ΠΕΕΓΕΠ:
Επισημαίνει την ανάγκη για ορθή εφαρμογή της νομοθεσίας για τα
ακαθάριστα οικόπεδα - “Τα αγριολούλουδα δεν είναι καύσιμη ύλη”
Η έναρξη της αντιπυρικής περιόδου κάθε χρόνο επιβάλλει τη λήψη μέτρων πρόληψης για την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος και των αστικών περιοχών. Σύμφωνα με την Πυροσβεστική Διάταξη, έως τις 30 Απριλίου πρέπει να έχει ολοκληρωθεί ο καθαρισμός όλων των οικοπεδικών και ακάλυπτων χώρων, ώστε να μειωθεί ο κίνδυνος πυρκαγιών. Ωστόσο, η εφαρμογή αυτής της πρακτικής πολλές φορές οδηγεί σε εσφαλμένες παρεμβάσεις που απειλούν τη βιοποικιλότητα και την οικολογική ισορροπία.
Ο σωστός καθαρισμός δεν αφορά την αδιάκριτη απομάκρυνση της αυτοφυούς βλάστησης, αλλά την αφαίρεση της ξηρής και καύσιμης ύλης, με τρόπο που προστατεύει το έδαφος, τη χλωρίδα και την πανίδα. Η Πανελλήνια Ένωση Επαγγελματιών Γεωτεχνικών και Επιχειρήσεων Πρασίνου (ΠΕΕΓΕΠ) επισημαίνει την ανάγκη για ορθή εφαρμογή της νομοθεσίας και καλεί τους αρμόδιους φορείς να λάβουν υπόψη τις οικολογικές συνέπειες των επεμβάσεων αυτών.
Αναλυτικά τι αναφέρει η ανακοίνωση της ΠΕΕΓΕΠ:
Ενόψει της αντιπυρικής περιόδου, που σύμφωνα με την Πυροσβεστική Διάταξη, διαρκεί από 1 Μαΐου έως 30 Οκτωβρίου κάθε έτους, θα πρέπει να έχουν καθαριστεί έως την 30η Απριλίου, όλοι οι οικοπεδικοί και λοιποί ακάλυπτοι χώροι που βρίσκονται σε περιοχές εντός εγκεκριμένων ρυμοτομικών σχεδίων, περιοχές εντός ορίων οικισμών χωρίς εγκεκριμένο ρυμοτομικό σχέδιο και εκτάσεις που βρίσκονται εντός ακτίνας 100 μ. από τα όρια των ανωτέρω.
Ο απαιτούμενος καθαρισμός περιλαμβάνει, την υλοτομία και απομάκρυνση των ξερών και σπασμένων δέντρων και κλαδιών, καθώς και των κλαδιών που βρίσκονται σε άμεση επαφή με κτίσμα, την απομάκρυνση της καύσιμης φυτικής ύλης που βρίσκεται στην επιφάνεια του εδάφους όπως ενδεικτικά το φυλλόστρωμα, τα ξερά χόρτα και τα κατακείμενα ξερά κλαδιά, την αποκλάδωση της βάσης της κόμης των δέντρων και αύξηση του ύψους έναρξής της από την επιφάνεια του εδάφους, ανάλογα με την ηλικία και το είδος του δέντρου, την αραίωση της θαμνώδους βλάστησης ως προς την κάλυψη του εδάφους, την απομάκρυνση τυχόν άλλων εγκαταλελειμμένων καυστών, αναφλέξιμων, εκρήξιμων ή εύφλεκτων υλικών, αντικειμένων και απορριμμάτων και την ασφαλή συλλογή και μεταφορά όλων των υπολειμμάτων καθαρισμού.οικοπεδικοί και ακάλυπτοι χώροι στις πόλεις, που κυρίως αφορά η Πυροσβεστική διάταξη, είναι αυτοί που σήμερα αποκαλοΟι ύμε «αστικά κενά» και παλιότερα «αλάνες». Οι μικρές ή μεγαλύτερες αδόμητες εκτάσεις, όπου η φύση εισχωρεί στο τσιμέντο και την άσφαλτο, και μας υπενθυμίζει την ομορφιά της εξοχής και της εναλλαγής των εποχών.
Η αυτοφυής βλάστηση που φύεται σε αυτούς τους χώρους είναι ζωτικής σημασίας για τη βελτίωση της γονιμότητας των εδαφών, την προστασία από τη διάβρωση και τα πλημμυρικά φαινόμενα, τη συγκράτηση του νερού και την εξοικονόμηση υδάτινων πόρων καθώς και για τα έντομα επικονίασης (όπως οι μέλισσες) που είναι απαραίτητα για τη λειτουργία των οικοσυστημάτων, την επισιτιστική ασφάλεια, την παραγωγή φαρμακευτικών ουσιών κά.
Ενώ λοιπόν ο έγκαιρος καθαρισμός από καύσιμη ύλη και εύφλεκτα υλικά όπως ξερά κλαδιά, απορρίμματα κλπ, είναι απαραίτητος, έχει παρερμηνευθεί ότι αφορά κυρίως τον «καθαρισμό από χόρτα» που είναι η ετήσια αυτοφυής βλάστηση και μάλιστα πριν την ξήρανσή της, όταν είναι ακόμη χλωρή και ανθισμένη.
Ωστόσο, η ετήσια αυτοφυής βλάστηση πρέπει να αφαιρείται μόνο όταν αυτή είναι τελείως ξερή καθώς:
– αποτελεί απαραίτητο οικότοπο για την ορνιθοπανίδα, την εντομοπανίδα και ιδιαίτερα τις μέλισσες,
– διατηρεί τη φυτική βιοποικιλότητα καθώς η απομάκρυνσή της πριν την παραγωγή σπόρου έχει σαν αποτέλεσμα την απώλεια του γενετικού της υλικού,
– με το ριζικό της σύστημα αυξάνει της ικανότητα του εδάφους να συγκρατεί και να απορροφά τα τελευταία κατακρημνίσματα του έτους, μειώνει οι απώλειες νερού λόγω απορροής, και αυξάνει την αποθήκευση του νερού στο έδαφος για τους κρίσιμους καλοκαιρινούς μήνες που έπονται,
– η πρόωρη απομάκρυνσή της έχει σαν αποτέλεσμα την απώλεια θρεπτικών συστατικών για τα φυτά, όπως είναι το άζωτο και ο άνθρακας, που βρίσκονται στους φυτικούς ιστούς, με αποτέλεσμα την διαταραχή του ισοζυγίου του άνθρακα και την συνολική μείωση της γονιμότητας των ήδη φτωχών σε οργανική ουσία ελληνικών εδαφών.
Ακόμη, η πρώιμη απομάκρυνση της χλωρής αυτοφυούς βλάστησης είναι οικονομικά ασύμφορη καθώς σε περίπτωση αναβλάστησης, που προκύπτει πολύ συχνά κατά το Μάιο, θα πρέπει να επαναληφθεί.
H Πανελλήνια Ένωση Επαγγελματιών Γεωτεχνικών και Επιχειρήσεων Πρασίνου (ΠΕΕΓΕΠ) καλεί τους αρμόδιους φορείς της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και της Πολιτικής Προστασίας, τα κλιμάκια των Δήμων και της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας που ελέγχουν τον καθαρισμό των οικοπέδων, τους ιδιοκτήτες και διαχειριστές ιδιωτικών και δημόσιων εκτάσεων και τους επαγγελματίες που δραστηριοποιούνται στις εργασίες αυτές, να συμβάλουν στην ορθή εφαρμογή της νομοθεσίας λαμβάνοντας υπόψη την ανάγκη προστασίας της βιοποικιλότητας και του περιβάλλοντος και να φροντίσουν ώστε να μην κόβεται αυτοφυής βλάστηση πριν την ξήρανσή της καθώς η σχετική διάταξη αναφέρεται σε καθαρισμό από καύσιμη, ξηρή, φυτική ύλη.
Συστήνεται η κοπή να γίνεται όταν τα χόρτα είναι ξερά και στη συνέχεια να μην απομακρύνονται από το έδαφος, καθώς με τον τρόπο αυτό εκτίθεται το έδαφος στις υψηλές θερμοκρασίες του καλοκαιριού με αποτέλεσμα αυτό να ξηραίνεται και να καταστρέφεται η οργανική του ουσία.
Ακόμη καλούμε την πολιτεία να επανεξετάσει τις διατάξεις της σχετικής νομοθεσίας, όσον αφορά στην αυτοφυή βλάστηση, καθώς όπως ισχύει σήμερα, ευνοείται η μόνιμη εξαφάνισή της, προκειμένου οι ιδιοκτήτες και διαχειριστές αδόμητων χώρων να μην επιβαρύνονται σε ετήσια βάση με τον «καθαρισμό» της.
***
“Καθαρισμός οικοπέδων” ή πόλεμος με τη φύση;
Η ελληνική κυβέρνηση βρίσκεται σε πόλεμο με τη φύση. Τεράστια τμήματα των βουνών μας, των πάρκων, των δασών και των λιβαδιών πωλούνται σε ιδιωτικές εταιρείες, για την εγκατάσταση περιττών έργων ενέργειας. Καθώς τεράστιες βιομηχανικές εγκαταστάσεις από αιολικά και φωτοβολταϊκά “πάρκα” ή υδροηλεκτρικούς σταθμούς καταστρέφουν τα οικοσυστήματα στο όνομα του κέρδους, εμείς «πληρώνουμε» τεράστιες απώλειες σε πρόσβαση στη φύση, στη διατήρηση της φύσης, στη βιοποικιλότητα και στον πολιτισμό. Αντιτασσόμαστε σθεναρά, όπως κάνουν πολλοί άλλοι, σε αυτήν την προοπτική, η οποία δεν έχει καμία σχέση με την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, αλλά είναι απλώς θέμα περαιτέρω κερδοφορίας μέσω της εκμετάλλευσης και λεηλασίας της φύσης.
Η φύση βρίσκεται επίσης, υπό καθεστώς επίθεσης, από απερίσκεπτες και
ύποπτα βιαστικές αποφάσεις στο όνομα της λεγόμενης «ασφάλειας».
Τα δέντρα στις αστικές περιοχές κλαδεύονται και κορφολογούνται
επανειλημμένα και αχρείαστα στα τέλη της άνοιξης, συχνά από ανειδίκευτο
προσωπικό, προκαλώντας σοβαρή ζημιά στην ικανότητα ανάκαμψης των δέντρων
και στις φωλιές των πουλιών, με αποτέλεσμα και την κατακερμάτιση των
επόμενων γενιών, πράγμα το οποίο είναι και παράνομο. Πολίτες αναφέρουν
κάθε είδους τέτοια εγκλήματα σε όλη τη χώρα. Η έρευνα έχει δείξει ξεκάθαρα την
αναποτελεσματικότητα αυτής της πρακτικής, η οποία βλάπτει τη
σταθερότητα και τη λειτουργία των δέντρων. Αλλά πάνω από όλα το κέρδος
των εργολάβων…
Πρόσφατα επίσης, τα λιβάδια, τα αγριολούλουδα και οι χορτολιβαδικές εκτάσεις – η ελάχιστη φύση που απομένει στις πόλεις και τα περίχωρά τους, πόρος κρίσιμος για έντομα και αποδημητικά πουλιά που μόλις έφτασαν– έχουν δεχτεί επίθεση. Οι όλο και αυστηρότερες διατάξεις για τον «καθαρισμό οικοπέδων», απαιτούν πλεον την κοπή της βλάστησης ήδη από τις 30 Απριλίου. Όπως έχουν επισημάνει αρκετοί ειδικοί, αυτό είναι ένα τεράστιο λάθος. Η πρόληψη πυρκαγιάς και η απομάκρυνση εύφλεκτης βιομάζας δεν έχουν καμία σχέση με την εντολή για εκτεταμένη, απερίσκεπτη και ανεξέλεγκτη εκρίζωση και κοπή της βλάστησης ήδη από τον Απρίλιο. Όπως συζητάμε παρακάτω, αυτή η πρακτική μειώνει δραματικά τις πιθανότητες επιβίωσης για τους ήδη εξαιρετικά πιεσμένους πληθυσμούς αποδημητικών πτηνών, εντόμων, επικονιαστών, μικρών θηλαστικών και ερπετών.
Αυτό είναι το ακριβώς αντίθετο από ό,τι κάνουν οι πόλεις διεθνώς, στην προσπάθειά τους να αποκαταστήσουν τη βιοποικιλότητα, όπως προβλέπεται και στη στρατηγική της ΕΕ για τη βιοποικιλότητα. Την ώρα που εκστρατείες απο-τσιμεντοποίησης και επαναφυσικοποίησης σημαίνουν ότι οι πόλεις αφήνουν σκόπιμα περιοχές με αυτοφυή χόρτα και άγρια λουλούδια για να ενισχύσουν τη φύση, η κυβέρνηση στην Ελλάδα κάνει το ακριβώς αντίθετο. Και τα αποτελέσματα είναι καταστροφικά.
Πέρυσι, αναφορές για έναν «τελευταίας στιγμής πανικό» στον καθαρισμό οικοπέδων έδειξαν ανεξέλεγκτες ζημιές στη βλάστηση σε όλη τη χώρα. Στη Ραφήνα, ο δήμος έχει αναφέρει: “φαινόμενα καθολικής εκχέρσωσης της αυτοφυούς βλάστησης με βαριά μηχανήματα έργου, συχνά χωρίς την απαιτούμενη ΑΔΕΙΑ ΜΙΚΡΗΣ ΚΛΙΜΑΚΑΣ από την πολεοδομία […] Ιδιαίτερα στην πυρόπληκτη περιοχή που προσπαθεί να ανακάμψει είναι πολλαπλά εγκληματικό, γιατί καταστρέφει τη χλωρίδα και την πανίδα, δημιουργεί διάβρωση του εδάφους και πλημμυρικά φαινόμενα σε περίπτωση βροχόπτωσης. Δημιουργεί τόνους υπολειμμάτων καθαρισμού, πολύ δύσκολα διαχειρίσιμους από τον Δήμο και αυξάνει τον κίνδυνο εκδήλωσης πυρκαγιάς.”
Επίσης, η πρόληψη πυρκαγιών χρειάζεται μια επαρκή αξιολόγηση μέτρων από ειδικούς και δεν προϋποθέτει απαραίτητα την εξάλειψη της βλάστησης και περαιτέρω καταστροφή της ήδη ταλαιπωρημένης φύσης. Όπως πολλοί έχουν επαναλάβει και έρευνες έχουν δείξει, τέτοια απρόσεκτα και δραστικά μέτρα μπορεί προσωρινά να μειώνουν τον κίνδυνο, αλλά οι μακροπρόθεσμες ζημιές που προκαλούν είναι μεγαλύτερες. Η εκτεταμένη, ανεξέλεγκτη εκχέρσωση, ειδικά όταν γίνεται με μπουλντόζες ή βαριά μηχανήματα, καταστρέφει τους τόπους διαβίωσης πουλιών, ερπετών, εντόμων καθώς και μικρών θηλαστικών. Επίσης καταστρέφει ριζικά συστήματα και συμπιέζει το έδαφος, οδηγώντας σε μακροχρόνια υποβάθμιση της γης. Μπορεί επίσης να ευνοήσει τα εισβλητικά είδη φυτών και δέντρων τα οποία είναι πιο εύφλεκτα και οικολογικά επιθετικά.
Οικολόγοι και δασολόγοι έχουν σημάνει συναγερμό για τον οικολογικό αντίκτυπο των νέων κανόνων πυροπροστασίας και προειδοποιούν ότι, η απομάκρυνση όλης της χαμηλής βλάστησης μπορεί να υπονομεύσει τον ίδιο το στόχο της ασφάλειας, βλάπτοντας την ανθεκτικότητα του εδάφους. Αυτό είναι ιδιαίτερα κρίσιμο ζήτημα κοντά σε δασικές περιοχές, όπου έχουν ανακύψει συγκρούσεις όσον αφορά την ευθύνη διαχείρισης γης. Η Πανελλήνια Ένωση Δασολόγων Δημοσίων Υπαλλήλων (ΠΕΔΔΥ) τόνισε ότι η επιθετική απομάκρυνση της βλάστησης σε περιοχές που διέπονται από δασική νομοθεσία (π.χ. στα όρια πόλεων ή σε αναγεννημένα δάση), “θα επιφέρουν οπισθοδρομική διαδοχή της βλάστησης, διάβρωση, θα διαταράξουν οικολογικά τη σύνθεση της βλάστησης ευνοώντας είδη διαταροχόφιλα (π.χ. Ailanthus altissima, Solanum elaeagnifolium, Asphodelus sp.), ενώ μπορεί να καταστρέψουν και μελισσοτροφικά φυτά (σχετ. Β.Δ. 657/1963) για τα οποία δεν επιτρέπεται η εκρίζωση ή ολική αποκοπή των βλαστών τους (ενδεικτικά Erica sp., τα περισσότερα φρυγανικά είδη Origanum sp, Thymus sp., Satureja sp., Salvia sp. Cistus sp. κ.ά.)”.
Η επιλεκτική εκχέρσωση, καθοδηγούμενη από οικολογικά κριτήρια (π.χ. απομάκρυνση μόνο ξερών, εισβλητικών ή υπερβολικά πυκνών φυτών και όχι όλης της βλάστησης), προσαρμοσμένη στις ανάγκες κάθε τοποθεσίας, με χρήση παραδοσιακών πρακτικών και καθοδήγηση από ειδικευμένο προσωπικό, έχει αποδειχθεί πιο βιώσιμη και αποτελεσματική. Είναι επίσης κρίσιμη για τη διατήρηση των οικοσυστημάτων και της ζωής, καθώς η μείωση όλων των μορφών πανίδας είναι πρωτοφανής και συνδέεται άμεσα με την απώλεια φυσικών ορίων, δέντρων, καταφυγίων και διαδρόμων για ζώα και έντομα.
Αλλά φυσικά, αυτό σημαίνει λιγότερο κέρδος για εργολάβους και εταιρείες που έχουν κάνει την πυροπροστασία άλλη μία μπίζνα, υπό την καθοδήγηση ενός εκτροχιασμένου κράτους που έντεχνα μεταθέτει έτσι την δημόσια ευθύνη του για προστασία στην ατομική ευθύνη.
Είναι καιρός εμείς, ως οικολόγοι, πολίτες και κοινότητες, να αναλάβουμε δράση για να απαιτήσουμε το τέλος σε αυτό το έγκλημα ενάντια στη φύση, με ηθική αυτουργία του κράτους.
Είναι καιρός να αναλάβουμε δράση για να απαιτήσουμε το τέλος στην καταστροφή της φύσης στο όνομα του κεφαλαίου και του κέρδους.
Πρέπει να ενωθούμε και να απαιτήσουμε πολιτικές πραγματικής πυροπροστασίας και διαχείρισης του πρασίνου, οι οποίες να μην προκαλούν μη αναστρέψιμες ζημιές στη βιοποικιλότητα. Πρέπει επίσης να απαιτήσουμε το κλάδεμα των δέντρων, να γίνεται μόνο όταν είναι απολύτως απαραίτητο, την κατάλληλη εποχή και από ειδικευμένο προσωπικό. Είναι επίσης επείγον να απαιτήσουμε δράση για να αλλάξουν οι πολιτικές καθαρισμού οικοπέδων, χωρίς την αδιάκριτη εκρίζωση φυτών κρίσιμων για τη βιοποικιλότητα, αλλά μόνο την απομάκρυνση ξερών, χωροκατακτητικών ή υπερβολικά πυκνών θάμνων. Επιπλέον, πρέπει να απαιτήσουμε η προθεσμία για τον καθαρισμό οικοπέδων να σχεδιάζεται προσεκτικά, λαμβάνοντας υπόψη τις ετήσιες εποχιακές μεταβολές. Τέλος, ως πολίτες, πρέπει να περιορίσουμε τους καθαρισμούς των οικοπέδων στο ελάχιστο δυνατό, διατηρώντας όσο το δυνατόν περισσότερα είδη χλωρίδας και πανίδας.
Ε.Β.
sylvia@onenetbeyond.org
- ΣΧΕΤΙΚΗ και η ανάρτηση στο blog μας:
Δρ Γεώργιος Καρέτσος*: Η άγρια χλωρίδα των πόλεων και η σημασία της - Τι πρέπει να εφαρμόζουν οι Δήμοι
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου