Ανοικτή επιστολή 487 μελών της διεθνούς ακαδημαϊκής κοινότητας προς τον Πρωθυπουργό για την παραμονή των Μεγάλων Δημόσιων Μουσείων στην Αρχαιολογική Υπηρεσία

ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΕΛΛΗΝΩΝ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΩΝ

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ
                      

Ανοικτή επιστολή 487 μελών της διεθνούς ακαδημαϊκής κοινότητας προς τον Πρωθυπουργό για την παραμονή των Μεγάλων Δημόσιων Μουσείων στην Αρχαιολογική Υπηρεσία

Ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων δημοσιεύει με ιδιαίτερη τιμή και ευγνωμοσύνη την ανοικτή επιστολή προς τον Πρωθυπουργό που υπογράφουν 487 έγκριτοι επιστήμονες, στην πλειονότητά τους αρχαιολόγοι, ιστορικοί, μουσειολόγοι και ιστορικοί της τέχνης, καθώς και δύο συλλογικοί φορείς του εξωτερικού, διατυπώνοντας την αντίθεσή τους στη σχεδιαζόμενη αποκοπή των μεγάλων Δημόσιων Μουσείων από την Αρχαιολογική Υπηρεσία με την μετατροπή τους σε Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου.

Οι υπογράφοντες και υπογράφουσες αποτελούν διακεκριμένα μέλη της διεθνούς ακαδημαϊκής κοινότητας. Σε αυτούς συγκαταλέγονται Ακαδημαϊκοί, ομότιμοι και εν ενεργεία καθηγητές Πανεπιστημίων της Ελλάδας και του εξωτερικού, ειδικοί ερευνητές σημαντικών επιστημονικών κέντρων και ιδρυμάτων και επιστήμονες ξένων μουσείων. Kάποιοι ανάμεσά τους, μάλιστα, έχουν τιμηθεί με τις ύψιστες πολιτειακές διακρίσεις όχι μόνο στις χώρες τους, αλλά και στη δική μας. Την επιστολή συνυπογράφουν ο Dr. Patrick Schollmeyer, με την ιδιότητα του Προέδρου του Συλλόγου Γερμανών Αρχαιολόγων (Deutscher Archäologen-Verband e.V.), καθώς και η Ένωση Γερμανόφωνων Ερευνητριών και Ερευνητών στον Τομέα της Ελληνορωμαϊκής Αρχαιότητας (Mommsen Gesellschaft, Verband der Deutsche Sprachigen Forscherinnen und Forscher auf dem Gebiete des Griechisch-Römischen Altertums.

Οι 487 Έλληνες και ξένοι επιστήμονες εγνωσμένου κύρους από κορυφαία ιδρύματα 25 χωρών του κόσμου διαθέτουν μεγάλη εμπειρία και βαθιά γνώση της αρχαιολογικής και μουσειακής πραγματικότητας στην Ελλάδα και το εξωτερικό, έχουν συνεργαστεί με πλήθος Μουσείων διεθνώς. Βασισμένοι σε αυτή την εμπειρία, ζητούν από τον Πρωθυπουργό να μην επιτρέψει την αποκοπή των μεγάλων Μουσείων από την Αρχαιολογική Υπηρεσία.

Με το κείμενό της, γραμμένο στην ελληνική και αγγλική γλώσσα, η διεθνής επιστημονική κοινότητα εκφράζει τον βαθύ της προβληματισμό για τις συνέπειες της επικείμενης αλλαγής στο νομικό καθεστώς των πέντε μεγάλων Δημόσιων Μουσείων της χώρας, κυρίως λόγω της διαφαινόμενης έμφασης σε παρεχόμενες υπηρεσίες εμπορικού χαρακτήρα εις βάρος του πρωταρχικού προορισμού τους, που είναι η διαφύλαξη της πολιτιστικής κληρονομιάς, η προώθηση της επιστήμης και η παιδεία.

Η επιστολή αυτή αποτελεί τεράστιο ηθικό έρεισμα στον αγώνα μας για την παραμονή των Μεγάλων Μουσείων στην Αρχαιολογική Υπηρεσία, με την οποία είναι άρρηκτα συνδεδεμένα, και έρχεται να ενισχύσει τη φωνή τόσο των εν ενεργεία αρχαιολόγων όσο και 119 ιστορικών στελεχών του Υπουργείου Πολιτισμού, που έχουν ζητήσει με επιστολές και δημόσιες εκκλήσεις από τον Πρωθυπουργό και την Υπουργό Πολιτισμού να μην προχωρήσουν στην κατάθεση του εν λόγω σχεδίου νόμου.
 

Ελπίζουμε ότι η έκκλησή τους θα βρει ανταπόκριση!

ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΕΛΛΗΝΩΝ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΩΝ

Την έκκληση υπογράφουν:

Από την Ελλάδα: 131 επιστήμονες από 23 Πανεπιστήμια, Ερευνητικά Κέντρα και Επιστημονικές Εταιρείες, μεταξύ αυτών η Ακαδημία Αθηνών, η Αμερικανική Σχολή Κλασικών Σπουδών, η εν Αθήναις Αρχαιολογική Εταιρεία κ.ά.

Από το εξωτερικό: 356 επιστήμονες σε 25 χώρες του εξωτερικού (αλφαβητικά): Αυστραλία, Αυστρία, Βέλγιο, Βουλγαρία, Γαλλία, Γερμανία, Δανία, Ελβετία, ΗΠΑ, Ιρλανδία, Ισπανία, Ισραήλ, Ιταλία, Κύπρος, Μεγάλη Βρετανία, Νέα Ζηλανδία, Νορβηγία, Ολλανδία, Ουγγαρία, Πολωνία, Πουέρτο Ρίκο, Σλοβακία, Σουηδία, Τουρκία, Τσεχία. Πρόκειται για επιστήμονες που εργάζονται σε 229 επιστημονικούς φορείς, Ακαδημίες, διεθνή πανεπιστημιακά ιδρύματα, ερευνητικά κέντρα, Μουσεία, Επιστημονικές Εταιρείες. Μεταξύ αυτών το Βρετανικό Μουσείο, το Λούβρο, το Musées Royaux d’Art et d’Histoire των Βρυξελλών, το Montreal Museum of Fine Arts, το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο της Φλωρεντίας, το Μουσείο J. Paul Getty. οι Ακαδημίες του Μονάχου (Bayerische Akademie der Wissenschaften) και του Βερολίνου(Berlin-Brandenburgische Akademie der Wissenschaften), η Βρετανική και η Αυστριακή Ακαδημία, η Κυπριακή Ακαδημία Επιστημών, Γραμμάτων και Τεχνών. Από το πανεπιστήμιο της Σορβόννης, το Πανεπιστήμιο Κύπρου, το Πανεπιστήμιο του Βοσπόρου στην Κωνσταντινούπολη, το Πανεπιστήμιο της Βιέννης, της Χαϊδελβέργης, από τα μεγαλύτερα πανεπιστήμια των ΗΠΑ, όπως το Harvard, το Princeton, το Brown, το Πανεπιστήμιο της Pennsylvania, το Cornell κ.ά.

ΑΝΟΙΧΤΗ ΕΠΙΣΤΟΛΗ ΜΕΛΩΝ ΤΗΣ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΗΣ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑΣ ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΕΛΛΗΝΑ ΠΡΩΘΥΠΟΥΡΓΟ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΑΝΑΓΓΕΛΘΕΙΣΑ ΑΛΛΑΓΗ ΤΟΥ ΝΟΜΙΚΟΥ ΚΑΘΕΣΤΩΤΟΣ ΤΩΝ ΜΕΓΑΛΩΝ ΚΡΑΤΙΚΩΝ ΜΟΥΣΕΙΩΝ 

Αξιότιμε κύριε Πρωθυπουργέ,

Με μεγάλη έκπληξη και ανησυχία πληροφορηθήκαμε πρόσφατα ότι επίκειται η εισαγωγή νομοσχεδίου στην Ελληνική Βουλή, το οποίο θα αλλάξει το νομικό καθεστώς των πέντε μεγαλύτερων ελληνικών κρατικών μουσείων (Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο, Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης, Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού και Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου), καθώς από οργανικές μονάδες του Υπουργείου Πολιτισμού πρόκειται να μετατραπούν σε Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου. Τα μουσεία αυτά αποτελούσαν ανέκαθεν αναπόσπαστο τμήμα της ελληνικής Αρχαιολογικής Υπηρεσίας, με την οποία μας συνδέουν βαθύτατοι δεσμοί. Η διακοπή της σχέσης αυτής συνεπείᾳ μιας τέτοιας νομοθετικής ρύθμισης θα είχε τα πλέον ανεπιθύμητα επακόλουθα για το μέλλον των μουσείων και την αρχαιολογική δραστηριότητα στην Ελλάδα.

Γνωρίζουμε ότι οι συλλογές των μουσείων αυτών αναδεικνύουν την ιστορία όλων των γεωγραφικών περιοχών του ελληνικού κράτους, αλλά και το συνολικό εύρος του ελληνικού πολιτισμού, ακόμη και πέραν της ελληνικής επικράτειας, όπως συμβαίνει με τις περιπτώσεις του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου και του Βυζαντινού και Χριστιανικού Μουσείου. Έχουμε παρακολουθήσει το εντυπωσιακό τους έργο μέσα από πλήθος εκθέσεων, επιστημονικών καταλόγων και άλλων εκδόσεων, εκπαιδευτικών και πολιτιστικών δράσεων, και, βεβαίως, μέσα από τις προσεγμένες επανεκθέσεις των μόνιμων συλλογών τους και τις διεθνείς βραβεύσεις των τελευταίων δεκαετιών. Αναγνωρίζουμε, επίσης, ότι τόσο η διάσωση του ελληνικού αρχαιολογικού πλούτου σε μια εποχή διάλυσης πολλών μουσειακών συλλογών παγκοσμίως όσο και η διάδοση της αρχαιολογικής έρευνας χρωστούν πολλά στους κρατικούς αυτούς οργανισμούς και, βεβαίως, στην τρέχουσα ελληνική νομοθεσία υπό την οποία λειτουργούν.

Η εξαγγελθείσα αλλαγή του νομικού καθεστώτος των πέντε μουσείων μάς προκαλεί βαθύ προβληματισμό. Ως αρχαιολόγοι, ιστορικοί, μουσειολόγοι, ιστορικοί της τέχνης, ως ακαδημαϊκοί, πανεπιστημιακοί καθηγητές και ερευνητές της αρχαιότητας, έχουμε βάσιμους λόγους ανησυχίας πως με την επικείμενη μετατροπή θα τεθεί σε δεύτερη μοίρα ο πρωταρχικός προορισμός των μουσείων ως χώρων διαφύλαξης των συλλογών για τις επόμενες γενιές, τεκμηρίωσης του παρελθόντος, έρευνας, προαγωγής της επιστήμης και διάχυσης της γνώσης. Θεωρούμε ότι θα δοθεί μονομερής έμφαση στις παρεχόμενες υπηρεσίες εμπορικού χαρακτήρα στα μουσεία, π.χ. πωλητήρια, καφέ, εστιατόρια, ενοικιάσεις εκθεσιακών χώρων, κλπ., υπηρεσίες σημαντικές μεν, ωστόσο δευτερεύουσες. Ο στόχος των Μουσείων πρέπει να είναι υψηλότερος εκείνου της οικονομικής κερδοφορίας: οφείλει να είναι η παιδεία των πολιτών.

Αξιότιμε κύριε Πρωθυπουργέ, σας ζητούμε να μην επιτρέψετε την αποκοπή των μεγάλων Μουσείων από την Αρχαιολογική Υπηρεσία, που πρωτοστάτησε μαζί με τους Τομείς Αρχαιολογίας των Πανεπιστημίων, την Εν Αθήναις Αρχαιολογική Εταιρεία και τις Ξένες Αρχαιολογικές Σχολές στην εξέλιξη της αρχαιολογικής επιστήμης. Απεναντίας, σας καλούμε να τα ενισχύσετε ακόμη περισσότερο με προσωπικό, οικονομικούς πόρους και τεχνογνωσία. Είναι άλλωστε παραδεκτό στη διεθνή αρχαιολογική και μουσειακή πρακτική και τη συνακόλουθη βιβλιογραφία ότι οι συλλογές των μουσείων πρέπει να αντιμετωπίζονται ως αναπόσπαστα τμήματα του ιστορικού και ανασκαφικού τους πλαισίου (επομένως και διοικητικού / διαχειριστικού) και να μην αποκόπτονται με κανέναν τρόπο από αυτό. Μην αποκλείσετε τις αρχαιολογικές συλλογές, τόσο των μουσείων όσο και των Εφορειών Αρχαιοτήτων, από τα οφέλη και την ευθύνη μιας κοινής διαχείρισης, η οποία καθιστά τον υλικό πολιτισμό της αρχαίας και βυζαντινής περιόδου της Ελλάδας αυτό που όλοι επιδιώκουμε να παραμείνει: μια κοινή πολιτιστική κληρονομιά. 

Η μετατροπή των δημόσιων μουσείων σε Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου αντίκειται στη μακρά ιστορική τους πορεία και παράδοση ως δημοσίων αγαθών, αλλάζει καίρια τον χαρακτήρα τους και κλονίζει τον κομβικό ρόλο που επιτελούν στην κοινωνία.
 

Με τιμή, 
 

OPEN LETTER FROM THE ACADEMIC COMMUNITY
TO THE GREEK PRIME MINISTER CONCERNING
THE PROPOSED CHANGE OF THE LEGAL STATUS
OF ΤΗΕ MAJOR PUBLIC MUSEUMS
 
Dear Prime Minister,
 
It was with great surprise and disquiet that we were recently informed of the imminent introduction to the Greek Parliament of a bill that will change the legal status of your country’s five largest public archaeological museums (the National Archaeological Museum, the Byzantine and Christian Museum, the Archaeological Museum of Thessaloniki, the Museum of Byzantine Culture and the Archaeological Museum of Heraklion), at present organic components of the Ministry of Culture, to Legal Entities governed by Public Law. These museums, with which we have the strongest ties, have always been an integral part of the Greek Archaeological Service. The severance of that connection consequent on such legislation would have the most undesirable consequences for the future of museums and archaeological activity in Greece.
 
The collections of these museums illuminate the history of all the major regions of Greece and, further, illustrate the spread of Hellenic culture far beyond the territory of the Greek state, as is especially the case with the National Archaeological Museum and the Byzantine and Christian Museum. We have followed the impressive work of all of them through their numerous exhibitions, scientific catalogues and other publications, educational and cultural activities and, of course, the fine re-exhibitions of their permanent collections – not to mention the international awards granted to them over recent decades. We observe too that both the preservation of the archaeological wealth of Greece, during a period when many museum collections worldwide are being dissolved, and the dissemination of archaeological research, owe much to these state organisations and, indeed, to the current Greek legislation under which they operate.
 
The proposed change in the legal status of the five museums raises deep concerns. As archaeologists, historians, museologists, art historians, members of Academies, university professors and researchers of antiquity, we fear that the forthcoming conversion will degrade their primary function as centres for the safeguarding of antiquities for future generations, for research and documentation of the past, for the advancement of science and diffusion of knowledge. We believe that they will concentrate one-sidedly on services of commercial character e.g., shops, restaurants, cafés, rental of Museum spaces, etc., services that are undoubtedly important but secondary. Museums must aim higher than economic profitability – at the education and edification of people at large.
 
Dear Prime Minister, we ask you not to permit the severance of these major Museums from the Archaeological Service which, together with the Archaeological Departments of the Universities, the Archaeological Society of Athens and the Foreign Archaeological Schools, has been at the forefront of the development of Archaeological Science. On the contrary, we invite you to further strengthen them with personnel, and with financial and technical resources. It is, after all, accepted in international archaeological and museum practice (and evident in the related bibliography) that museum collections should be treated as inseparable from their historical and excavation (and consequently also administrative and managerial) context and should in no way be disconnected from it. Do not exclude the archaeological collections of Museums and Ephorates of Antiquities from the benefits and duties of joint management, which will enable ancient Greek and Byzantine material culture to remain what we all wish it to be: a common cultural heritage.
 
The transformation of public museums into Legal Entities governed by Public Law would run completely counter to their long history and tradition as public assets, fatally change their character and compromise their key role in society.
 
Respectfully,

Τα ονόματα των 487 μελών της ελληνικής και διεθνούς ακαδημαϊκής κοινότητας μπορείτε να δείτε ΕΔΩ.