Μία από τις πιο σοβαρές καταγγελίες του Παρατηρητηρίου Εταιρικής Ευρώπης φέρνει στο προσκήνιο τις επιχειρήσεις λόμπινγκ μεγάλων εταιρικών συμφερόντων στις Βρυξέλλες. Όπως αποκαλύπτει σε ρεπορτάζ του το Politico, η αμερικανική εταιρεία πίσω από το Teflon προσπαθεί με κάθε μέσο να εμποδίσει τη σταδιακή απαγόρευση των χημικών στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Η Κομισιόν αναμένεται να εγκρίνει κανονισμό για τον περιορισμό των χημικών με στόχο τη σταδιακή κατάργησή τους, χημικά υπό τον όρο PFAS, που στην καθομιλουμένη αποκαλούνται “για πάντα χημικές ουσίες”, επειδή δεν διασπώνται. Πρόκειται για χημικά που αποδεδειγμένα συνδέονται με μια σειρά από παθήσεις υγείας, όπως ο καρκίνος, η ηπατική βλάβη και η μειωμένη γονιμότητα. Πολλές μελέτες κατέδειξαν ότι οι ουσίες αυτές βρίσκονται οπουδήποτε, από το νερό της βροχής και το έδαφος μέχρι το μητρικό γάλα και τον εγκεφαλικό ιστό. Τα PFAS χρησιμοποιούνται σε αμέτρητα καθημερινά προϊόντα, συμπεριλαμβανομένων των καλλυντικών, κινητών τηλεφώνων, φακών επαφής και αθλητικών ενδυμάτων, καθώς και σε τεχνολογίες κατασκευής που θεωρούνται κρίσιμες για το μέλλον της Ευρώπης, όπως οι ανεμογεννήτριες.
Η πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για περιορισμό των PFAS για όλη την Ευρώπη, αναπτύχθηκε αρχικά από ρυθμιστικές αρχές σε Δανία, Γερμανία, Κάτω Χώρες, Νορβηγία και Σουηδία. Η αμερικάνικη εταιρεία Chemours ωστόσο, ηγέτης στην παγκόσμια βιομηχανία αυτών των χημικών ήδη από το 2023 ξεκίνησε την εκστρατεία λόμπινγκ σε όλα τα επίπεδα αποφάσεων στις Βρυξέλλες για να ανατρέψει την απαγόρευση.
Τα εταιρικά λόμπι είναι καλοδεχούμενα
Η Vicky Cann, ερευνήτρια και ακτιβίστρια στο Παρατηρητηρίου Εταιρικής Ευρώπης (Corporate Europe Observatory), δήλωσε στο Politico: “Η βιομηχανία ασκεί έντονη πίεση σε αυτούς που λαμβάνουν τις αποφάσεις στην Ευρωπαϊκή Ένωση, ιδιαίτερα στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, για να διαφυλάξει τα κέρδη της και τα προϊόντα PFAS. Παρά τα συντριπτικά στοιχεία για τη ζημιά που προκαλούν αυτές οι χημικές ουσίες στην υγεία και το περιβάλλον, είναι ανησυχητικό ότι η Κομισιόν είναι δεκτική στις θέσεις αυτού του εταιρικού λόμπι. Αυτό που μας ανησυχεί, είναι ότι τελικά η Επιτροπή με επικεφαλής την Φον ντερ Λάιεν θα μπορούσε να υποχωρήσει στις απαιτήσεις της βιομηχανίας έναντι της προστασίας των ανθρώπων και του πλανήτη”.
Η Έκθεση του Παρατηρητηρίου υπό τον τίτλο “Χημική αντίδραση: Μια ματιά στον εταιρικό αγώνα ενάντια στον περιορισμό του PFAS της ΕΕ” παραθέτει τα στοιχεία της πιεστικής εκστρατείας από τα συμφέροντα της βιομηχανίας χημικών σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης”.
Η Chemours είναι θυγατρική της αμερικάνικης κατασκευαστικής χημικών DuPont. Η εταιρεία “πρωταγωνίστησε” και στο Χόλιγουντ στην ταινία “Dark Waters” με τον Μάρκ Ράφαλο που βασίστηκε στην πραγματική ιστορία νομικής μάχης στο Σινσινάτι για να αποζημιωθούν οι αγρότες από την μόλυνση υδάτων με χημικά. Η ίδια κηρύχθηκε επίσης υπεύθυνη για περιβαλλοντική ζημιά που προκλήθηκε από τα χημικά σε τέσσερις ολλανδικούς δήμους, ενώ έως και σήμερα καταγγέλλεται για τη ρύπανση με χημικά στη βιομηχανική γαλλική πόλη Villers-Saint-Paul.
Η μάχη έφθασε πλέον στις Βρυξέλλες. Η πρόταση για τη σταδιακή κατάργηση της κατασκευής, χρήσης και διάθεσης στην αγορά της Ευρώπης τουλάχιστον 10.000 PFAS, ενόχλησε τον τομέα των χημικών αλλά και πολλές βιομηχανίες που εξαρτώνται από αυτές τις ουσίες, από κατασκευαστές τσιπ έως κατασκευαστές ανεμογεννητριών.
Όπως είναι φανερό οι πιέσεις στην Κομισιόν είναι μεγάλες. Οι δράσεις λόμπινγκ ωστόσο της Chemours ξεχωρίζουν. Είναι ο “πιο συχνός επισκέπτης της Επιτροπής για τα PFAS”. Είναι ενδεικτικό ότι από τις 17 συναντήσεις υψηλού επιπέδου με την Επιτροπή από τον Ιανουάριο του 2023 μόλις οι δύο ήταν με τους ακτιβιστές του Παρατηρητηρίου Εταιρικής Ευρώπης και οι 12 με εκπροσώπους της χημικής βιομηχανίας, σε τουλάχιστον έξι από αυτές συμμετείχαν οι εκπρόσωποι της Chemours. Η αμερικάνικη εταιρεία ηγείται και στον συνασπισμό με άλλους κλάδους που πλήττονται από την κατάργηση των επικίνδυνων χημικών. Η ολλανδική εταιρεία ASML, η οποία παρέχει τεχνολογία σε κατασκευαστές ημιαγωγών, δήλωσε ότι η Chemours προσπαθούσε εδώ και μήνες να πείσει για την εκστρατεία λόμπι ενάντια στην απαγόρευση του PFAS.
Αποκαλυπτική διασυνοριακή έρευνα
Το εταιρικό λόμπι σκοντάφτει στα αποκαλυπτικά στοιχεία που έφερε στο φώς η διασυνοριακή δημοσιογραφική έρευνα “Forever Lobbying Project” στην οποία διερευνήθηκε η ενορχηστρωμένη εκστρατεία λόμπι και παραπληροφόρησης από τη βιομηχανία των PFAS και των συμμάχους της, με στόχο να αποδυναμωθεί η πρόταση της Ευρωπαϊκής Ένωσης για απαγόρευση των “για πάντα χημικά”. Στην έρευνα μετείχαν 46 δημοσιογράφοι σε 16 χώρες, σε συνεργασία με 18 διεθνείς ακαδημαϊκούς και δικηγόρους. Ανάμεσα στα δεκάδες Μέσα βρίσκονται ο Guardian, η Le Monde, η L’ Espresso, το NDR, η France TV. Aπό πλευράς της Ελλάδας στην έρευνα μετείχε η ομάδα των “Reporters United”.
Για πρώτη φορά αποκαλύπτεται το σαρωτικό κόστος του καθαρισμού της μόλυνσης από PFAS στην Ευρώπη, εάν δεν περιοριστούν: 2 τρισεκατομμύρια ευρώ σε μια περίοδο 20 ετών, ετήσιος λογαριασμός 100 δισεκατομμυρίων ευρώ. Αν δεν πληρώσουν αυτοί που ρυπαίνουν τότε ποιος θα το πληρώσει;
Τα PFAS, κατασκευασμένα από μια χούφτα εταιρείες περιλαμβάνουν περισσότερες από 10.000 τεχνητές χημικές ουσίες. Σύμφωνα με επιστήμονες, ρυθμιστικές αρχές και την κοινωνία των πολιτών, οι ουσίες αυτές χαρακτηρίζονται ως το «δηλητήριο του αιώνα». Σημειώνουν ότι έχει δημιουργηθεί η χειρότερη κρίση ρύπανσης που έχει αντιμετωπίσει ποτέ η ανθρωπότητα.
Στα δεκάδες αποκαλυπτικά έγγραφα που δημοσιεύονται στην έρευνα (εδώ) καταγράφονται τα βασικά επιχειρήματα που χρησιμοποίησαν οι λομπίστες στον τομέα των πλαστικών, τα περισσότερα από τα οποία στηρίζονται σε ψευδείς, παραπλανητικές πληροφορίες. Η ομάδα των δημοσιογράφων, συνέλεξε πάνω από 14.000 αδημοσίευτα έγγραφα για το PFAS, πρόκειται για τη μεγαλύτερη συλλογή στον κόσμο μέχρι σήμερα για αυτό το θέμα.
Τι συμβαίνει στην Ελλάδα;
Η χώρα μας έχει επίσης σοβαρό πρόβλημα με τα τοξικά χημικά PFAS, όπως πιστοποιείται στην έρευνα. Υπολογίζεται ότι αν η Ελλάδα αποφασίσει να καθαρίσει τα PFAS που έχουν ήδη ρυπάνει εδάφη και νερό, απαιτούνται πάνω από 130 εκατ. ευρώ τον χρόνο. Στη χειρότερη περίπτωση το ετήσιο κόστος θα φτάσει το 1,5 δισ. Υπολογίζεται ότι υπάρχουν δέκα νέες άγνωστες εστίες ρύπανσης από PFAS στην Ελλάδα και μέσα στην Αθήνα, την ώρα που οι αρχές αλλά και κορυφαίες εταιρείες της χώρας αρνούνται να ενημερώσουν για τα επίπεδα PFAS που βρίσκουν στις μετρήσεις τους. Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση της έρευνας για τις μετρήσεις ποιότητας νερού στον Ασωπό. Η ρύπανση τους θερινούς μήνες από PFAS στα επιφανειακά ύδατα του Ασωπού φθάνει τα 321 ng/L (νανογραμμάρια ανά λίτρο) και μάλιστα όχι ως υψηλότερη τιμή αλλά ως μέση συνολική συγκέντρωση οκτώ ουσιών PFAS σε δείγματα που ελήφθησαν κατά τη διάρκεια μίας εβδομάδας. Η συγκέντρωση αυτή υπερβαίνει τρεις φορές το όριο.
Παρά τα συντριπτικά στοιχεία για τις σοβαρές βλάβες που προκαλούν τα χημικά PFAS η Ευρωπαϊκή Επιτροπή φαίνεται πως θα εισακούσει πολλά από τα επιχειρήματα του βιομηχανικού λόμπι και θα εξαιρέσει πολλές χρήσεις από τον περιορισμό και την εξάλειψη τους. Με επιχείρημα την “ανταγωνιστικότητα” στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή προβάλλουν τους κρίσιμους τομείς όπου η χρήση των τοξικών χημικών είναι απαραίτητη, όπως για παράδειγμα για την ψηφιακή και περιβαλλοντική μετάβαση και τη στρατηγική αυτονομία της Ευρωπαϊκής Ένωσης”.
** Με πληροφορίες από το Παρατηρητήριο Εταιρικής Ευρώπης και το Politico
- ΣΧΕΤΙΚΗ και η πρόσφατη ανάρτηση στο blog μας:
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου