Δημοψήφισμα για Μητροπολιτικό Πάρκο στη θέση της ΔΕΘ: Μια μάχη για το κοινό καλό και τη δημοκρατία
Στη Θεσσαλονίκη, εδώ και μερικές μέρες, μια από τις πιο σημαντικές διεκδικήσεις των τελευταίων δεκαετιών για τον αστικό χώρο, έχει περάσει σε μια νέα, ελπιδοφόρα φάση. Μετά από δημόσια πρόταση του αριστερού ριζοσπαστικού σχήματος «Η Πόλη Ανάποδα» μερικούς μήνες πριν, πολίτες, συλλογικότητες και δημοτικές κινήσεις ενώνουν τις φωνές τους ζητώντας τη διεξαγωγή τοπικού δημοψηφίσματος στον Δήμο Θεσσαλονίκης σχετικά με το μέλλον του χώρου της Διεθνούς Έκθεσης Θεσσαλονίκης (ΔΕΘ). Η πρόταση είναι σαφής: να απομακρυνθεί η ΔΕΘ από το κέντρο της πόλης και στη θέση της να δημιουργηθεί ένα Μητροπολιτικό Πάρκο ανοιχτό σε όλους, με διατήρηση των κτιρίων εγνωσμένης αρχιτεκτονικής και ιστορικής αξίας, στα οποία θα μπορούν να πραγματοποιούνται εκθέσεις χαμηλής όχλησης.
Η δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της Ελλάδας βρίσκεται ανάμεσα στις πόλεις της Ευρώπης με τη μικρότερη αναλογία πρασίνου ανά κάτοικο. Το γεγονός αυτό δεν έχει απλώς αισθητικές ή περιβαλλοντικές συνέπειες· επηρεάζει άμεσα την υγεία, την ψυχική ευεξία, την ποιότητα ζωής των ανθρώπων που ζουν και εργάζονται στη Θεσσαλονίκη. Η έλλειψη πρασίνου έχει επιπτώσεις στη θερμική νησίδα, στη ρύπανση, στη βιοποικιλότητα, ακόμη και στην κοινωνική συνοχή. Η πρόταση για Μητροπολιτικό Πάρκο στο οικόπεδο της ΔΕΘ δεν είναι πολυτέλεια – είναι επιτακτική ανάγκη. Μια πράσινη ανάσα που λείπει δραματικά από τον αστικό ιστό της Θεσσαλονίκης.
Απέναντι σε αυτή την ανάγκη, υψώνονται ισχυρά οικονομικά συμφέροντα που επιδιώκουν να διατηρήσουν την υπάρχουσα κατάσταση. Η παραμονή της ΔΕΘ στο κέντρο της πόλης εξυπηρετεί συγκεκριμένα επιχειρηματικά σχέδια που σχετίζονται με τον κατασκευαστικό τομέα, την τουριστική εκμετάλλευση και τις μεγάλες αναπλάσεις με «ιδιωτικό πρόσημο». Στο πλαίσιο της σχεδιαζόμενης «ανάπλασης» της Έκθεσης, προβλέπονται τεράστιες κατασκευές, ξενοδοχείο, εμπορικοί χώροι, συνεδριακά κέντρα και πάρκινγκ –με άλλα λόγια, μια εκ νέου τσιμεντοποίηση ενός πολύτιμου δημόσιου χώρου στο όνομα της «ανάπτυξης». Και όλα αυτά με διαρκή αύξηση του προϋπολογισμού του έργου, αλλά και οικονομική εκμετάλλευσή τους από τους ιδιώτες μετά την αποπεράτωσή του.
Η ανάπτυξη ωστόσο δεν είναι ουδέτερη. Ανάπτυξη για ποιον και με ποιο κόστος; Όταν το «όραμα» αφορά μόνο την προσέλκυση επενδυτών και επισκεπτών, και όχι την κάλυψη των βασικών αναγκών των κατοίκων, τότε μιλάμε για μια ανάπτυξη που λειτουργεί εις βάρος του κοινωνικού συνόλου. Σε αυτή τη σύγκρουση, το Μητροπολιτικό Πάρκο συμβολίζει την επιστροφή του δημόσιου χώρου στους πολίτες. Δεν είναι απλώς μια πράσινη παρέμβαση· είναι μια επανεγγραφή του τρόπου με τον οποίο σκεφτόμαστε τις πόλεις μας και την κοινωνία μας. Είναι μια προσπάθεια να επανασταθμίσουμε αυτό που είναι πραγματικά σημαντικό σε μια τσιμεντένια πόλη, όπως η Θεσσαλονίκη, να ζυγίσουμε τι σημαίνει στ’ αλήθεια κέρδος και ζημία για την τοπική κοινωνία στην εποχή της κλιματικής κρίσης.
Σε αυτή τη διαδικασία, βέβαια, η απάντηση δεν μπορεί να είναι σαν αυτή που δίνει η διοίκηση του Δήμου Θεσσαλονίκης υπό τον κ. Αγγελούδη. Η πόλη δεν μπορεί να έχει και τα δύο: και το σχέδιο ανάπλασης που προτείνεται από τη ΔΕΘ-HELEXPO, το ΤΑΙΠΕΔ, τους επενδυτές, και να βαφτίζονται Μητροπολιτικό Πάρκο τα δέντρα, οι θάμνοι και το γκαζόν που θα φυτευτούν στον ελάχιστο αδόμητο χώρο ανάμεσα στα μεγαθήρια που πρόκειται να υψωθούν. Ούτε τα παζαρέματα εκ μέρους του Δήμου για λίγα περισσότερα στρέμματα πρασίνου μπορούν να αντιστρέψουν αυτή την εικόνα, ούτε φυσικά η εκδήλωση επιθυμίας για -την προφανώς ευπρόσδεκτη- παραχώρηση των χώρων του παρακείμενου Γ΄ Σώματος Στρατού, οι οποίοι με δημιουργική λογιστική προστίθενται εξ ολοκλήρου σε ένα μελλοντικό πάρκο, παρότι εντός τους υπάρχει σειρά διατηρητέων κτιρίων τα οποία φυσικά δεν πρόκειται να γκρεμιστούν. Δυστυχώς, ο χώρος της ΔΕΘ είναι πεπερασμένος και μια Έκθεση με τόση δόμηση δεν επιτρέπει τη δημιουργία Μητροπολιτικού Πάρκου.
Η καμπάνια όμως για το δημοψήφισμα δεν έχει μόνο περιβαλλοντικές ή πολεοδομικές προεκτάσεις. Είναι, πάνω απ’ όλα, μια δημοκρατική διαδικασία που επιδιώκει να δώσει φωνή στους κατοίκους της Θεσσαλονίκης. Σε μια εποχή που σημαντικές αποφάσεις λαμβάνονται πίσω από κλειστές πόρτες και με τη συμμετοχή λίγων, η απαίτηση για τοπικό δημοψήφισμα, για το οποίο υπάρχει ξεκάθαρη σχετική πρόβλεψη από τον νόμο, είναι πράξη πολιτικής ωριμότητας. Οι πολίτες ζητούν να έχουν λόγο για την πόλη τους, να μπορούν να διαμορφώνουν το παρόν και το μέλλον τους.
Η πρωτοβουλία για τη συγκέντρωση υπογραφών ίσων με το 10% του εκλογικού σώματος του δήμου (25.000 περίπου), ώστε να υποχρεωθεί η Δημοτική Αρχή να διενεργήσει δημοψήφισμα, συγκροτείται από πλήθος φορέων και ενεργών πολιτών και δείχνει ότι υπάρχει μια άλλη αντίληψη για τη δημοκρατία –όχι ως ανά τετραετία εκπροσώπηση, αλλά ως διαρκής συμμετοχή και ευθύνη. Μέσα από συλλογή υπογραφών, ανοιχτές συνελεύσεις και δημόσιες παρεμβάσεις, χτίζεται ένα κίνημα που συνδυάζει τη διεκδίκηση του κοινόχρηστου χώρου με τη βαθύτερη ανανέωση της πραγματικής δημοκρατίας από τα κάτω.
Δεν είναι η πρώτη φορά που πολίτες και κινήματα διεκδικούν κάτι τέτοιο. Σε πολλές πόλεις της Ευρώπης, αντίστοιχες πρωτοβουλίες οδήγησαν σε μετατροπές πρώην εκθεσιακών, στρατιωτικών ή βιομηχανικών χώρων σε μητροπολιτικά πάρκα και ζώνες πρασίνου –με θεαματικά αποτελέσματα για την ποιότητα ζωής. Η Θεσσαλονίκη δεν υστερεί σε φαντασία, ιδέες ή ανθρώπους. Το μόνο που χρειάζεται είναι να δοθεί ο λόγος στους πολίτες.
Η επιλογή λοιπόν που καλούμαστε να κάνουμε είναι κρίσιμη και βαθιά πολιτική: θα συνεχίσουμε να υποτάσσουμε τον δημόσιο χώρο σε ιδιωτικά συμφέροντα ή θα δημιουργήσουμε μια πόλη βιώσιμη, δημοκρατική και ανθρώπινη; Θα αρκεστούμε σε «έργα ανάπτυξης» που εξυπηρετούν λίγους ή θα επενδύσουμε σε υποδομές που ωφελούν όλους;
Το Μητροπολιτικό Πάρκο στο χώρο της ΔΕΘ είναι ένα σύμβολο, μια ευκαιρία και μια μάχη που αφορά την καθημερινότητα μας, αλλά και τις αξίες πάνω στις οποίες θέλουμε να χτίσουμε το μέλλον μας. Η απόφαση ανήκει σε εμάς.
Ας δοθεί, επιτέλους, ο λόγος στους κατοίκους. Και αν είστε δημότες ή δημότισσες της Θεσσαλονίκης, ξεκινήστε από το στοιχειώδες για να γίνει αυτό: υπογράψτε –ηλεκτρονικά στη σχετική ιστοσελίδα ή δια ζώσης σε πολλά σημεία στην πόλη- υπέρ της διενέργειας αυτού του δημοψηφίσματος. Ήδη, μέσα στις πρώτες πέντε ημέρες από την έναρξη της καμπάνιας, έχουν συγκεντρωθεί πάνω από 7.500 υπογραφές!
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου