ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΑΜΝΗΣΤΙΑΣ - ΕΛΛΑΔΑ
Ελλάδα
Ελληνική Δημοκρατία
Αρχηγός του κράτους: Κατερίνα Σακελλαροπούλου (αντικατέστησε τον Προκόπη Παυλόπουλο τον Μάρτιο)
Επικεφαλής της Κυβέρνησης: Κυριάκος Μητσοτάκης
Τα μέτρα λιτότητας που υιοθετήθηκαν κατά την τελευταία δεκαετία συνέχισαν να υπονομεύουν την πρόσβαση και την οικονομική δυνατότητα για υγειονομική περίθαλψη. Συνεχίστηκαν οι καταγγελίες για βασανιστήρια και άλλη κακομεταχείριση καθώς και για υπερβολική χρήση βίας από την αστυνομία. Αναφέρθηκαν αυξημένες επαναπροωθήσεις προσφύγων και μεταναστών σε ξηρά και θάλασσα. Τον Οκτώβριο, με μια ιστορική απόφαση, το Α΄ Τριμελές Εφετείο Κακουργημάτων της Αθήνας καταδίκασε το ακροδεξιό κόμμα της Χρυσής Αυγής ως εγκληματική οργάνωση. Ο προσφυγικός καταυλισμός της Μόριας στο νησί της Λέσβου καταστράφηκε από πυρκαγιές.
Ιστορικό
Τον Οκτώβριο, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο υπογράμμισε ότι η πανδημία του COVID-19 είχε διακόψει τη μέτρια οικονομική ανάκαμψη της Ελλάδας, με το ΑΕΠ να συρρικνώνεται κατά 7,9% κατά τους πρώτους έξι μήνες του έτους.
Το δικαίωμα στην υγεία
Έρευνα που δημοσιεύθηκε τον Απρίλιο διαπίστωσε ότι τα μέτρα λιτότητας που υιοθετήθηκαν τα προηγούμενα 10 χρόνια συνέχισαν να υπονομεύουν τόσο τη δυνατότητα πρόσβασης όσο και την οικονομική δυνατότητα για υγειονομική περίθαλψη στην Ελλάδα. Κατά συνέπεια, πολλοί άνθρωποι δυσκολεύτηκαν να αντεπεξέλθουν στο κόστος της υγειονομικής περίθαλψης και να έχουν πρόσβαση στο σύστημα δημόσιας υγείας. Ο οπισθοδρομικός αντίκτυπος αυτών των μέτρων, που επηρέασαν δυσανάλογα τους φτωχότερους και πιο περιθωριοποιημένους, σε συνδυασμό με τον τρόπο εφαρμογής τους, παραβίασαν το δικαίωμα στην απόλαυση του όσο το δυνατόν υψηλότερου επιπέδου υγείας. Πολλές από τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι εργαζόμενοι στον τομέα της υγείας, συμπεριλαμβανομένων των δυσκολιών λόγω του περιορισμένου αριθμού προσωπικού, επιδεινώθηκαν από τον COVID-19.
Βασανιστήρια και άλλη κακομεταχείριση
Περιστατικά κακομεταχείρισης, υπερβολική και παράνομη χρήση βίας από αξιωματούχους επιβολής του νόμου συνέχισαν να αναφέρονται. Σ’ αυτούς που στοχοποιήθηκαν περιλαμβάνονται και άνθρωποι που διαμαρτύρονταν σε ένδειξη αλληλεγγύης στους πρόσφυγες· εκείνοι που συγκεντρώνονταν σε πλατείες, καθώς οι αρχές άρχισαν να χαλαρώνουν τους περιορισμούς του COVID-19, και επίσης πρόσφυγες και μετανάστες.
Τον Μάιο, το Τριμελές Διοικητικό Πρωτοδικείο Αθηνών επιδίκασε αποζημίωση στον δημοσιογράφο Μανώλη Κυπραίο, μετά τη διαπίστωση ότι το Ελληνικό Κράτος ευθύνεται για τον σοβαρό τραυματισμό του από αστυνομικό που το 2011 του εκσφενδόνισε χειροβομβίδα κρότου-λάμψης. Μετά την απόφαση των αρχών να προσφύγουν τον Οκτώβριο κατά της απόφασης, εκφράστηκαν ανησυχίες για τον αντίκτυπο που θα είχε αυτό στο δικαίωμα του Μανώλη Κυπραίου για αποτελεσματική θεραπεία.
Τον Οκτώβριο, στο Μικτό Ορκωτό Δικαστήριο της Αθήνας άρχισε η εκδίκαση της υπόθεσης σε βάρος δύο πολιτών και τεσσάρων αστυνομικών που κατηγορούνται για το θάνατο, τον Σεπτέμβριο του 2018 στην Αθήνα, του ΛΟΑΤΚΙ ακτιβιστή Ζακ Κωστόπουλου.
Δικαιώματα προσφύγων, αιτούντων άσυλο και μεταναστών
Οι αφίξεις από ξηρά και θάλασσα μειώθηκαν απότομα κατά τη διάρκεια του έτους, με 15.669 αφίξεις να καταγράφονται στις 31 Δεκεμβρίου, σε σύγκριση με 74.613 το 2019.
Ενώ η κυβέρνηση ισχυρίστηκε πως οι μειωμένες αφίξεις ήταν αποτέλεσμα των πολιτικών της, ο αριθμός των πληθυσμών επηρεάστηκε επίσης από τον COVID-19 και από την αυστηρότερη προσέγγιση στον έλεγχο των συνόρων, που σε πολλές περιπτώσεις συνοδευόταν από αναφορές για επαναπροωθήσεις και βία.
Τον Μάιο, οι τροποποιήσεις των νόμων για το άσυλο και τη μετανάστευση περιόρισαν ακόμα περισσότερο τις διαδικαστικές και ουσιαστικές διασφαλίσεις για τα άτομα. Οι αλλαγές επεξέτειναν τη χρήση της κράτησης στις διαδικασίες ασύλου και επιστροφής και προέβλεπαν τη δημιουργία νέων εγκαταστάσεων, με ελεγχόμενο σύστημα εισόδου/εξόδου, με σκοπό την αντικατάσταση των ανοικτών δομών.
Τον Απρίλιο, παρά την επίσημη εφαρμογή ενός νέου συστήματος για τη διασφάλιση της πρόσβασης των αιτούντων άσυλο στο δημόσιο σύστημα υγείας, οι άνθρωποι συνέχισαν να αντιμετωπίζουν δυσκολίες.
Επαναπροωθήσεις
Μετά την ανακοίνωση της Τουρκίας, στις 27 Φεβρουαρίου, ότι δεν θα εμποδίζει πλέον τους αιτούντες άσυλο και τους μετανάστες να εισέλθουν στην ΕΕ, δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι προσπάθησαν να διασχίσουν τα χερσαία σύνορα της Ελλάδας στην περιοχή του Έβρου. Η Ελλάδα αντέδρασε, στέλνοντας στα σύνορα στρατιωτικές δυνάμεις που χρησιμοποίησαν δακρυγόνα, κανόνια νερού και πλαστικές σφαίρες εναντίον όσων επιχειρούσαν να περάσουν. Οι μαρτυρίες περιέγραψαν σειρά καταχρήσεων από τις ελληνικές συνοριακές δυνάμεις, συμπεριλαμβανομένης της υπερβολικής χρήσης βίας, των ξυλοδαρμών, της χρήσης πραγματικών πυρών, της παράνομης κράτησης και των συστηματικών επαναπροωθήσεων στην Τουρκία, με αποτέλεσμα το θάνατο τουλάχιστον δύο αντρών και την εξαφάνιση μιας γυναίκας. Οι πρακτικές αυτές απορρίφθηκαν επίμονα από τις ελληνικές αρχές.
Μεταξύ των μέτρων που ελήφθησαν για την αντιμετώπιση της κατάστασης στα σύνορά της, η Ελλάδα στις 2 Μαρτίου ανέστειλε τις αιτήσεις ασύλου για ένα μήνα και οι περισσότεροι πρόσφυγες και μετανάστες που έφθασαν διά θαλάσσης κρατήθηκαν αυθαίρετα.
Τον ίδιο μήνα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επαίνεσε την Ελλάδα ως «ασπίδα» της Ευρώπης και εκταμίευσε πρόσθετα κεφάλαια για να στηρίξει το μεταναστευτικό της σύστημα· επιπλέον δυνάμεις αναπτύχθηκαν από τον Οργανισμό Ευρωπαϊκής Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής (FRONTEX).
Πολυάριθμα περιστατικά επαναπροωθήσεων και επικίνδυνων πρακτικών στη θάλασσα σε βάρος προσφύγων και μεταναστών, όπως εικάζεται από τις ελληνικές δυνάμεις ασφαλείας, αναφέρθηκαν επίσης από ΜΚΟ και άλλους φορείς.
Μετά από ισχυρισμούς, ξεκίνησαν εσωτερικές έρευνες για τη συμμετοχή του FRONTEX σε επαναπροωθήσεις στο Αιγαίο.
Η κατάσταση στα νησιά του Αιγαίου
Παρά τις μειωμένες αφίξεις, τα επίπεδα υπερπληθυσμού στα πέντε hotspots που χρηματοδοτούνταν από την ΕΕ στα νησιά του Αιγαίου κορυφώθηκαν γύρω στον Μάρτιο. Την εποχή εκείνη, ο προσφυγικός καταυλισμός της Μόριας στη Λέσβο, χωρητικότητας 3.000 ατόμων, φιλοξένησε σχεδόν 20.000 άτομα. Οι κάτοικοι του καταυλισμού συνέχισαν να υποφέρουν από ανθυγιεινές συνθήκες διαβίωσης, ανεπαρκή ιατρική περίθαλψη, ανασφάλεια και βία, συμπεριλαμβανομένης της έμφυλης βίας.
Μεταξύ 8 και 10 Σεπτεμβρίου, διαδοχικές πυρκαγιές κατέστρεψαν τον καταυλισμό στη Μόρια, αφήνοντας τους 12.000 και πλέον κατοίκους του να κοιμούνται πρόχειρα για μέρες σε έναν δρόμο που ήταν αποκλεισμένος από την αστυνομία, χωρίς επαρκή πρόσβαση σε στέγη, εγκαταστάσεις υγιεινής και φαγητό. Μέχρι τις 17 Δεκεμβρίου, 553 ασυνόδευτοι ανήλικοι μεταφέρθηκαν από την Ελλάδα σε ευρωπαϊκές χώρες, και 406 απομακρύνθηκαν από τη Λέσβο. Άλλοι κάτοικοι της Μόριας μεταφέρθηκαν σε σκηνές, σε ένα νέο προσωρινό καταυλισμό, όπου αντιμετώπισαν συνθήκες που επικρίθηκαν από την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες, και ΜΚΟ. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αδημιούργησε μια ειδική ομάδα για τη διαχείριση της κατάστασης στη Λέσβο σε συνεργασία με τις ελληνικές αρχές.
Αντιμετώπιση του COVID-19 στις εγκαταστάσεις ασύλου
Για να αντιμετωπίσει τον COVID-19, η Ελλάδα περιόρισε τις μετακινήσεις των αιτούντων άσυλο εντός και εκτός των καταυλισμών. Σε πολλές δομές τα μέτρα αυτά παρατάθηκαν επανειλημμένα και μεροληπτικά σε όλη τη διάρκεια του έτους. Στους υπερπλήρεις καταυλισμούς, μεταξύ άλλων περιοχών, της Λέσβου και της Σάμου καταγράφηκαν εστίες COVID-19 και άτομα τέθηκαν σε καραντίνα. Οι ακατάλληλες συνθήκες διαβίωσης εμπόδισαν την εφαρμογή καραντίνας με πλήρη σεβασμό βασικών ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Η κατάσταση στην ηπειρωτική χώρα
Η μεταφορά αιτούντων άσυλο και αναγνωρισμένων προσφύγων στην ηπειρωτική χώρα αυξήθηκε, φτάνοντας τις 13.500 στις 30 Νοεμβρίου.
Από τον Ιούνιο, χιλιάδες άνθρωποι οι οποίοι βρίσκονταν σε καθεστώς διεθνούς προστασίας, υποχρεώθηκαν να εγκαταλείψουν τις εγκαταστάσεις υποδοχής ανά την Ελλάδα, μετά από νομοθετική τροποποίηση, η οποία μείωσε την υποστήριξη στέγασης. ΜΜΕ και ΜΚΟ κατέγραψαν ότι πολλοί αντιμετώπισαν δυσκολίες στην πρόσβαση σε βασικές υπηρεσίες στην ηπειρωτική χώρα και κοιμούνταν πρόχειρα στο δρόμο στην Αθήνα.
Ποινικοποίηση της Αλληλεγγύης
Τον Απρίλιο και τον Σεπτέμβριο, νέοι νόμοι περιόρισαν σοβαρά τη δυνατότητα των ΜΚΟ να εργάζονται σε θέματα μετανάστευσης και ασύλου. Ενώ η ποινική διαδικασία κατά των διασωστών Sarah Mardini και Séan Binder εκκρεμούσε, τον Οκτώβριο ανακοινώθηκαν κατηγορίες σε βάρος 33 μελών ΜΚΟ, ενώ και ο ανεξάρτητος ξενώνας προσφύγων ΠΙΚΠΑ έκλεισε και οι κάτοικοί του μεταφέρθηκαν σε νέα δομή στη Λέσβο.
Διακρίσεις
Με μια απόφαση ορόσημο, τον Οκτώβριο το Α' Τριμελές Εφετείο Κακουργημάτων της Αθήνας έκρινε την πολιτική ηγεσία του ακροδεξιού κόμματος της Χρυσής Αυγής ένοχη για διεύθυνση εγκληματικής οργάνωσης. Μέλη της Χρυσής Αυγής διέπραξαν σειρά βίαιων εγκλημάτων, συμπεριλαμβανομένων επιθέσεων εναντίον προσφύγων, μεταναστών, συνδικαλιστών και υπερασπιστών των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Σαράντα τρία μέλη του κόμματος, συμπεριλαμβανομένων 11 πρώην βουλευτών, καταδικάστηκαν για συμμετοχή σε εγκληματική οργάνωση. Ο βουλευτής της Χρυσής Αυγής Γιώργος Ρουπακιάς καταδικάστηκε για τη δολοφονία του αντιφασίστα τραγουδιστή Παύλου Φύσσα το 2013, και άλλοι 15 κατηγορούμενοι καταδικάστηκαν ως συνεργοί. Το δικαστήριο καταδίκασε πέντε άτομα για την απόπειρα δολοφονίας ενός Αιγύπτιου αλιεργάτη και τέσσερις κατηγορούμενους για την επίθεση σε βάρος συνδικαλιστών του ΚΚΕ.
Ελευθερία του συνέρχεσθαι
Τον Ιούλιο, ΜΚΟ, συνδικάτα και πολιτικά κόμματα εξέφρασαν σοβαρές ανησυχίες για ένα αμφιλεγόμενο νομοσχέδιο που ρυθμίζει τις δημόσιες συναθροίσεις. Το νομοσχέδιο έγινε νόμος στις 11 Ιουλίου και περιλαμβάνει μια διάταξη που καθιερώνει ευθύνη για τους διοργανωτές μιας συγκέντρωσης.
Αντιρρησίες συνείδησης
Συνεχίστηκαν οι σοβαρές παραβιάσεις των δικαιωμάτων των αντιρρησιών συνείδησης, με επανειλημμένες διώξεις, πρόστιμα και δίκες σε στρατιωτικά δικαστήρια. Τον Οκτώβριο, ένας 45χρονος αντιρρησίας συνείδησης, του οποίου η αίτηση για καθεστώς αντιρρησία συνείδησης είχε απορριφθεί το 2004 από τον Υπουργό Εθνικής Άμυνας, αθωώθηκε για διαδικαστικούς λόγους από στρατιωτικό δικαστήριο.
Οι διαδικασίες εξέτασης των αιτήσεων για το καθεστώς αντιρρησία συνείδησης ανεστάλησαν για σχεδόν 15 μήνες πριν αρχίσει να λειτουργεί τον Ιούλιο ανασυγκροτημένη η Επιτροπή που ήταν επιφορτισμένη με την εξέταση τέτοιων αιτήσεων. Μια προσφυγή ενώπιον του ΣτΕ κατά της αύξησης το 2019 της διάρκειας της εναλλακτικής υπηρεσίας εκκρεμούσε στο τέλος του έτους.
Το δικαίωμα στην εκπαίδευση
Ο κρατούμενος φοιτητής Βασίλης Δημάκης έκανε απεργία πείνας και δίψας τον Απρίλιο και τον Μάιο, διαμαρτυρόμενος για το ότι η μεταφορά του στις φυλακές των Γρεβενών και στη συνέχεια σε κελί απομόνωσης στη γυναικεία πτέρυγα των φυλακών Κορυδαλλού τον εμπόδισε να συνεχίσει την πανεπιστημιακή του εκπαίδευση. Ο Βασίλης Δημάκης σταμάτησε την απεργία του στα τέλη Μαΐου. Μετά από πιέσεις της κοινωνίας των πολιτών, επέστρεψε στο αρχικό του κελί στις φυλακές Κορυδαλλού, όπου μπορούσε να συνεχίσει τις σπουδές του.
Σκληρή, απάνθρωπη ή ταπεινωτική μεταχείριση
Σε έκθεση που δημοσιεύθηκε στις 9 Απριλίου, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την Πρόληψη των Βασανιστηρίων υπογράμμισε τα συστημικά λάθη στις φυλακές της Ελλάδας. Την ίδια ημέρα, μια γυναίκα κρατουμένη απεβίωσε στις φυλακές του Ελεώνα, ενώ οι συγκρατούμενές της ανέφεραν ότι δεν είχε λάβει επαρκή ιατρική φροντίδα. Οι κρατούμενοι σε όλη τη χώρα δήλωσαν στην Πρωτοβουλία για τα Δικαιώματα των Κρατουμένων ότι δεν τους παρέχονται μέσα ατομικής προστασίας από τον COVID-19.
*****
ΕΚΘΕΣΗ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΑΜΝΗΣΤΙΑΣ 2020/21: Η ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΑΝΘΡΩΠΙΝΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΣΤΟΝ ΚΟΣΜΟ
O
COVID-19 χτυπάει εκείνους και εκείνες που κλονίζονται από την
καταπίεση, χάρη στην επί δεκαετίες ανισότητα, παραμέληση και κακοποίηση
- Η πανδημία γεννά τεράστια συστημική ανισότητα παγκοσμίως με τις εθνοτικές μειονότητες, τους εργαζόμενους στον τομέα της υγείας και τις γυναίκες μεταξύ των πιο σοβαρά πληγέντων
- Η έκθεση βρίσκει οτι ο COVID-19 χρησιμοποιείται από ηγέτες για να αυξήσει την επίθεσή τους στα ανθρώπινα δικαιώματα
- Η
νέα γενική γραμματέας, Agnès Callamard, ζητά μια επανεξέταση και
επαναφορά των κατεστραμμένων συστημάτων, προκειμένου να αναπτυχθούν
πραγματικά καλύτερα
Η παγκόσμια πανδημία έχει αποκαλύψει την τρομερή κληρονομιά, των σκόπιμα διχαστικών και καταστροφικών πολιτικών, που διαιωνίζουν τις ανισότητες, τις διακρίσεις και την καταπίεση και άνοιξαν το δρόμο για την καταστροφή που επήλθε από τον COVID-19, δηλώνει η Διεθνής Αμνηστία στην ετήσια έκθεσή της που δημοσιεύθηκε σήμερα.
Έκθεση Διεθνούς Αμνηστίας 2020/21: Η κατάσταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στον κόσμο, καλύπτει 149 χώρες και παρέχει μια ολοκληρωμένη ανάλυση των τάσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων παγκοσμίως για το 2020.
Σε αυτήν την Έκθεση, η οργάνωση περιγράφει εκείνους που έχουν ήδη περιθωριοποιηθεί, συμπεριλαμβανομένων των γυναικών και των προσφύγων, που φέρουν το καταστροφικό βάρος της πανδημίας, ως αποτέλεσμα δεκαετιών διακριτικών αποφάσεων πολιτικής από παγκόσμιους ηγέτες. Οι εργαζόμενοι στον τομέα της υγείας, οι μετανάστες/ριες εργαζόμενοι/ες και εκείνοι/ες του άτυπου τομέα - πολλοί στην πρώτη γραμμή της πανδημίας - προδόθηκαν επίσης από παραμελημένα συστήματα υγείας και την ανεπαρκή οικονομική και κοινωνική υποστήριξη.
Η απάντηση στην παγκόσμια πανδημία έχει υπονομευθεί περαιτέρω από ηγέτες που έχουν εκμεταλλευτεί αδίστακτα την κρίση και χρησιμοποίησαν τον COVID-19 για να ξεκινήσουν νέες επιθέσεις κατά των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, δηλώνει η οργάνωση.
«Ο COVID-19 έχει βάναυσα αποκαλύψει και οξύνει τις ανισότητες τόσο εντός όσο και μεταξύ των χωρών, ενώ τόνισε τη συγκλονιστική αδιαφορία που έχουν οι ηγέτες μας για την ανθρωπότητα. Δεκαετίες διχαστικών πολιτικών, λανθασμένα μέτρα λιτότητας και επιλογές από ηγέτες να μην ενισχύσουν τις καταρρέουσες δημόσιες υποδομές, έχουν επιτρέψει σε αυτόν τον ιό να βρει πάρα πολλά εύκολα θύματα», δήλωσε η Agnès Callamard, νέα Γενική Γραμματέας της Διεθνούς Αμνηστίας.
«Αντιμετωπίζουμε έναν κόσμο υπό καθεστώς σύγχυσης. Σε αυτό το σημείο της πανδημίας, ακόμη και οι πιο παραπλανημένοι ηγέτες θα αγωνιζόταν να αρνηθούν ότι τα κοινωνικά, οικονομικά και πολιτικά μας συστήματα έχουν διαλυθεί».
Η πανδημία έχει ενισχύσει τις επί δεκαετίες ανισότητες και τη διάβρωση των δημόσιων υπηρεσιών
Η Έκθεση της Διεθνούς Αμνηστίας δείχνει πώς οι υπάρχουσες ανισότητες, ως αποτέλεσμα δεκαετιών τοξικής ηγεσίας, έχουν αφήσει τις εθνοτικές μειονότητες, τους πρόσφυγες, τους ηλικιωμένους και τις γυναίκες, δυσανάλογα αρνητικά επηρεασμένους από την πανδημία.
Ο COVID-19 επιδείνωσε την ήδη επισφαλή κατάσταση των προσφύγων, των αιτούντων/σών άσυλο και των μεταναστών/ριών σε πολλές χώρες, παγιδεύοντας μερικούς σε άθλιους καταυλισμούς, διακόπτοντας ζωτικής σημασίας προμήθειες ή επιταχύνοντας συνοριακούς ελέγχους που άφησαν πολλούς/ές αποκλεισμένους/ες. Για παράδειγμα, η Ουγκάντα, η μεγαλύτερη χώρα φιλοξενίας προσφύγων στην Αφρική, με 1,4 εκατομμύρια πρόσφυγες, έκλεισε αμέσως τα σύνορά της στην αρχή της πανδημίας και δεν έκανε εξαίρεση για τους πρόσφυγες και τους/τις αιτούντες/σες άσυλο που προσπαθούσαν να εισέλθουν στη χώρα. Ως αποτέλεσμα, πάνω από 10.000 άτομα είχαν εγκλωβιστεί στα σύνορά της με τη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό (ΛΔΚ).
Η Έκθεση επισημαίνει μια σημαντική αύξηση της έμφυλης βίας και της ενδοοικογενειακής βίας με πολλές γυναίκες και ΛΟΑΤΙ άτομα να αντιμετωπίζουν αυξημένα εμπόδια στην προστασία και υποστήριξη λόγω περιορισμών στην ελεύθερη κυκλοφορία, έλλειψη εμπιστευτικών μηχανισμών για τα θύματα ώστε να αναφέρουν τη βία ενώ παρέμεναν απομονωμένοι/ες με τους κακοποιούς τους και με περιορισμένες δυνατότητες ή σε αναστολή υπηρεσιών.
Εκείνοι που βρίσκονται στην πρώτη γραμμή της πανδημίας - εργαζόμενοι/ες στον τομέα της υγείας και εκείνοι/ες στον άτυπο τομέα - υπέφεραν ως αποτέλεσμα των παραμελημένων συστημάτων υγείας και των αξιοθρήνητων μέτρων κοινωνικής προστασίας. Στο Μπαγκλαντές, πολλοί που εργάζονται στον άτυπο τομέα έχουν μείνει χωρίς εισόδημα ή κοινωνική προστασία λόγω των περιορισμών και της απαγόρευσης κυκλοφορίας. Στη Νικαράγουα, κατά τη διάρκεια δύο εβδομάδων, στις αρχές Ιουνίου, τουλάχιστον 16 εργαζόμενοι στον τομέα της υγείας απολύθηκαν αφού εξέφρασαν ανησυχίες σχετικά με την έλλειψη ΜΑΠ και κρατικής αντίδρασης στην πανδημία.
«Αποκομίζουμε τα αποτελέσματα ετών της υπολογισμένης αμέλειας στα χέρια των ηγετών μας. Το 2020, υπό τη μοναδική πίεση μιας πανδημίας, τα συστήματα υγείας τέθηκαν σε απόλυτη δοκιμασία και οι άνθρωποι βρέθηκαν οικονομικά σε ελεύθερη πτώση. Οι ήρωες του 2020 ήταν οι εργαζόμενοι/ες στον τομέα της υγείας που σώζουν ζωές και εκείνοι που συγκεντρώθηκαν στο κάτω μέρος της εισοδηματικής κλίμακας, οι οποίοι εργάστηκαν για να στηρίξουν τις οικογένειές τους και να κρατήσουν τις απαραίτητες υπηρεσίες μας σε λειτουργία. Δυστυχώς, όσοι/ες έδωσαν τα περισσότερα, προστατεύονταν λιγότερο», δηλώνει η Agnès Callamard.
Η εκμετάλλευση της πανδημίας από τους ηγέτες ώστε να συνεχίσουν να επιτίθενται στα ανθρώπινα δικαιώματα μεταδίδεται σαν ιός
Η Έκθεση αποτυπώνει επίσης μια θλιβερή εικόνα των αποτυχιών των παγκόσμιων ηγετών των οποίων η αντιμετώπιση της πανδημίας χαρακτηρίστηκε από οπορτουνισμό και απόλυτη περιφρόνηση για τα ανθρώπινα δικαιώματα.
«Έχουμε δει ένα ευρύ φάσμα απαντήσεων από τους ηγέτες μας. Από μετριοπαθή λόγο έως εχθρικό, εγωιστικό έως δόλιο. Ορισμένοι προσπάθησαν να ομαλοποιήσουν τα υπερβολικά μέτρα έκτακτης ανάγκης που εισήγαγαν για την καταπολέμηση του COVID-19, ενώ ένας αριθμός ηγετών έχει προχωρήσει ένα βήμα παραπέρα. Το έχουν δει ως ευκαιρία να εδραιώσουν τη δική τους δύναμη. Αντί να υποστηρίζουν και να προστατεύουν τους ανθρώπους, απλώς χρησιμοποιήσαν την πανδημία για να καταστρέψουν τα δικαιώματα των ανθρώπων, δήλωσε η Agnès Callamard.
Τα αρμόδια όργανα που ψηφίζουν τη νομοθεσία που ποινικοποιεί τα σχόλια που σχετίζονται με την πανδημία ακολούθησαν το προεδρικό πρότυπο. Στην Ουγγαρία για παράδειγμα, η κυβέρνηση του πρωθυπουργού Βίκτορ Ορμπάν τροποποίησε τον Ποινικό Κώδικα της χώρας, εισάγοντας ποινές φυλάκισης έως πέντε ετών για «διάδοση ψευδών πληροφοριών» για τον COVID-19.
Σε όλες τις χώρες του Κόλπου στο Μπαχρέιν, το Κουβέιτ, το Ομάν, τη Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα χρησιμοποίησαν την πανδημία, COVID-19, ως πρόσχημα για να συνεχίσουν να καταπιέζουν το δικαίωμα στην ελευθερία της έκφρασης, συμπεριλαμβανομένης της δίωξης ατόμων, τα οποία δημοσίευσαν σχόλια στα κοινωνικά μέσα σχετικά με τις κυβερνητικές αντιδράσεις στην πανδημία, για τη διάδοση «ψευδών ειδήσεων».
Άλλοι ηγέτες χρησιμοποιήσαν υπερβολική χρήση βίας. Στις Φιλιππίνες, ο Πρόεδρος Rodrigo Duterte λέγεται ότι διέταξε την αστυνομία να πυροβολήσει «νεκρούς» ανθρώπους που διαμαρτύρονταν ή υπήρχε πιθανότητα να προκαλέσουν «προβλήματα» κατά τη διάρκεια των μέτρων καραντίνας. Στη Νιγηρία, η βάναυση αστυνόμευση είχε ως αποτέλεσμα οι δυνάμεις ασφαλείας να σκοτώσουν ανθρώπους που διαμαρτύρονταν στους δρόμους, απαιτώντας τα δικαιώματά τους και ζητώντας λογοδοσία. Υπό τον Πρόεδρο Bolsonaro, η αστυνομική βία στη Βραζιλία κλιμακώθηκε κατά τη διάρκεια της πανδημίας COVID-19. Τουλάχιστον 3.181 άτομα σκοτώθηκαν από την αστυνομία σε ολόκληρη τη χώρα μεταξύ Ιανουαρίου και Ιουνίου - κατά μέσο όρο 17 θάνατοι την ημέρα.
Ορισμένοι ηγέτες έχουν προχωρήσει ένα βήμα παραπέρα, χρησιμοποιώντας την πανδημία ώς μέσο απόσπασης για να περιορίσουν την κριτική - και τους επικριτές - που δεν σχετίζονται με τον ιό, και διαπράττουν άλλες παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, ενώ το βλέμμα των παγκόσμιων μέσων ενημέρωσης ήταν αλλού. Για παράδειγμα, στην Ινδία, ο Narendra Modi, εναντιώθηκε στους/στις ακτιβιστές/ριες της κοινωνίας των πολιτών, μεταξύ άλλων μέσω αντιτρομοκρατικών επιδρομών στα σπίτια και τις εγκαταστάσεις τους. Εν τω μεταξύ, υπό τον Πρόεδρο Xi Jinping, η κινεζική κυβέρνηση συνέχισε τη δίωξη των Ουιγούρων και άλλων μουσουλμανικών μειονοτήτων στο Σιντζιάνγκ αμείωτα και εισήχθη ένας σαρωτικός νόμος περί εθνικής ασφάλειας στο Χονγκ Κονγκ για να νομιμοποιήσει την πολιτικά υποκινούμενη καταστολή.
«Διεθνείς οργανισμοί όπως το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο και οι μηχανισμοί ανθρωπίνων δικαιωμάτων του ΟΗΕ είναι εκεί για να υποχρεώσουν τα κράτη και τους μεμονωμένους δράστες να λογοδοτήσουν. Δυστυχώς, το 2020 δείχνει ότι έχουν παλέψει με ένα πολιτικό αδιέξοδο από ηγέτες που επιδιώκουν να εκμεταλλευτούν και να υπονομεύσουν τις συλλογικές απαντήσεις στις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων », δήλωσε η Agnès Callamard.
Το εθνικό συμφέρον έχει υπερβεί τη διεθνή συνεργασία για την αντιμετώπιση του COVID
Οι παγκόσμιοι ηγέτες έχουν επίσης καταστρέψει τη διεθνή σκηνή, παρεμποδίζοντας τις συλλογικές προσπάθειες ανάκαμψης, εμποδίζοντας ή υπονομεύοντας τη διεθνή συνεργασία.
Ενδεικτικά:
- Οι ηγέτες των πλούσιων χωρών, όπως ο πρώην Πρόεδρος Τραμπ, παρακάμπτοντας τις προσπάθειες παγκόσμιας συνεργασίας, αγόρασε το μεγαλύτερο μέρος της προσφοράς εμβολίων στον κόσμο, αφήνοντας ελάχιστα έως καθόλου σε άλλες χώρες. Αυτές οι πλούσιες χώρες απέτυχαν επίσης να ωθήσουν τις φαρμακευτικές εταιρείες να μοιραστούν τις γνώσεις και την τεχνολογία τους για να επεκτείνουν την προσφορά παγκόσμιων εμβολίων COVID-19.
- Η κυβέρνηση του Xi Jinping λογοκρίνει και διώκει τους/τις εργαζομένους/ες στον τομέα της υγείας και τους δημοσιογράφους στην Κίνα που προσπάθησαν να προκαλέσουν τον συναγερμό για τον ιό νωρίς, "πνίγοντας" σημαντικές πληροφορίες.
- Η προσφορά των G2O ανέστειλαν τις πληρωμές χρέους από τις φτωχότερες χώρες, αλλά να απαίτησαν να επιστραφούν τα χρήματα αργότερα.
«Η πανδημία έχει έριξε έντονο φως στην αδυναμία του κόσμου να συνεργαστεί αποτελεσματικά σε περιόδους παγκόσμιας ανάγκης», δήλωσε ο Agnès Callamard.
«Η μόνη διέξοδος από αυτό το χάος είναι μέσω της διεθνούς συνεργασίας. Τα κράτη πρέπει να διασφαλίσουν ότι τα εμβόλια είναι άμεσα διαθέσιμα σε όλους, παντού και δωρεάν στο σημείο χρήσης. Οι φαρμακευτικές εταιρείες πρέπει να μοιράζονται τις γνώσεις και την τεχνολογία τους, έτσι ώστε κανείς να μην μείνει πίσω. Τα μέλη της G20 και τα διεθνή χρηματοπιστωτικά ιδρύματα πρέπει να παρέχουν ελάφρυνση του χρέους στις φτωχότερες 77 χώρες για να ανταποκριθούν και να ανακάμψουν από την πανδημία».
Απογοητευμένα από τις κυβερνήσεις τους, τα κινήματα διαμαρτυρίας σε όλο τον κόσμο έχουν ορθώσει το ανάστημά τους
Οι παλινδρομικές πολιτικές έχουν κινητοποιήσει πολλούς ανθρώπους να συμμετάσχουν σε μακροχρόνιους αγώνες όπως φαίνεται από τις διαμαρτυρίες του Black Lives Matter στις Ηνωμένες Πολιτείες, τις διαδηλώσεις #End SARS στη Νιγηρία και νέες και δημιουργικές μορφές διαμαρτυρίας, όπως οι εικονικές κλιματικές απεργίες. Η έκθεση περιγράφει πολλές σημαντικές νίκες που βοήθησαν οι ακτιβιστές/ριες των ανθρωπίνων δικαιωμάτων να εξασφαλίσουν το 2020, ιδίως σε ό, τι αφορά την έμφυλη βία. Αυτές περιλαμβάνουν νέα νομοθεσία για την καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών και των κοριτσιών στο Κουβέιτ, τη Νότια Κορέα και το Σουδάν και την αποποινικοποίηση της άμβλωσης στην Αργεντινή, τη Βόρεια Ιρλανδία και τη Νότια Κορέα.
«Η ηγεσία το 2020 δεν προήλθε από την εξουσία, τα προνόμια ή την κερδοσκοπία. Προήλθε από τους αμέτρητους ανθρώπους που βαδίζουν για να απαιτήσουν αλλαγή. Είδαμε μια έκρηξη υποστήριξης για το #End SARS, το Black Lives Matter, καθώς και δημόσιες διαμαρτυρίες ενάντια στην καταστολή και την ανισότητα σε μέρη σε όλο τον κόσμο, συμπεριλαμβανομένης της Πολωνίας, του Χονγκ Κονγκ, του Ιράκ και της Χιλής. Συχνά διακινδυνεύοντας την ασφάλειά τους, η ηγεσία των απλών ανθρώπων και των υπερασπιστών των ανθρωπίνων δικαιωμάτων σε όλο τον κόσμο, μας παρακίνησε. Αυτοί είναι οι άνθρωποι στην πρώτη γραμμή του αγώνα για έναν καλύτερο, ασφαλέστερο και πιο ίσο κόσμο », δήλωσε η Agnès Callamard.
«Είμαστε σε ένα σταυροδρόμι. Πρέπει να
απελευθερώσουμε τα δεσμά που υποβαθμίζουν την ανθρώπινη αξιοπρέπεια.
Πρέπει να επαναφέρουμε και να επανεκκινήσουμε για να οικοδομήσουμε έναν
κόσμο που βασίζεται στην ισότητα, τα ανθρώπινα δικαιώματα και την
ανθρωπιά. Πρέπει να μάθουμε από την πανδημία, και να συνεργαστούμε για
να εργαστούμε τολμηρά και δημιουργικά, ώστε όλοι/ες να είναι ίσοι/ες».
Ολόκληρη την ετήσια έκθεση της Διεθνούς Αμνηστίας μπορείτε να τη διαβάσετε στα αγγλικά, ΕΔΩ.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου