Το παραπάνω μάντρα του πάπα του νεοφιλελευθερισμού είναι νομίζω δια γυμνού οφθαλμού αναγνωρίσιμο στην πολιτική πρακτική της κυβέρνησης από το Μάρτιο και δώθε. Προκειμένου για την εκπαίδευση ειδικότερα, χρόνια τώρα τα διεθνή think tank της νεοφιλελεύθερης ορθοδοξίας, ο ΟΟΣΑ, οι Βρυξέλλες, το ΔΝΤ η Παγκόσμια τράπεζα, μέχρι και κάτι ακκιζόμενα εγχώρια -ο Θεός να τα κάνει- think tank της αλά Γκρέκα ξεπατικωσούρας, σαν το ΙΕΠ ή την Αρχή Διασφάλισης της Ποιότητας στην Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση, κάνουν επιμελώς αυτό που περιγράφει ο Friedman: «αναπτύσσουν εναλλακτικές» και, εν αναμονή της μεγάλης κρίσης, τις κρατάνε ζωντανές προσπαθώντας να τις περάσουν πάνω από τις αντιστάσεις των εκπαιδευτικών, των μαθητών, των γονιών και των φοιτητών: Αξιολόγηση, αυτονόμηση σχολικών μονάδων, αποχώρηση του κεντρικού κράτους από τη χρηματοδότηση της εκπαίδευσης, κλείσιμο σχολικών μονάδων, περικοπές προσωπικού, τηλεκπαίδευση, ιδιωτικοποίηση της εκπαίδευσης και μάλιστα των πιο κερδοφόρων ειδικοτήτων της τεχνικής εκπαίδευσης και παράδοση των μαθητών και μαθητριών στις ορέξεις των τοπικών επιχειρηματιών μέσα από τη περιώνυμη «Μαθητεία». Δεν έμενε παρά μόνο μια, όποια, κρίση που θα έκανε «πολιτικά αναπόφευκτο» εκείνο που αποδείχθηκε «πολιτικά αδύνατο» χάρις στις αντιστάσεις του εκπαιδευτικού κόσμου.
Αυτή την κρίση που περίμεναν τη βρήκαν ή νομίζουν ότι τη βρήκαν, στην υγειονομική κρίση της πανδημίας COVID-19. Από το Μάρτιο και μετά η Βουλή δούλεψε υπερωρίες για να νομοθετεί το ένα μετά το άλλο τα νομοσχέδια που έβγαιναν από τα συρτάρια έτοιμα και στις λεπτομέρειές τους ακόμα, σάμπως η Αθηνά από το κεφάλι του Δία. Η διαδικασία αυτή της αλλαγής εκπαιδευτικού παραδείγματος ήταν η μόνη ουσιαστική μέριμνα της κυβέρνησης όσον αφορά την εκπαίδευση. Να το πούμε κι αλλιώς: η κυβέρνηση δεν προέταξε ποτέ την πανδημία σαν πρόβλημα ζωής και θανάτου των ανθρώπων της εργασίας αλλά μάλλον σαν απειλή για το κέρδη των επιχειρήσεων. Μέχρι να ετοιμαστεί το νέο μνημονιακό πακέτο που μας επιφυλάσσεται το φθινόπωρο, για τη μεταφορά της χασούρας των επιχειρήσεων στις πλάτες των συνήθων υποζυγίων –των μισθωτών– οι προθέσεις της πολιτικής ελίτ δηλώθηκαν ήδη από τις πρώτες μέρες της πανδημίας: Για τους απλούς ανθρώπους ο νομοθετικός καταιγισμός νεοφιλελεύθερων αντιμεταρρυθμίσεων σε συνθήκες καθολικού εγκλεισμού, ενώ για τις μεγάλες επιχειρήσεις επιδότηση κερδών και απορρύθμιση των εργασιακών σχέσεων. Αρκεί μόνο να σταθεί κανείς στον παραλογισμό: μια κυβέρνηση που αντιμετωπίζει υγειονομική κρίση, αντί να προσλάβει γιατρούς και να εγκαταστήσει ΜΕΘ, δίνει ζεστό χρήμα στα ΜΜΕ και στις ιδιωτικές κλινικές οι οποίες βρήκαν τρόπο να γεμίσουν τα ταμεία τους χωρίς μάλιστα να δέχονται περιστατικά COVID-19!
