02 Μαρτίου 2025

Για να αποτρέψουμε την καταστροφή! - Του Τάσου Τσακίρογλου

Καπιταλισμός και κλιματική αλλαγή

Για να αποτρέψουμε την καταστροφή!

Το μακρινό 1991, ο Αντρέ Γκορζ στο βιβλίο του «Καπιταλισμός, σοσιαλισμός, οικολογία» (Εναλλακτικές Εκδόσεις), έγραφε: «Το νόημα του οικολογικού ορθολογισμού μπορεί να συνοψιστεί στην αρχή “λιγότερα, αλλά καλύτερα”. Στόχος του είναι μια κοινωνία στην οποία οι άνθρωποι θα ζουν καλύτερα, εργαζόμενοι λιγότερο και καταναλώνοντας λιγότερο».

Ο Γκορζ υπήρξε πρωτοπόρος της Πολιτικής Οικολογίας και σημαντικός φιλόσοφος της αυτοδιαχείρισης σε επίπεδο γειτονιάς, περιφέρειας και, τελικά, σε εθνικό επίπεδο. Εάν, λοιπόν, θέλουμε να φτάσουμε κάποτε να εφαρμόσουμε τις πρωτότυπες ιδέες του, πρέπει να ξεχάσουμε τον τυφλό καταναλωτισμό και να αναδιοργανώσουμε τις συνθήκες παραγωγής, τόσο στον επιχειρησιακό τομέα όσο και στον πανεθνικό.

Επεδίωκε δε «να τεθεί τέλος στην κυριαρχία του οικονομικού επί του πολιτικού». Αυτό δεν μπορεί να γίνει όσο οι κεφαλαιούχοι (οι καπιταλιστές) θεωρούν το πολιτικό προσωπικό υπαλλήλους τους, με δικαίωμα απόλυσής τους. Σήμερα στις ΗΠΑ το κεφάλαιο έχει καταλάβει την εξουσία αδιαμεσολάβητα, χωρίς τους πολιτικούς. Ο Ντόναλντ Τραμπ, ο Ιλον Μασκ, ο Τζεφ Μπέζος, ο Μαρκ Ζάκερμπεργκ προσωποποιούν το ίδιο το κεφάλαιο και, το κυριότερο, κατέλαβαν την εξουσία χωρίς να χρειαστούν κάποιο πραξικόπημα.

Επιπλέον, οι άντρες πρέπει να υιοθετήσουν ορισμένες από τις «γυναικείες αξίες»: ενσυναίσθηση, ευαισθησία, αγάπη και συμβίωση, όνειρο. Πρέπει επίσης να συνειδητοποιήσουν ότι η υποταγή του αισθήματος και της φαντασίας στον ορθολογισμό και στην αποτελεσματικότητα μας κάνει φτωχούς, ακόμα και άρρωστους. «Για να γίνει ανθρώπινη η κοινωνία πρέπει να πάψει να είναι ανδροκεντρική». Συνεπώς «η οικολογική αναδιάρθρωση της κοινωνίας απαιτεί την υποταγή της οικονομικής λογικής σε μια οικο-κοινωνική λογική», με βάση τις κοινωνικές ανάγκες και όχι το ατομικό κέρδος.

Ο φόβος για το μέλλον, η στροφή προς την ιδιωτική ζωή, η απελπισία είναι το έδαφος πάνω στο οποίο φυτρώνει η φασιστική τσουκνίδα, η οποία λιπαίνεται από την έλλειψη σχεδίου εκ μέρους της Αριστεράς, που θα δείχνει με ενδιάμεσους οδοδείκτες την πορεία προς ένα «πράσινο» μέλλον. Βέβαια, από το 1991 που ο Γκορζ περιέγραφε τις ιδέες του έχει κυλήσει πολύ νερό στο αυλάκι. Ο πραγματικός Game Changer είναι η κλιματική αλλαγή, της οποίας βλέπουμε μόνο «προκαταβολές». Οσο αφήνουμε τον καπιταλισμό ανεξέλεγκτο, αυτός τόσο σε τοπικό όσο και σε παγκόσμιο επίπεδο καταστρέφει την κοινωνική συνοχή και τους βιωμένους κοινωνικούς δεσμούς.

Η ελεύθερη λειτουργία των μηχανισμών της αγοράς οδηγεί στην κοινωνική παρακμή και στη ρύπανση όλο και μεγαλύτερου τμήματος του πλανήτη, μέχρι αυτός να καταστεί αβίωτος για το ανθρώπινο είδος. Το ιστορικό κίνημα του Σοσιαλισμού γεννήθηκε από τη σύγκρουση ανάμεσα στην κοινωνία των πολιτών και την αγορά. Το υποτιθέμενο «αόρατο χέρι της αγοράς», που θέτει τους κανόνες σε αυτήν, το μόνο που κάνει είναι να μπαίνει στην τσέπη των απλών ανθρώπων και να τους κατακλέβει.

Πλέον ελάχιστοι είναι αυτοί που ασκούν κάποιο δημιουργικό επάγγελμα, ίσως να περιορίζονται μόνο στους καλλιτέχνες, ενώ οι περισσότεροι δεν μπορούν να ταυτιστούν με τη δουλειά τους, γιατί «στις περισσότερες περιπτώσεις τούς φαίνεται σαν μια λειτουργική εξειδίκευση στην υπηρεσία μια μεγαμηχανής, στην οποία δεν ασκούν κανέναν έλεγχο. Η Αριστερά δεν μπορεί πλέον να κρύβεται πίσω από το δάχτυλό της, βάζοντας κάποια οικολογικά σλόγκαν για να δείξει ότι έχει και οικολογικό πρόγραμμα, αλλά πρέπει να μπει στη βάσανο της μελέτης, της διερεύνησης και του σχεδιασμού συγκεκριμένου προγράμματος που θα δίνει διέξοδο στις κοινωνικές αγωνίες.

ΠΗΓΗ

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου