουργία τους ενώ ενισχύει το υδροκέφαλο σκεπτικό της συγκέντρωσης όλων των δραστηριοτήτων της χώρας στα μεγάλα αστικά κέντρα.

Βραχυπρόθεσμα η κατάσταση αυτή θα οδηγήσει:

• Σε μία βίαιη, χωρίς επιστημονικά κριτήρια, αναδιάταξη του ακαδημαϊκού χάρτη της χώρας. Περιφερειακά Πανεπιστημιακά Τμήματα, με άριστες αξιολογήσεις, κινδυνεύουν να μείνουν χωρίς φοιτητές/φοιτήτριες και σε μεταγενέστερη φάση χωρίς ακαδημαϊκό προσωπικό. Οι προσπάθειες δεκαετιών θα χαθούν σε σύντομο χρονικό διάστημα και Τμήματα ενδεχομένως να κλείσουν.

• Η μείωση των φοιτητών/τριών και, κατ’ επέκταση η μείωση του ακαδημαϊκού και μη προσωπικού της περιφέρειας, θα επιφέρει σημαντικό χτύπημα στην τοπική ανάπτυξη και οικονομία και θα ενισχύσει την αστυφιλία.

• Στην οικονομική επιβάρυνση των οικογενειών των υποψηφίων, προς όφελος των επιχειρήσεων παροχής εκπαιδευτικών υπηρεσιών.

• Στη δημιουργία μιας μεγάλης ομάδας ανειδίκευτων εργατών, χαμηλών οικονομικών απαιτήσεων, πληττόμενης προφανώς από υψηλά επίπεδα ανεργίας που σταδιακά θα εγκαταλείπει τις διεκδικήσεις της για αξιοπρεπή διαβίωση.

Απαιτούνται:

• Η άμεση ανάκληση των σχετικών με αυτήν την κατάσταση διατάξεων.

• Η Πολιτεία να σταθεί στο ύψος της συνταγματικής της υποχρέωσης για παροχή δωρεάν παιδείας υψηλού επιπέδου στο έμψυχο δυναμικό της χώρας.

• Η ενίσχυση των δομών της φοιτητικής μέριμνας στα περιφερειακά Πανεπιστήμια με οικονομικούς πόρους και προσωπικό.

• Ανάληψη της ευθύνης για τα παιδιά που έμειναν εκτός Α.Ε.Ι. ενώ κατέβαλαν μεγάλη προσπάθεια και πέτυχαν υψηλές βαθμολογίες.

• Ανάληψη της ευθύνης για τις ακαδημαϊκές κοινότητες που θα λειτουργήσουν φέτος σε άδειες αίθουσες κατά την διδασκαλία των μαθημάτων πρώτου έτους.

Για περισσότερες πληροφορίες δείτε την ιστοσελίδα: https://sdppa.aegean.gr/vaseis2021

 *****

ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟΥ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ

«ΑΣΗΜΑΚΗΣ ΠΑΝΣΕΛΗΝΟΣ»

Τοποθέτηση για την πρόσφατη μεταρρύθμιση στο

σύστημα των Πανελληνίων Εξετάσεων για εισαγωγή στα Α.Ε.Ι.

Μετά και την ανακοίνωση των βάσεων για τις φετινές Πανελλήνιες Εξετάσεις, μπορούμε πλέον με σαφήνεια να εντοπίσουμε κάποιες από τις πιο άμεσες συνέπειες της πρόσφατης “μεταρρύθμισης” που επιχειρείται στην τριτοβάθμια εκπαίδευση.

Μία πρώτη παρατήρηση είναι ότι έχουμε έναν πολύ μεγάλο αριθμό ατόμων εκτός τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Συγκεκριμένα, σε σύνολο 103.468 υποψηφίων (92.090 φετινοί υποψήφιοι από ΓΕΛ και ΕΠΑΛ) οι επιτυχόντες ήταν 63.239 (56.492 φετινοί από ΓΕΛ και ΕΠΑΛ). Συνεπώς μένουν εκτός τριτοβάθμιας εκπαίδευσης 40.229 άτομα (φετινοί 35.598), δηλαδή ένα ποσοστό αποκλεισμού της τάξεως του 39% περίπου. Πολύ απλά 4 στα 10 άτομα μένουν εκτός τριτοβάθμιας εκπαίδευσης.

Κοιτάζοντας τώρα πόσα άτομα μπαίνουν τελικά στην τριτοβάθμια, έχουμε το μικρότερο αριθμό εισακτέων της τελευταίας δεκαετίας. Την προηγούμενη δεκαετία, οι εισακτέοι κυμαίνονταν από 70.988 μέχρι 81.431 (μέσος όρος 75.655). Οι φετινοί, λοιπόν, επιτυχόντες είναι 12 χιλιάδες λιγότεροι σε σχέση με το μέσο όρο της τελευταίας δεκαετίας. Μιας δεκαετίας μάλιστα που η ελληνική κοινωνία βίωνε τις συνέπειες των μνημονιακών πολιτικών και κατά την οποία, θεωρούμε ότι, πολλές οικογένειες για οικονομικούς λόγους επέλεξαν άλλες εναλλακτικές για τα παιδιά τους από αυτή της φοίτησης σε τριτοβάθμια Ιδρύματα.

Κατά την άποψή μας, η μείωση αυτή δεν οφείλεται κατά κύριο λόγο σε ακαδημαϊκά κριτήρια αλλά στη βούληση της πολιτικής ηγεσίας να απομακρυνθεί από τη συνταγματική της υποχρέωση για παροχή δωρεάν παιδείας. Είναι θέμα πολιτικής βούλησης η θεώρηση της παιδείας ως αγοραίας υπόθεσης, η οποία ως τέτοια θα ρυθμιστεί από τους νόμους της αγοράς. Και με δεδομένο ότι στις 35 χιλιάδες περίπου (40 αν υπολογίσουμε και τους υποψήφιους παλιότερων ετών) που μένουν εκτός, προσφέρονται μόλις 8,5 χιλιάδες θέσεις στα δημόσια ΙΕΚ, προκύπτουν περίπου 26,5 χιλιάδες νέοι που θα μείνουν ανειδίκευτοι εργάτες ή θα απευθυνθούν σε ιδιωτικά ΙΕΚ και κολέγια, ανάλογα με το αν και πόσα μπορούν να διαθέσουν οι ίδιοι και/ή οι οικογένειές τους για την πληρωμή των διδάκτρων. Για περίπου 3 στα 10 άτομα δηλαδή, το μέλλον καθορίζεται από την οικονομική τους δυνατότητα και όχι από τα όνειρά τους για το μέλλον τους ή από τις ικανότητές τους.

Προφανώς, σε μία περίοδο οικονομικής συρρίκνωσης όπως η σημερινή, αυτή η οικονομική δυνατότητα δεν υπάρχει για όλους. Πολλοί νέοι θα μείνουν στο πουθενά μετά το Λύκειο, δημιουργώντας μια ολοένα διευρυνόμενη δεξαμενή άνεργων ανειδίκευτων εργατών. Άμεσα ωφελημένοι πιθανώς να είναι κάποιοι οικονομικοί παράγοντες που επιθυμούν να επενδύσουν σε δραστηριότητες χαμηλών απαιτήσεων και αντίστοιχης ποιότητας. Η χώρα μας δεν πρόκειται να ωφεληθεί από μία τέτοια κατάσταση. Σε μία ιδιαίτερα ανταγωνιστική παγκοσμιοποιημένη αγορά, μία χώρα με το μέγεθός της Ελλάδας δεν μπορεί να ανταγωνιστεί σε αυτό το πεδίο τις πληθυσμιακά τεράστιες αγορές της Ασίας. Η στρατηγική επιλογή της χώρας, όπως υπαγορεύεται και από την Ευρωπαϊκή Ένωση, πρέπει να είναι η επένδυση σε όσο το δυνατόν υψηλότερου επιπέδου εργατικό δυναμικό.

Μία δεύτερη παρατήρηση είναι ότι η κυβέρνηση, εξασκημένη πλέον στις εκκενώσεις, αδειάζει τα περιφερειακά Πανεπιστήμια από φοιτητές και φοιτήτριες. Με εξαίρεση δύο Πανεπιστήμια των μεγάλων αστικών κέντρων (με κάλυψη ~50% και ~72% αντίστοιχα) και ένα περιφερειακό Πανεπιστήμιο (με κάλυψη ~87%), η εικόνα που διαμορφώνεται στον ακαδημαϊκό χάρτη είναι ότι δεν υπάρχει περιφερειακό Πανεπιστήμιο με κάλυψη προσφερόμενων θέσεων μεγαλύτερη από 75%. Και μάλιστα μεγάλος αριθμός Τμημάτων εμφανίζεται με μονοψήφιο αριθμό επιτυχόντων ή/και πολύ χαμηλό ποσοστό κάλυψης προσφερόμενων θέσεων. Η κατάσταση αυτή δεν ήταν καθόλου απρόβλεπτη. Αρκούσε απλά μία προσομοίωση εφαρμογής της Ελάχιστης Βάσης Εισαγωγής στις βαθμολογίες των περσινών Πανελληνίων για να δει κανείς ότι θα οδηγούσε στην ερήμωση πολλών Τμημάτων των Πανεπιστημίων της περιφέρειας.

Είναι βέβαιο ότι η παρούσα κατάσταση, ενώ είναι αποτέλεσμα πολιτικών επιλογών, θα χρησιμοποιηθεί ως επιχείρημα απαξίωσης περιφερειακών Πανεπιστημίων και Τμημάτων με στόχο τη βίαιη, ανοργάνωτη και χωρίς ακαδημαϊκά κριτήρια αναδιάρθρωση του ακαδημαϊκού χάρτη. Δηλαδή, το γεγονός ότι σε κάποια Τμήματα υπάρχουν ελάχιστοι πρωτοετείς φοιτητές/τριες, θα χρησιμοποιηθεί ως επιχείρημα άσκησης πίεσης προς τη συρρίκνωσή τους. Γιατί όμως ερημώνουν κάποια Τμήματα; Γιατί κάποια Τμήματα γεμίζουν ενώ άλλα αδειάζουν; Τα Τμήματα που γεμίζουν είναι εκείνα που συγκεντρώνουν τις περισσότερες προτιμήσεις ανάμεσα στους υποψήφιους. Και είναι προφανές ότι αυτό δεν γίνεται μόνο με ακαδημαϊκά κριτήρια. Οι υποψήφιοι και οι οικογένειές τους επιλέγουν -και καλώς το κάνουν- συνυπολογίζοντας και κριτήρια όπως, η εγγύτητα του Ιδρύματος στον τόπο μόνιμης κατοικίας, το κόστος διαμονής, τα μεταφορικά έξοδα κτλ. Τα κριτήρια αυτά είναι προφανώς θεμιτά αλλά δεν είναι ακαδημαϊκά και δεν μπορεί να γίνεται επίκλησή τους προκειμένου να συρρικνωθεί ο ακαδημαϊκός χάρτης της χώρας. Αν η Πολιτεία σταθεί στο ύψος της υποχρέωσής της να παρέχει πραγματικά δωρεάν παιδεία, δίνοντας στα Πανεπιστήμια επαρκείς πόρους για την προσφορά ικανοποιητικών παροχών φοιτητικής μέριμνας, οι προτιμήσεις των υποψηφίων θα αλλάξουν σημαντικά.

Πιθανώς να σκεφτεί κανείς ότι αυτό δεν είναι εφικτό για μια φτωχή χώρα σαν την Ελλάδα. Γιατί να πρέπει να συντηρούμε οικονομικά ένα Τμήμα Δασολογίας σε ένα δυσπρόσιτο βουνό; Γιατί να μας επιβαρύνει οικονομικά ένα Τμήμα μελέτης της θάλασσας σε ένα εξίσου δυσπρόσιτο νησί του Αιγαίου; Η απάντηση είναι ότι ο ελληνικός ακαδημαϊκός χάρτης μπορεί να μην είναι τέλειος αλλά δημιουργήθηκε με μεγάλη προσπάθεια, από ανθρώπους εντός και εκτός Πανεπιστημίων και η εξέλιξή του γίνεται με κύκλους που υπερβαίνουν το χρόνο ζωής μίας οποιασδήποτε κυβέρνησης. Επεμβάσεις σε αυτόν το χάρτη πρέπει να γίνονται με προσοχή και σεβασμό στην προσπάθεια δεκαετιών. Σαφώς και η δημιουργία Πανεπιστημίων στην επικράτεια δεν γίνεται μόνο με ακαδημαϊκά κριτήρια αλλά δεν είναι και σοφό να υιοθετούνται μόνο οικονομικά κριτήρια για τη διαμόρφωση του ακαδημαϊκού χάρτη της χώρας. Η στήριξη της ελληνικής περιφέρειας έχει πρωτίστως μείζονα γεωπολιτική σημασία και η δημιουργία Πανεπιστημίων στην περιφέρεια είναι ένας από τους τρόπους παροχής αυτής της στήριξης. Η υιοθέτηση καθαρά οικονομικών κριτηρίων για τη χωροθέτηση των Πανεπιστημίων θα οδηγήσει σε μείωση του πληθυσμού της περιφέρειας και συρρίκνωση της παραγωγικής της δυναμικής. Θα ενισχύσει τη δημιουργία ενός υδροκέφαλου κράτους, με ολοένα και περισσότερες παραγωγικές δομές να συγκεντρώνονται στα μεγάλα αστικά κέντρα.

Ένα τελευταίο σχόλιο για τις βάσεις, ως κριτήριο αξιολόγησης μίας ακαδημαϊκής Μονάδας, καθώς για τα περισσότερα μέλη της εκπαιδευτικής κοινότητας είναι ένα προφανώς σαθρό επιχείρημα αλλά για σημαντική μερίδα του κόσμου ένα ιδιαίτερα πειστικό. Οι βάσεις, όπως τις ξέραμε μέχρι πέρυσι, χρησιμοποιήθηκαν κατά κόρον ως επιχείρημα απαξίωσης Τμημάτων της περιφέρειας. Πρέπει να γίνει κατανοητό ότι η ελάχιστη βάση εισαγωγής ήταν ο βαθμός του τελευταίου εισακτέου. Και προφανώς στα μηχανογραφικά των υποψηφίων συνήθως προηγούνταν τα Τμήματα των μεγάλων αστικών κέντρων και ακολουθούσαν τα υπόλοιπα, κατά αύξουσα σειρά χιλιομετρικής απόστασης από τον τόπο μόνιμης κατοικίας του υποψηφίου. Αρκούσε, λοιπόν, μια μικρή αύξηση του αριθμού των εισακτέων σε ένα Τμήμα της Αθήνας ή της Θεσσαλονίκης για να πέσουν ανάλογα οι βάσεις σε όλα τα ομοειδή Τμήματα της επικράτειας.

Φυσικά και πρέπει να απασχολήσει το γεγονός ότι υπάρχουν απόφοιτοι Λυκείου που δυσκολεύονται να περάσουν τη βάση του 10. Αλλά αυτό πρέπει να απασχολήσει το Υπουργείο Παιδείας όσον αφορά το εκπαιδευτικό σύστημα της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης καθώς πρόκειται για βασική προϋπόθεση απόλυσης από το Λύκειο και προετοιμασίας για εισαγωγή στα Πανεπιστήμια. Το να υπάρχουν πολλοί απόφοιτοι Λυκείου με επίδοση κάτω από το 10/20 στις πανελλήνιες εξετάσεις καταδεικνύει σαφώς μία ανάγκη ενίσχυσης της δουλειάς που γίνεται εκεί, μέσα από πολύ μελετημένες μεταρρυθμίσεις.

Εν κατακλείδι, τα ελληνικά Πανεπιστήμια έχουν διαμορφωθεί έπειτα από μακροχρόνιες διαδικασίες στις οποίες εμπλέκονταν οι αρμόδιοι φορείς, τα μέλη της ακαδημαϊκής κοινότητας και οι εκάστοτε κυβερνήσεις. Η λειτουργία τους αξιολογείται από Ανεξάρτητες Αρχές. Οι όποιες επεμβάσεις στον ακαδημαϊκό χάρτη θα πρέπει να γίνονται με σεβασμό στην μακρόχρονη αυτήν πορεία και με γνώμονα το μακροπρόθεσμο συμφέρον της χώρας. Οι θέσεις που προσφέρονται στους υποψηφίους, τόσο ποσοτικά όσο και ποιοτικά, έχουν προκύψει σε μεγάλο βαθμό με κριτήριο την κάλυψη των αναγκών της χώρας σε εξειδικευμένο προσωπικό. Η χωροθέτησή τους έχει επίσης προκύψει ως αποτέλεσμα μακροπρόθεσμου σχεδιασμού. Η υποχρέωση της Πολιτείας για παροχή δωρεάν παιδείας σε όλους και όλες υπαγορεύεται από την απαίτηση για ισότητα στις ευκαιρίες πρόσβασης στη γνώση, ανεξάρτητα από τις οικονομικές δυνατότητες των υποψηφίων. Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι η Πολιτεία θα πρέπει να καλύπτει με επαρκείς παροχές φοιτητικής μέριμνας τις βασικές ανάγκες των υποψηφίων.

Οι πρόσφατες τροποποιήσεις στο σύστημα των Πανελληνίων και η θεσμοθέτηση της Ελάχιστης Βάσης Εισαγωγής θα οδηγήσουν σε συρρίκνωση των εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων. Οι οικονομικές υποχρεώσεις της Πολιτείας απέναντι στους νέους που θέλουν να σπουδάσουν μετακυλίονται στις οικογένειές τους, με τελικούς ωφελούμενους τους παρόχους υπηρεσιών ιδιωτικής εκπαίδευσης.

Απαιτούνται:

• Η άμεση ανάκληση των σχετικών με αυτήν την κατάσταση διατάξεων.

• Η Πολιτεία να σταθεί στο ύψος της συνταγματικής της υποχρέωσης για παροχή δωρεάν παιδείας υψηλού επιπέδου στο ανθρώπινο δυναμικό της χώρας και ιδιαίτερα στους νέους που ετοιμάζονται να εισέλθουν στον εργασιακό βίο

• Η ενίσχυση των δομών της φοιτητικής μέριμνας στα περιφερειακά Πανεπιστήμια με οικονομικούς πόρους και προσωπικό.

Σύλλογος Διοικητικού Προσωπικού Πανεπιστημίου Αιγαίου "Ασημάκης Πανσέληνος",

Αιγαίο 2/9/2021

web: https://sdppa.aegean.gr,

email: sdppa@aegean.gr