Σήμερα που γράφονται αυτές οι γραμμές, η υπουργός της παιδείας ανακοίνωσε τον τρόπο με τον οποίο θα ήθελε να ανοίξουν τα σχολεία. Εντυπωσιάζει πραγματικά το γεγονός ότι ενώ τον περασμένο Μάιο με λιγότερα από 20 κρούσματα την ημέρα κρίθηκε αναγκαία για τα σχολεία η διάσπαση των τμημάτων τους σε δύο μέρη, σήμερα με το δεκαπενταπλάσιο αριθμό των 283 κρουσμάτων τη μέρα, είναι άγνωστο από πού η κυβέρνηση αρύεται το θράσος να διατάζει λειτουργία των σχολικών αιθουσών με πλήρη σύνθεση των τμημάτων και να αποδεικνύει έτσι ότι μας θεωρεί εμάς τα παιδιά και τις οικογένειές τους αναλώσιμους. Βλέπετε, το στατιστικά προσδοκώμενο ποσοστό θνησιμότητας εκπαιδευτικών και εκπαιδευομένων δεν πρόκειται να επηρεάσει την κερδοφορία των επιχειρήσεων˙ οι άνεργοι γαρ πολλοί και όσο πάνε, αυξάνονται. Το θράσος της κυβέρνησης γίνεται ακόμα πιο εξοργιστικό όταν δια στόματος της υπουργού, που μόλις πριν από λίγους μήνες και μέσα στην υγειονομική κρίση αύξησε τον αριθμό των παιδιών ανά τμήμα, απαγορεύοντας μάλιστα τμήματα μικρότερα των 20 μαθητών/τριών, προσβάλλει τη νοημοσύνη των πολιτών ισχυριζόμενη ότι τα τμήματα των σχολείων αποτελούνται κατά μέσο όρο από 17 μαθητες/τριες!
Την ύβριν όμως ακολουθεί η νέμεσις! Η κυβέρνηση αμελεί έναν κρίσιμο παράγοντα στη συλλογιστική του Friedman. Η «Κρίση» που είχε κατά νου ο Friedman είναι ένα συμβάν που στα μάτια των απλών ανθρώπων δεν μπορεί να συνδεθεί άμεσα με τις πολιτικές εθνικές και διεθνείς υπέρ των οικονομικών ελίτ. Μια «κρίση» για την οποία δεν φαίνεται να φταίει κανείς και μπορεί να εκλαμβάνεται κοινώς ως θεομηνία. Έτσι, ο κόσμος της δουλειάς υφίσταται αποσβολωμένος τις συνέπειες χωρίς να βλέπει τον φταίχτη και αναζητά μια κάποια πολιτική απάντηση την οποία και θα του προσφέρουν prêt-à-porter τα τζιμάνια των νεοφιλελεύθερων think tank. Η κρίση που επικαλείται ο Friedman επισυμβαίνει, δεν καταφέρνεται στα κεφάλια των ανθρώπων από τα πάνω με πράξεις και παραλείψεις. («occur» είναι το ρήμα του, όχι «inflict»). «Θεομηνία» ήταν για παράδειγμα ο τυφώνας Κατρίνα της Νέας Ορλεάνης το 2005. Η θέση και η πολεοδομία της Νέας Ορλεάνης ήταν εκείνο που έκανε τόσο καταστροφικό τον τυφώνα αλλά οι αιτίες χάνονται στην ιστορία μιας πόλης που χτίστηκε στη βάση του εμπορίου σκλάβων, έχουν απομακρυσμένη αιτία το ιδιωτικό κέρδος και φαντάζουν περίπου ως κάτι το φυσικό στα μάτια των απλών ανθρώπων που βρίσκονται σε απόγνωση χωρίς να μπορούν να δουν ποιος φταίει. Ο τυφώνας Κατρίνα ήταν μια «θεομηνία» που κατέστρεψε σχεδόν ολοκληρωτικά την πόλη και τις εγκαταστάσεις των δημοσίων σχολείων. Ο Friedman τότε απεφάνθη ότι «Τα περισσότερα σχολεία της Νέας Ορλεάνης είναι συντρίμμια. (...) Πρόκειται για τραγωδία. Αλλά είναι επίσης και μια ευκαιρία να μεταρρυθμίσουμε ριζικά το εκπαιδευτικό σύστημα». 4.700 δάσκαλοι απολύθηκαν εν μια νυκτί και 5 χρόνια μετά το 71% των μαθητών της περιοχής φοιτούσαν στα charter schools (ιδιωτικά σχολεία χρηματοδοτούμενα από το κράτος). Σε μια τέτοια κατάσταση αδιεξόδου, η νεοφιλελεύθερη υστεροβουλία μπορεί να περάσει αμαχητί, δήθεν ως διέξοδος.
Από την άλλη πάλι μια καταστροφή όπως αυτή της πρόσφατης έκρηξης στη Βηρυτό δεν προσφέρεται για τέτοιου είδους νεοφιλελεύθερα μαγικά και πράγματι καμιά τέτοια κουβέντα δεν ανοίγει στο Λίβανο παρά τους εγνωσμένους διακαείς νεοφιλελεύθερους πόθους των τοπικών πολιτικών ελίτ. Ο κόσμος, «τον ξέρου[ν]ε τον ένοχο και είναι γνωστή η αιτία».
Η περίπτωση της πανδημίας COVID-19 είναι μάλλον σαν την έκρηξη στη Βηρυτό παρά σαν τον Τυφώνα στη Νέα Ορλεάνη. Και οι πέτρες ακόμα γνωρίζουν ότι η ίδια μεν η πανδημία δεν είναι καθόλου «φυσικό» συμβάν, αφού εδώ και χρόνια η επιστημονική κοινότητα έχει επανειλημμένα προειδοποιήσει πως η αγροβιομηχανία θα φέρει επιδημίες, εδώ, εδώ και εδώ, ενώ ταυτόχρονα, οι συνέπειές της επιδεινώνονται από τη διαχείρισή της εκ μέρους των πολιτικών ελίτ με γνώμονα το επιχειρηματικό κέρδος και το δόγμα Πρώτα τα κέρδη και μετά ο άνθρωπος. Και αυτό το τελευταίο είναι παραπάνω από εξόφθαλμο σε όλα τα μήκη και τα πλάτη της υφηλίου, με την Ελλάδα ανάμεσα στις χώρες της ΕΕ να κατέχει τα πρωτεία της κρατικής αμέλειας για τη ζωή των πολιτών της.
Λοιπόν δεν είμαστε αποσβολωμένοι˙ την πανδημία έφερε το κυνήγι του κέρδους σε βάρος της ανθρωπότητας, ενώ οι κυβερνητικοί χειρισμοί μεγεθύνουν και μας ρίχνουν κατακέφαλα τις συνέπειες της. Η κυβέρνηση διαισθάνεται ότι το ξέρουμε και απαντά με το μόνο μέσο παραπλάνησης που διαθέτει: τα γενναίως χαρτζιλικωμένα ΜΜΕ. Έτσι θα μπορούσε κανείς να θαυμάσει το ευτράπελο κυριακάτικης φιλοκυβερνητικής εφημερίδας, στης οποίας το πολυσέλιδο αφιέρωμα στην υγειονομική κρίση την 23η Αυγούστου, θα βρει κανείς ακόμα και κριτική στις κυβερνητικές επιλογές στα θέρετρα αλλά σιγή ιχθύος, σε τόσες σελίδες, για τα σχολεία και το πως θα ανοίξουν τη νέα σχολική χρονιά: σχολεία; ποια σχολεία; Η κυβέρνηση ξέρει ότι η αχίλλειος πτέρνα της πολιτικής της είναι η φθινοπωρινή επιστροφή στα θρανία και μέσα από τις στήλες του τύπου μας λέει: «κατηγορείστε μας για την απόκρυψη των κρουσμάτων, γελοιοποιείστε μας για τα πάρτι της Μυκόνου, καταραστείτε μας για το άνοιγμα των συνόρων στον τουρισμό για χάρη των κερδών της λεγόμενης “τουριστικής βιομηχανίας”, φτύστε μας για το 85% της πληρότητας στην ακτοπλοΐα για το χατήρι του εφοπλισμού, φορτώστε μας ακόμα και το προπατορικό αμάρτημα, αρκεί να μη γίνει κουβέντα για το άνοιγμα των σχολείων και την έναρξη των μαθημάτων».
Ο κόσμος της εργασίας δεν χρωστάει να αναλάβει το ρόλο της Ιφιγένειας για να κατευναστούν οι θύελλες που απειλούν τα κέρδη των επιχειρήσεων. Το κυνήγι του κέρδους, το δόγμα πρώτα τα κέρδη και μετά άνθρωπος άνοιξαν τον ασκό του Αιόλου, οι ίδιοι ας θερίσουν και τις θύελλες. Ένα πλατύ μέτωπο των ανθρώπων της δουλειάς, στο δημόσιο και στον ιδιωτικό τομέα πρέπει να διεκδικήσει το αυτονόητο: Πρώτα η υγειονομική ασφάλεια. Ο άνθρωπος πάνω από τα κέρδη των επιχειρήσεων! Δεν θα θάβουμε τους ανθρώπους μας για να ταΐζουν λίρες τα κεμέρια τους.
Εμείς οι εκπαιδευτικοί θέλουμε να γυρίσουμε στα σχολειά μας, στους μαθητές και τις μαθήτριές μας όσο πιο ασφαλείς γίνεται. Το παράδειγμα των συναδέλφων μας της Νέας Υόρκης που κατάστρωσαν πρωτόκολλο υγειονομικής ασφαλείας , όρισαν δικούς τους επιθεωρητές υγιεινής και δήλωσαν απεργοί –η απεργία εκπαιδευτικών είναι παράνομη στη Ν. Υόρκη – εάν κληθούν να επιστρέψουν στα σχολεία τους χωρίς να πληρούται αυτό το πρωτόκολλο υγειονομικής ασφαλείας, μας δείχνουν το δρόμο.
Το εκπαιδευτικό κίνημα στην Ελλάδα καλείται να διατυπώσει αιτήματα και πλαίσιο μιας υγειονομικά ασφαλούς επιστροφής μας στις τάξεις. Μια πρώτη προσέγγιση που πρέπει ωστόσο να επεξεργαστεί και να εμπλουτίσει η συζήτηση στις ΕΛΜΕ και στους ΣΕΠΕ, θα μπορούσε να ήταν η εξής:
Μαζικά και επαναλαμβανόμενα τεστ ανίχνευσης του ιού στην εκπαιδευτική κοινότητα, αρχίζοντας πριν από την έναρξη των μαθημάτων.
Το πολύ 12 παιδιά ανά τμήμα ή λιγότερα όπου το επιβάλλουν τα εμβαδά των αιθουσών. Καμιά αίθουσα, κανένα εργαστήριο χωρίς άμεσο και επαρκή φυσικό αερισμό. Όλα τα παιδιά στο σχολείο τους το πρωί: όχι βάρδιες όχι εκ περιτροπής εκπαίδευση.
Κάλυψη όλων των αυξημένων αναγκών σε προσωπικό με μόνιμους διορισμούς. Επίταξη/διαμόρφωση όλων των απαραίτητων δημόσιων ή ιδιωτικών χώρων για τις επιπλέον αίθουσες που απαιτούνται.
Υγειονομικό υλικό και υγειονομικό προσωπικό σε κάθε σχολείο.
Μόνιμο προσωπικό καθαριότητας και υποστηρικτικού προσωπικού ψυχολόγων, κοινωνικών λειτουργών.
Υποστηρικτικές δομές για μαθητές και μαθήτριες που δεν μπορούν για διάφορους λόγους να προσέλθουν στο σχολείο.Χορήγηση αδειών ειδικού σκοπού σε όλους τους εκπαιδευτικούς που τη χρειάζονται, μόνιμους και αναπληρωτές εξίσου.
Λεπτομερείς οδηγίες προστασίας για τις ποικίλες σχολικές δραστηριότητες.
Όχι κάμερες στις τάξεις, κατάργηση των νόμων περί εξ αποστάσεως εκπαίδευσης .
Έγκριση όλων των τμημάτων ολιγομελών σε ΓΕΛ και ΕΠΑΛ, όλων των τμημάτων β΄ ξένης γλώσσας.
Όχι περιφερόμενοι εκπαιδευτικοί που κινδυνεύουν να μεταφέρουν τον ιό από σχολείο σε σχολείο. Όλο το διδακτικό ωράριο μονίμων και αναπληρωτών σε ένα και μόνο σχολείο.
Η κυβέρνηση ας διαλέξει και οι εκπαιδευτικές ομοσπονδίες, ΟΛΜΕ και ΔΟΕ, ας ακούσουν: Εκπλήρωση των απαιτήσεων υγειονομικής ασφάλειας στα σχολεία ή απεργία διαρκείας.
*Ο Πέτρος Νομικός είναι εκπαιδευτικός Δ.Ε.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου