Είναι στιγμές που ’χεις την αίσθηση ότι βαριά κατάρα επικρέμαται πάνω από τη χώρα μας. Σαν να οφείλουμε ένα σημαντικό χρέος στο παρελθόν και να μην το έχουμε ακόμη ξεχρεώσει. Σαν να πληρώνουμε λάθη πολλών δεκαετιών που ολοένα και περισσότερο συσσωρεύονται πάνω μας ως απειλητική χιονοστιβάδα, η οποία από στιγμή σε στιγμή μπορεί να ξεκινήσει το καταστροφικό της κατρακύλισμα, παρασύροντας κάθε τι στο πέρασμά της. Δεν εξηγείται διαφορετικά αυτή η τύφλωση, ο αυτοκαταστροφικός δρόμος πάνω στον οποίο πορευόμαστε με εγκληματική άγνοια και ασύγγνωστη απρονοησία.
Ολα στις μέρες μας νιώθεις ότι ισοπεδώνονται, συνθλίβονται κάτω από την τεράστια επικοινωνιακή φούσκα του Τίποτα. Βάλθηκαν να κάνουν το μαύρο άσπρο, τη νύχτα μέρα, το ψέμα αλήθεια. Μικροί, ασήμαντοι, ανούστατοι, άφρονες και γι’ αυτό εξαιρετικά επικίνδυνοι! Δεν μπορούν να συνειδητοποιήσουν –ή απλώς δεν τους νοιάζει (;)– το κακό που κάνουν, την ευτέλεια που διασπείρουν και εγκαθιδρύουν παντού, τα πρότυπα που επιβάλλουν στη νέα γενιά. Εμπλεοι μιας αλαζονικής σιγουριάς, προσπαθούν με κόλπα και τεχνάσματα να πείσουν, ότι τάχατες όλα σ’ αυτή τη χώρα γίνονται στην εντέλεια.
Παρακολουθούμε εμβρόντητοι, εδώ και καιρό, τις σαρωτικές αλλαγές που συντελούνται σε κάθε έκφανση της ζωής μας, αλλά και τις στοχευμένες αποφάσεις μιας κυβέρνησης που επιχειρεί να κατεδαφίσει συθέμελα το κοινωνικό κράτος, οτιδήποτε είχαν χτίσει με κόπο, αγώνες και θυσίες οι προηγούμενες γενιές. Στον πολιτισμό, στην παιδεία, στην υγεία, στην πρόνοια, στις εργασιακές σχέσεις.
Η ηγεσία του υπουργείου Πολιτισμού βάλθηκε να ξηλώσει τα εκπληκτικά βυζαντινά ερείπια της Εγνατίας Οδού στη Θεσσαλονίκη, ένα από τα πιο σημαντικά μνημεία της παγκόσμιας αρχιτεκτονικής κληρονομιάς. Ακάθεκτη προχωρά, με περισσή αναίδεια, δίχως να υπολογίζει τη διεθνή κατακραυγή και το διασυρμό της χώρας, αδιαφορώντας επιδεικτικά για τις έντονες αντιδράσεις πλήθους πολιτών και επιστημονικών φορέων, απ’ όλη την Ελλάδα και το εξωτερικό, για το πρωτοφανές έγκλημα που πάει να συντελεστεί.
Απορείς πώς το άτεγκτο, κατά τα άλλα, Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο σε ορισμένες περιπτώσεις διυλίζει τον κώνωπα, ενώ σε άλλες καταπίνει την κάμηλο. Γιατί, πώς να εξηγήσεις διαφορετικά το γεγονός ότι τη μια μέρα αποφασίζει να εξαντλήσει όλη την αυστηρότητά του σε χτίσματα ιδιωτών και την άλλη να συνηγορεί στον τεμαχισμό, αποκόλληση και μεταφορά των αρχαιοτήτων στο σταθμό Βενιζέλου, αλλοιώνοντας κατάφωρα την ιστορία της πόλης που έμενε ανέγγιχτη αιώνες τώρα. Μια ιστορία που στο παρελθόν –να μην το ξεχνάμε– το κυβερνών κόμμα καπηλεύτηκε ανερυθρίαστα, βγάζοντας διχαστικές κραυγές ή τη χρησιμοποίησε μόνο επικοινωνιακά και για μικροκομματικούς καθαρά λόγους.
Παράλληλα, στρώνει τόνους μπετόν στην Ακρόπολη, καλύπτοντας με πρωτοφανή προχειρότητα, δίχως καμιά σχεδιαστική ευαισθησία και αχρείαστα εκτεταμένες επιφάνειες, ως τάχατες την πιο ενδεδειγμένη λύση, συμβατή μάλιστα με την ιστορία του μνημείου. Ατεχνοι διάδρομοι θα μένουν πάνω στον βράχο για χρόνια, δίπλα στα περικαλλή σμιλευμένα μάρμαρα, να μνημονεύουν την πολιτισμική ένδεια των ημερών μας.
Φαίνεται δεν έχει απομείνει ίχνος ντροπής ούτε στους κυβερνώντες, αλλά ούτε και σε όλους αυτούς, τους καθ’ ύλην αρμόδιους και επαΐοντες που επιστρατεύονται για να μας πείσουν περί της ορθότητας των επεμβάσεων. Και είναι χαρακτηριστική η αμετροέπεια και η υπεροψία, αφού θεωρούν εκ προοιμίου άκυρη κάθε επιστημονική συζήτηση, για ενδεχόμενες εναλλακτικές αρχιτεκτονικές λύσεις, αναστρέψιμες και λιγότερο επιβαρυντικές για τον βράχο και το ιδιαίτερο ιστορικό περιβάλλον του κορυφαίου μνημείου της χώρας.
Το τελευταίο διάστημα βλέπουμε να ξαναβγαίνουν στην επιφάνεια τα φαντάσματα του παρελθόντος, μέσα από τη ψήφιση καταστροφικών νομοθετημάτων για όσους τόπους είχαν σωθεί και παρέμεναν αλώβητοι από τη ληστρική «εκμετάλλευση» των ημετέρων. Ανεμογεννήτριες φυτεύονται κατά εκατοντάδες σε μοναδικά τοπία, στο όνομα μάλιστα της φιλικής προς το περιβάλλον ενέργειας, καταστρέφοντας περιοχές οι οποίες έπρεπε να μείνουν δια παντός ανέγγιχτες από τις ανθρώπινες δραστηριότητες.
Παράλληλα ψηφίζονται, για άλλη μια φορά, απαράδεκτες πολεοδομικές διατάξεις για την εκτός σχεδίου δόμηση (και όχι μόνο), κλείνοντας το μάτι στον καταπατητή και τον «αυθαίρετο οικιστή», σαν να μην έχουμε διδαχτεί τίποτα απ’ όλες τις προηγούμενες δεκαετίες και το κακό που προξενήσαμε στο φυσικό και ανθρωπογενές περιβάλλον τούτου του τόπου.
Ξανά, λοιπόν, επίορκοι πολιτικοί θυσιάζουν στον βωμό του εφήμερου κέρδους, ανεπανάληπτα τοπία που προστάτεψαν και ύμνησαν τόσες και τόσες γενιές πριν από εμάς, αδιαφορώντας προκλητικά για την επερχόμενη νέα, ίσως και τελεσίδικη καταστροφή τους. Είναι προφανές ότι δεν λογαριάζουν τίποτε μπροστά στο πρόσκαιρο οικονομικό και μικροκομματικό όφελος και προσφεύγουν στην πλήρη και ολοσχερή εκμετάλλευση του παρόντος, αλλά και στην υποθήκευση του μέλλοντος, συμπεριφερόμενοι σαν να ’μαστε εμείς τάχα οι τελευταίοι κάτοικοι τούτης της έρ(η)μης χώρας.
Αναρωτιέμαι για πόσα χρόνια ακόμη θα καταστρέφουμε αυτό που απλόχερα μας παραδόθηκε από τις προηγούμενες γενιές. Ο,τι πολύτιμο και ανεπανάληπτο είχε στηθεί με σοφία πάνω στον υπέροχο, μοναδικό τόπο που μας έλαχε να κατοικούμε. Με ποιο δικαίωμα υποθηκεύουμε το μέλλον και προδιαγράφουμε, εμείς, τη ζωή των επόμενων γενεών;
Θαρρείς και είναι ιδιοκτησία μας έτσι όπως συμπεριφερόμαστε, ως βάρβαροι άρπαγες και καταστροφείς της πολιτιστικής παρακαταθήκης που ανήκει σε εμάς, αλλά και σε ολόκληρη την ανθρωπότητα. Ενώ οφείλαμε να σταθούμε πρόσκαιροι φύλακες, ώστε να παραδώσουμε με ασφάλεια στο μέλλον, ανέγγιχτο, αυτό που μας κληροδοτήθηκε. Είμαστε κι εμείς υπεύθυνοι. Γιατί οι μελλοντικές γενιές και σε μας θα ρίξουν το φταίξιμο –είναι βέβαιο– που δεν κάναμε ότι ήταν ανθρωπίνως δυνατόν να αποτρέψουμε τον ιερόσυλο βανδαλισμό!
*Αρχιτέκτων - καθηγητής Σχολής Αρχιτεκτόνων ΕΜΠ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου