Σίφνος: Τα μυστικά του Φάρου (ΕΙΚΟΝΕΣ)

Μία νέα προσφυγή στο Συμβούλιο της Επικρατείας αναδεικνύει την εντεινόμενη αγωνία της τοπικής κοινωνίας για τη δόμηση στο νησί – και τα διλήμματα της δημοτικής αρχής καθώς επιχειρεί να εξισορροπήσει μεταξύ της ανάπτυξης και της προστασίας του τοπίου.

Αναστασία Καραδημήτρη

Μετά την πρόσφατη απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας που ανέστειλε οικοδομικές άδειες σε εκτός σχεδίου περιοχή στο Βαθύ της Σίφνου αναγνωρίζοντας την έντονη πίεση που δέχεται το νησί λόγω εκτεταμένης οικοδομικής δραστηριότητας, μια νέα προσφυγή επαναφέρει στο προσκήνιο το ζήτημα της ισόρροπης ανάπτυξης στο νησί. Είναι μία ιστορία με έντονο παρασκήνιο, που αναδεικνύει τα διλήμματα που αντιμετωπίζει μία δημοτική αρχή με καλές προθέσεις, εγκλωβισμένη ανάμεσα σε φιλόδοξους επενδυτές και υπέρμαχους της διατήρησης του αδόμητου φυσικού περιβάλλοντος. Το ασαφές νομικό πλαίσιο δυσχεραίνει περαιτέρω την κατάσταση, συμβάλλοντας σε ανασφάλεια Δικαίου που εντείνει τις αντεγκλήσεις μεταξύ των αντίπαλων στρατοπέδων.

Στις 9 Ιανουαρίου, ο Δήμος Σίφνου λαμβάνει επιστολή του δικηγορικού γραφείου «Γεωργίου Λιόλιου και Συνεργατών». Στην επιστολή αναφέρεται ότι «επιχειρείται μία άνευ προηγουμένου εκτεταμένη στρατηγική επένδυση, στη θέση Λαγκάδα ή Δίστρατα ή Πρόβαρμα της αγροτικής περιοχής Φάρου, η οποία βρίσκεται εκτός σχεδίου, κατά κύριο λόγο από κυπριακές εταιρείες αλλά και από άλλους, με σκοπό τη δόμηση και τη μετατροπή της περιοχής σε οικιστικό συγκρότημα με πολυτελείς κατοικίες και ξενοδοχειακά καταλύματα, κατά το παράδειγμα της Αντιπάρου». 

Ο Φάρος, ο οποίος μέχρι το 1883 λειτουργούσε ως το επίσημο λιμάνι της Σίφνου, έχει χαρακτηριστεί ως Παραδοσιακός Οικισμός (ΦΕΚ 504/Δ/1998) και μέχρι σήμερα διατηρεί τον παραδοσιακό και αγροτικό του χαρακτήρα, με το αρχαίο μονοπάτι να τον συνδέει με το Κάστρο και τη Χρυσοπηγή.

Η επιστολή προς τον Δήμο αναφέρει ότι έχουν εκδοθεί ήδη μία οικοδομική άδεια (στις 16/12/2024) και τέσσερις προεγκρίσεις για τη δόμηση ισάριθμων κατατετμημένων αγροτεμαχίων. «Αν, συνεπώς, επιθυμείτε να διατηρήσετε αναλλοίωτο το φυσικό περιβάλλον και την ιδιαίτερη φυσιογνωμία του νησιού, ο Δήμος Σίφνου θα πρέπει να αναλάβει άμεσα δραστικές νομικές πρωτοβουλίες για να ανακόψει και ακυρώσει την οικοδομική δραστηριότητα στην περιοχή, να διατηρήσει αναλλοίωτο το φυσικό περιβάλλον και το τοπίο, και να αποκαταστήσει το λεηλατημένο, με παράνομη διάνοιξη δρόμου και καταστροφή του αρχαίου μονοπατιού, τοπίο», σημειώνεται στην επιστολή. 

Χωρίς να αναφέρεται κατ’ όνομα, η επιστολή αφορά τον Ιάσονα Τσάκωνα, επικεφαλής της Oliaros Development με εκτεταμένη δραστηριότητα στην Αντίπαρο και ιδιοκτήτη των οικοπέδων που έλαβαν τις προεγκρίσεις. Η οικοδομική άδεια ανήκει σε άλλη ιδιοκτήτρια, η οποία δεν έχει επιχειρηματική σχέση με τον Τσάκωνα.

Το δικηγορικό γραφείο προτείνει να εκπροσωπήσει τον Δήμο σε προσφυγή στο ΣτΕ για ακύρωση των οικοδομικών αδειών, με παράλληλη αίτηση αναστολής των εργασιών και έκδοσης προσωρινής διαταγής για την αποτροπή νέων εγκρίσεων. Επιπλέον, προτείνει την υποβολή καταγγελίας στις αρμόδιες περιβαλλοντικές αρχές, συνοδευόμενη από μηνυτήρια αναφορά κατά παντός υπευθύνου για την παράνομη διάνοιξη του δρόμου.

Στις 28 Ιανουαρίου, η Δημοτική Επιτροπή Σίφνου συνεδριάζει υπό την πίεση αυστηρών προθεσμιών – καθώς η αίτηση ακύρωσης έπρεπε να κατατεθεί έως τις 15/2/2025 για να είναι εμπρόθεσμη – και αποφασίζει κατά πλειοψηφία να αναθέσει στο δικηγορικό γραφείο την εκπροσώπηση του Δήμου. Ωστόσο, 15 μέρες αργότερα, η υπόθεση πήρε νέα τροπή. 

Ανατροπή

Στις 11 Φεβρουαρίου, έλαβε χώρα νέα συνεδρίαση της Δημοτικής Επιτροπής καθώς είχαν προκύψει νέα δεδομένα. Μεταξύ αυτών ήταν η έκδοση μιας ακόμη προέγκρισης οικοδομικής άδειας (στις 5/2), καθώς και η υπεύθυνη δήλωση (στις 9/2) της ιδιοκτήτριας του οικοπέδου για το οποίο είχε εκδοθεί οικοδομική άδεια. Όπως αναφέρεται στα πρακτικά της συνεδρίασης, «η κ. Α.Κ. [η εν λόγω ιδιοκτήτρια, τα στοιχεία της οποία είναι στη διάθεση των «Βιώσιμων Κυκλάδων»] δεσμεύεται ότι, εφόσον δεν ασκηθεί εις βάρος της προσφυγή, δεν θα προβεί σε οποιαδήποτε οικοδομική εργασία μέχρις ότου ολοκληρωθεί ο εν εξελίξει Πολεοδομικός Σχεδιασμός της Σίφνου». 

Η συζήτηση στη συνεδρίαση ήταν έντονη. Η δήμαρχος Μαρία Ναδάλη σημείωσε ότι «μέχρι την ολοκλήρωση του Ειδικού Πολεοδομικού Σχεδιασμού θα έχει διαμορφωθεί ήδη μια κατάσταση μη αναστρέψιμη, δεν πρέπει να χαθεί άλλος χρόνος και ότι πρέπει ο Δήμος να κινηθεί δυναμικά και προληπτικά». Πρότεινε στα μέλη να γίνει δεκτή η δέσμευση της Α.Κ., με βάση το κείμενο της υπεύθυνης δήλωσης, αλλά να προχωρήσει η προσφυγή κατά των προεγκρίσεων που αφορούν τις ιδιοκτησίες Τσάκωνα – συμπεριλαμβανομένης και της πέμπτης. Τελικά, κατά πλειοψηφία, η Δημοτική Επιτροπή αποφάσισε να ανακαλέσει την προηγούμενη απόφασή της γενικότερα και να μην προσφύγει στο ΣτΕ (η Ναδάλη μειοψήφισε).

ΔΕΙΤΕ ΕΔΩ την Ανάκληση Απόφασης Δημοτικής Επιτροπής - Λήψη

Σε δική του επιστολή προς τον Δήμο, ο Τσάκωνας ανέφερε μεταξύ άλλων ότι «δεν προτίθεμαι να προβώ σε καμία στρατηγική επένδυση, παρά μόνο να αναπτύξω 5 νέες παραθεριστικές οικίες με πρόσωπο στην κοινόχρηστη οδό Φάρου-Τρούλου και έναν ξενώνα με 6 υπνοδωμάτια στην περιοχή του Γλυφού, συνολικά σε μια έκταση 45 στρεμμάτων, για την οικογένειά μου και πέντε φιλικές μας οικογένειες με παιδιά. Επιπλέον, σκοπεύω να αποπερατώσω το οικογενειακό μας σπίτι στην περιοχή του Γλυφού που σήμερα βρίσκεται στη φάση των τούβλων». Καμία στρατηγική επένδυση στη Σίφνο δεν έχει κατατεθεί ως πρόταση στο Enterprise Greece (το πρώτο στάδιο της σύνθετης διαδικασίας της στρατηγικής επένδυσης).

Όπως επισημαίνει η Μαρία Ναδάλη στις «Βιώσιμες Κυκλάδες», η περιοχή του Φάρου «είναι ένα τοπίο στο οποίο μέχρι πρότινος δεν είχε αναπτυχθεί τόσο έντονη οικοδομική δραστηριότητα, η οποία, αν συμβεί, θα αλλάξει εντελώς τη φυσιογνωμία της περιοχής». Για τον Δήμο, λέει, «το σημαντικότερο ζήτημα που θίγεται, όχι μόνο για τη συγκεκριμένη υπόθεση στον Φάρο αλλά και σε άλλες περιπτώσεις οικοδομικών αδειών στο νησί, είναι οι δρόμοι και το γεγονός ότι φαίνεται να επιχειρούνται δραστηριότητες “ιδιωτικής πολεοδόμησης”. Δηλαδή εκεί δεν πρόκειται για ένα σπίτι, αλλά για έξι σπίτια με πισίνες, χωρίς να γνωρίζουμε ακόμα πώς θα εξελιχθεί στο μέλλον η συγκεκριμένη πρωτοβουλία. Φυσικά δεν θέλουμε να στοχοποιήσουμε έναν ιδιοκτήτη, αλλά, όπως προανέφερα, θεωρούμε ότι εκεί θα αλλάξει τελείως το τοπίο και ότι σε κάθε περίπτωση χρειάζεται η τήρηση των κανόνων, το μέτρο και ο σωστός σχεδιασμός».

Φάρος. [TripAdvisor]

Η προσφυγή των κατοίκων

Αφού ο Δήμος ανακάλεσε την απόφασή του, πέντε κάτοικοι αποφάσισαν να κινητοποιηθούν. Με τη νομική υποστήριξη του γραφείου Λιόλιου, προσέφυγαν στο ΣτΕ. 

Η προσφυγή αναδεικνύει τις αντιφάσεις και τα κενά του καθεστώτος της εκτός σχεδίου δόμησης στη Σίφνο. Συγκεκριμένα, όπως ανέφερε η επιστολή Λιόλιου προς τον Δήμο, «η περιοχή που διατίθεται για οικοδομική εκμετάλλευση δεν προορίζεται για τέτοιες δραστηριότητες, καθώς έχει χαρακτηριστεί για γεωργία, δασοπονία και αναψυχή, ενώ υπόκειται σε αυστηρούς χωροταξικούς περιορισμούς που δεν επιτρέπουν ιδιωτική πολεοδόμηση όπως αυτή που επιχειρείται». 

Επιπλέον, «για να θεωρηθεί ένα ακίνητο οικοδομήσιμο, απαιτείται πρόσβαση σε νομίμως υφιστάμενη δημόσια οδό, προϋπόθεση που δεν πληροί ούτε το ιστορικό μονοπάτι ούτε ο αγροτικός δρόμος». Ακόμη, αναφέρει ότι η ιδιαίτερη φυσιογνωμία των νησιωτικών οικοσυστημάτων επιβάλλει εξειδικευμένο χωροταξικό σχεδιασμό, ο οποίος δεν έχει πραγματοποιηθεί για τη Σίφνο, καθιστώντας την εκτός σχεδίου δόμηση ανεκτή μόνο λόγω έλλειψης ρυθμιστικού πλαισίου, γεγονός που έχει επισημανθεί και σε αποφάσεις του ΣτΕ (1856/2016, 164/2022). Ειδική αναφορά γίνεται στις πισίνες, που περιλαμβάνονται στις προεγκρίσεις των αδειών του Τσάκωνα και αποτελούν «μορφές δόμησης και στοιχεία απολύτως ξένα και εχθρικά προς την παραδοσιακή αρχιτεκτονική του νησιού».

Ο αρχιτέκτονας Σέτος Κανακάρης, μόνιμος κάτοικος του νησιού και ένας από τους ενάγοντες της υπόθεσης, λέει στις «Βιώσιμες Κυκλάδες»: «Βγήκαν 155 άδειες στη Σίφνο το 2024. Το 2023 ήταν 70. Τον Ιανουάριο του 2025 έχουν βγει 25, όλες με πισίνες και μεγάλα κτίρια. Η κομπίνα με τα υπόσκαφα που σου δίνει νόμιμα έξτρα τετραγωνικά για να χτίσεις έχει καταστρέψει το νησί. Το ψάρι βρωμάει από το κεφάλι. Όταν χτιστούν τα κτίρια από όλες αυτές τις άδειες, η Σίφνος θα είναι πια άλλο νησί». 

Παράλληλα με την προσφυγή, κάτοικοι του νησιού ξεκίνησαν στις 5 Μαρτίου εκστρατεία συλλογής υπογραφών ζητώντας από την πολιτεία να λάβει άμεσα μέτρα για την προστασία του φυσικού και πολιτιστικού περιβάλλοντος του Φάρου (σ.σ.: ΔΕΙΤΕ ΕΔΩ τη σχετική ανάρτηση).

«Είναι τέτοια η ομορφιά που πρέπει να κάνουμε τα αδύνατα δυνατά και είναι τώρα η χρονική στιγμή να εμποδιστεί αλλιώς αν ξεκινήσουν τα έργα, η περιοχή θα αλλάξει για πάντα. Εγώ είμαι αποφασισμένη γιατί είναι από τις πρώτες περιοχές που γνώρισα όταν πρωτοήρθα στη Σίφνο το ‘88. Αν χτιστούν όσα λέγονται θα αλλάξει για πάντα», είπε στις «Βιώσιμες Κυκλάδες» η μόνιμος κάτοικος Ελένη Τζιρτζιλάκη, η οποία ξεκίνησε την εκστρατεία των υπογραφών. «Το παραδοσιακό μονοπάτι ξεκινάει από το Κάστρο, έναν από τους αρχαίους τόπους της Σίφνου, και φτάνει μέχρι τον Φάρο. Τώρα έχουν ρίξει τσιμέντο σε κάποια σημεία του μονοπατιού. Πρέπει να εξεταστεί πώς έχουν γίνει οι παρεμβάσεις στην περιοχή».

Σύμφωνα με τις καταγγελίες μέρος του μονοπατιού «Κάστρο-Χρυσοπηγή» μπαζώθηκε τον Νοέμβριο του 2024.

Το μονοπάτι της αλλοίωσης

Το ιστορικό μονοπάτι και οι παρεμβάσεις που έχουν γίνει στην περιοχή αποτελούν ένα από τα βασικά σημεία τριβής στην υπόθεση. Σύμφωνα με καταγγελίες, τμήμα του μονοπατιού διαπερνάται από αυθαίρετα διανοιγμένο δρόμο ενώ άλλο σημείο του έχει μπαζωθεί. Σύμφωνα με τη δήμαρχο, «υπάρχουν δρόμοι που έχουν διανοιχτεί μέσα από τις ιδιοκτησίες – κάτι που δεν συμβαίνει μόνο εκεί– και η αγωνία μου είναι ότι με δουλειές διόδου και με συμφωνίες μεταξύ των ιδιοκτητών τελικά ο ένας ιδιοκτήτης αποκτά πρόσβαση μέσα από την ιδιοκτησία του άλλου για να φτάσει στην ιδιοκτησία του, με αποτέλεσμα να αλλάζει ανεπανόρθωτα η συνολική εικόνα του τοπίου». 

Ο κατασκευαστικός δρόμος διαπερνά κάθετα το παραδοσιακό μονοπάτι. [Εικόνα από το βίντεο «Φάρος/Δρόμος προς Άγιο Ραφαήλ» του καναλιού Sifnos Apocalypsis που γυρίστηκε τον Σεπτέμβριο του 2024.]

«Πρόσφατα μας ζητήθηκε άδεια για διάνοιξη στον Φάρο, ενώ οι εργασίες έχουν ήδη πραγματοποιηθεί. Το γεγονός εξετάστηκε και στη Δημοτική Επιτροπή. Συχνά διαπιστώνουμε πως παρεμβάσεις ολοκληρώνονται χωρίς προηγούμενη έγκριση και ακολουθεί αίτημα αδειοδότησης εκ των υστέρων, μόλις υπάρξει σχετική καταγγελία. Τουλάχιστον εγώ δεν θυμάμαι να έχουμε δώσει κάποια άδεια για την περιοχή», λέει η Ναδάλη.

To μονοπάτι είναι σηματοδοτημένο και καταγεγραμμένο στο Εθνικό Μητρώο Μοναπατιών με την ονομασία «Κάστρο-Χρυσοπηγή» και χαρακτηρισμένο ως προστατευόμενη περιηγητική διαδρομή πολιτιστικού ενδιαφέροντος Ν. Σίφνου από το 2007 (ισχύουσα Νομαρχ. Απόφ. ΟΕ 215Α/8.5.07). [Sifnos Trails]

Από την πλευρά τους, οι ιδιοκτήτες διαψεύδουν τις κατηγορίες περί παράνομων παρεμβάσεων στο μονοπάτι. Σύμφωνα με τον ιδιοκτήτη ορισμένων από τις εκτάσεις που εφάπτονται στο μονοπάτι, ο οποίος επιθυμεί να διατηρήσει την ανωνυμία του, ο δρόμος είχε διανοιχτεί το 2012 από την προηγούμενη ιδιοκτήτρια, σε συμφωνία με τους τότε ιδιοκτήτες των οικοπέδων τα οποία διαπερνά. Ο δρόμος θα είχε διάρκεια ζωής έως την ολοκλήρωση των εργασιών (μετά θα καταργείτο), όμως το έργο παραμένει μέχρι σήμερα ημιτελές. 

Το παραδοσιακό μονοπάτι. Διακρίνεται στο κάτω μέρος των φωτογραφιών ο εργοταξιακός δρόμος που το διαπερνά κάθετα.

Το οικόπεδο, όπως και ο δρόμος, πουλήθηκαν και πλέον έχουν περάσει στην ιδιοκτησία του Ιάσονα Τσάκωνα. «Εγώ κληρονόμησα τον κατασκευαστικό δρόμο που περνάει μέσα από τα οικόπεδα και εξυπηρετούσε στο να χτίσουν όσοι έχουν χτίσει στην πίσω πλευρά του οικισμού. Από τη στιγμή που αποπερατώσω το σπίτι το δικό μου και εφόσον κανένας άλλος στο διάβα του δεν θέλει να χτίσει, ο δρόμος θα κλείσει και το σημείο του μονοπατιού το οποίο έχει διανοιχθεί θα αποκατασταθεί », λέει ο Τσάκωνας στις «Βιώσιμες Κυκλάδες». Υπό αυτές τις προϋποθέσεις, το περασμένο Σάββατο, το Δημοτικό Συμβούλιο ενέκρινε το αίτημα του για την αξιοποίηση του δρόμου. Ούτε ο ίδιος γνωρίζει αν το 2012 ο προηγούμενος ιδιοκτήτης είχε αδειοδοτηθεί για τη διάνοιξη του κατασκευαστικού δρόμου. Διαψεύδει ότι ευθύνεται για το μπάζωμα του μονοπατιού, αναφέροντας ότι «τον Δεκέμβριο στο πάνω μέρος του μονοπατιού κάποιος πράγματι πήγε και το μπάζωσε, και έλεγαν τότε ότι το έκανε “ο επενδυτής ο οποίος ξεκινάει στρατηγική επένδυση”». 

Στέλεχος της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας Κυκλάδων που πραγματοποίησε την αυτοψία στην περιοχή μας επιβεβαίωσε ότι η επιχωμάτωση του μονοπατιού δεν συνδέεται με τον επενδυτή.

Το μονοπάτι «Προς τη Θαυματουργό Παναγιά», που ξεκινά από τον οικισμό του Κάστρου και φτάνει μέχρι την Εκκλησία της Χρυσοπηγής, διαπερνά μεταξύ άλλων από τον Άγιο Ιωάννη Σιδερού, τον οικισμό του Φάρου και τα παλιά ορυχεία του νησιού.

Αναφορικά με το αν το ιστορικό μονοπάτι αποτελεί νομίμως υφιστάμενη δημόσια οδό και πληροί τις προϋποθέσεις για να θεωρηθούν τα οικόπεδα οικοδομήσιμα, ο επικεφαλής της Oliaros λέει ότι «πρόκειται για έναν από τους πιο παλιούς δρόμους του νησιού που ενώνει οικισμούς. Είναι προ του ‘23 και χαρακτηρισμένο από το υπουργείο Πολιτισμού. Εξ ορισμού, αν το μονοπάτι ενώνει δύο οικισμούς, είναι αποδεδειγμένα και επανειλημμένα αποδεκτό για να αποκτήσει κανείς πρόσωπο σε εκτός σχεδίου περιοχή». 

ΣτΕ: Κοινόχρηστη οδός μόνο με Προεδρικό Διάταγμα

Ιδιαίτερης σημασίας για την αντιπαράθεση στον Φάρο είναι η πρόσφατη απόφαση του ΣτΕ για την Αντίπαρο. Στις 9 Οκτωβρίου 2024, το δικαστήριο ακύρωσε διοικητική πράξη με την οποία αναγνωρίστηκε τμήμα οδού στο νησί ως προϋφιστάμενο του 1923, επιτρέποντας δόμηση σε γειτονικά ακίνητα. Σύμφωνα με την απόφαση, για την αναγνώριση κοινόχρηστης οδού «σε ευαίσθητες περιοχές (μικρά νησιά, <500μ. από θάλασσα) απαιτείται Προεδρικό Διάταγμα σύμφωνα με το άρθρο 43 του Συντάγματος». Επιπλέον, σε τέτοιες περιοχές, σύμφωνα με το δικαστήριο, κάθε αναγνώριση προϋφισταμένων οδών θα πρέπει να βασίζεται σε αυστηρή ιστορική τεκμηρίωση και ισορροπία μεταξύ ανάπτυξης και περιβαλλοντικής προστασίας. Σχολιάζοντας την απόφαση αυτή, ο Τσάκωνας επισημαίνει ότι «κανένας δρόμος σε κανένα νησί δεν έχει ΠΔ. Αν θέλουν να κινηθούν εναντίον μου θα πρέπει να κινηθούν εναντίον όλων όσων χτίζουν εκτός σχεδίου».

Στην επιστολή με την οποία απευθύνεται στη δημοτική αρχή, ο Τσάκωνας αναφέρει: «Κατανοώ τις ανησυχίες σας και συντάσσομαι και ο ίδιος υπέρ της ήπιας δόμησης στο νησί. Η πρόταση μου για την περιοχή του Φάρου είναι να χτιστούν σπίτια με χαμηλή πυκνότητα, και ενταγμένα στο τοπίο, χωρίς την πριμοδότηση υπόσκαφων, με ξηρά φύτευση, αλλά και με πισίνες μέχρι 70 τ.μ., οι οποίες θα καλύπτονται όταν δεν χρησιμοποιούνται. Προτείνω την καταβολή στον Δήμο Σίφνου ενός ποσού ανά κυβικό μέτρο χωρητικότητας της πισίνας, με την αδειοδότηση αυτής για την επέκταση των εγκαταστάσεων αφαλάτωσης του δήμου, και κατόπιν την κλιμακωτή χρέωση ανάλογα με την κατανάλωση του νερού». Όπως σημειώνει, «θα ήταν καταστροφική τόσο για την τοπική κοινωνία όσο και για την τοπική οικονομία, μια καθολική απαγόρευση της εκτός σχεδίου δόμησης ή ακόμα και προσωρινές αναστολές αδειών μέχρι την εκπόνηση των τοπικών πολεοδομικών σχεδίων».

Από την πλευρά της η δήμαρχος, επισημαίνει ότι «το ζήτημα δεν είναι να μη χτίσει κάποιος, το ζήτημα είναι πώς θα χτίσει, να τηρούνται όλοι οι κανόνες και να είμαστε σίγουροι γι’ αυτό, γιατί αυτή τη στιγμή δεν είμαστε απολύτως σίγουροι, υπάρχουν κάποιες επιφυλάξεις».

Η εκστρατεία της δημοτικής αρχής

Τα τελευταία χρόνια, ο Δήμος Σίφνου έχει αναλάβει σημαντικές πρωτοβουλίες για να περιορίσει τη δόμηση και να διαφυλάξει το φυσικό τοπίο. Ήδη από τον Απρίλιο του 2023, η Σίφνος ήταν ο πρώτος Δήμος των Κυκλάδων που ζήτησε από την Πολιτεία να βάλει φρένο στην αλόγιστη επέκταση της δόμησης. Αίτημα του Δήμου τότε ήταν να ανασταλεί η έκδοση αδειών για υπόσκαφα, ιδιωτικές πισίνες και εμφανή λιθοδομή και οι άδειες σε εκτός σχεδίου περιοχές να περιοριστούν σε ισόγεια.

Πιο πρόσφατα, στις 19 Δεκεμβρίου 2024, το Δημοτικό Συμβούλιο του Δήμου εξέτασε τις προτάσεις 13 μηχανικών του νησιού με σκοπό την τροποποίηση του ΠΔ 668/2002, το οποίο καθορίζει ειδικούς όρους και περιορισμούς για την εκτός σχεδίου δόμηση. Το Δημοτικό Συμβούλιο τάχθηκε ομόφωνα υπέρ της απαγόρευσης ανέγερσης υπόσκαφων κτιρίων, της άδειας κατασκευής πισίνων μόνο σε ξενοδοχειακές εγκαταστάσεις, της δημιουργίας μητρώου πισίνων υπό καθεστώς ελέγχου από τον Δήμο και της επιβολής σε ιδιοκτήτες με πισίνα ετήσιο τέλος προς τον Δήμο, υπέρ έργων ύδρευσης και αποχέτευσης. Ακόμη, ο Δήμος τάχθηκε υπέρ της πλήρους προστασίας των περιοχών Νatura, της αυστηροποίησης των όρων οικοδομησιμότητας και της μείωσης του συντελεστή δόμησης για ξενοδοχειακή χρήση. Ως προς την εκτός σχεδίου δόμηση για κατοικίες, η γραμμή ήταν να επιτρέπονται μόνο ισόγεια κτίσματα με μέγιστο ύψος 4,5 μέτρα. Τέλος, το Δημοτικό Συμβούλιο ζήτησε την άμεση ίδρυση και στελέχωση Υπηρεσίας Δόμησης (ΥΔΟΜ) Σίφνου. 

Η Ναδάλη και στελέχη του Δήμου είχαν συνάντηση για τα ζητήματα αυτά με τον υφυπουργό Περιβάλλοντος Νίκο Ταγαρά στις 25 Φεβρουαρίου. Επιπλέον, στον απόηχο της υπόθεσης με το Σαρακήνικο της Μήλου, όταν η κυβέρνηση ζήτησε εσπευσμένα από τους Δήμους των Κυκλάδων να ορίσουν (μέσα σε 3 μέρες) τις περιοχές που χρήζουν προστασίας, ο Δήμος Σίφνου απάντησε σημειώνοντας ότι το σύνολο του νησιού αποτελεί περιοχή προς προστασία. Ζήτησε δε από την Πολιτεία για ακόμη μια φορά την αυστηρή εφαρμογή των υφιστάμενων ρυθμίσεων.

«Αν υπήρχε μια άλλη αντίδραση σε αυτές τις πιο ήπιες κινήσεις και διαδικασίες που έχουν γίνει μέχρι τώρα από την πλευρά του Δήμου και αν νιώθαμε ότι υπάρχει έλεγχος και ασφάλεια, θεωρώ ότι δεν θα γίνονταν οι κινήσεις αυτές στο ΣτΕ», λέει στις «Βιώσιμες Κυκλάδες» η δήμαρχος Σίφνου, αναφερόμενη και στην πρόσφατη υπόθεση στο Βαθύ, όπου οι προσφεύγοντες δικαιώθηκαν προ ημερών από το ανώτατο ακυρωτικό δικαστήριο.

Η απόφαση για το Βαθύ, πάντως, δεν έγινε θετικά δεκτή από όλους στη Σίφνο. Όπως είναι σε θέση να γνωρίζουν οι «Βιώσιμες Κυκλάδες», η αίσθηση αβεβαιότητας για οικονομικές επιπτώσεις της ετυμηγορίας του ΣτΕ έχει οδηγήσει σε πρωτοβουλίες διαμαρτυρίας, μεταξύ των οποίων η εισήγηση για συμβολικό κλείσιμο του λιμανιού στις Καμάρες.

«Όλα τα νησιά αλλάζουν», λέει ο Τσάκωνας, «το πρόβλημα είναι ο τρόπος με τον οποίο χτίζονται τα τελευταία χρόνια. Δεν υπάρχει σχέδιο, ούτε αρχιτεκτονική βάση. Γιατί υπάρχει αυτή η κατάσταση; Γιατί δεν είναι ξεκάθαρο το καθεστώς και η μόνη λύση για να σταματήσει αυτό το χάος είναι η κυβέρνηση να θεσμοθέτησει το επικαιροποιημένο δίκτυο δρόμων. Μέχρι σήμερα καμία κυβέρνηση δεν έχει αναλάβει το πολιτικό κόστος να νομοθετήσει αυτό που ορίζει το σύνταγμα, ότι τυφλά οικόπεδα δεν χτίζουν». Ειδικά σε ένα μέρος όπως η Σίφνος, λέει, με τις ιδιαίτερα αυστηρές διαδικασίες για την έκδοση άδειας, «αν κάτι δεν είναι παράνομο, δεν μπορούμε να το χαρακτηρίζουμε αλόγιστη δόμηση. Αυτή τη στιγμή, με τα οικόπεδα που διαθέτω, θα μπορούσα να πάρω άδεια για ξενοδοχείο 8.000 τ.μ., όμως επιλέγω να κατασκευάσω πέντε κατοικίες των 225 τ.μ.»

Η δήμαρχος από την άλλη επισημαίνει ότι «οι ίδιοι οι μηχανικοί που δραστηριοποιούνται στο νησί έχουν απευθυνθεί στον Δήμο και έχουν αναφέρει ότι πολλές φορές αναγκάζονται να αναλαμβάνουν δουλειές και να προχωράνε σε άδειες που και αυτοί οι ίδιοι νιώθουν ότι είναι αντίθετες με αυτό που πρέπει να συμβεί στο νησί για τη διαφύλαξη της ιδιαίτερης αρχιτεκτονικής φυσιογνωμίας του. Οπότε υπάρχει μια έμμεση αναγνώριση ότι υπάρχουν κενά στη νομοθεσία».

Προ ημερών, η Ναδάλη ανακοίνωσε τη διοργάνωση συνάντησης στις 5 Απριλίου με τους δημότες και τους ενδιαφερόμενους για τα ζητήματα της δόμησης στο νησί. «Πρέπει να τα ζυγίσουμε όλα και να δούμε τι προέχει. Το κοινωνικό όφελος και το όφελος του νησιού βραχυπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα ή η μη επαρκώς ελεγχόμενη ιδιωτική πρωτοβουλία; Προέχει φυσικά το μέλλον του νησιού και το μέλλον των παιδιών μας που θέλουν να ζήσουν και να δημιουργήσουν στο νησί μας και όχι το αμιγώς οικονομικό όφελος του σήμερα» μας λέει η δήμαρχος.

Σύμφωνα με την ανακοίνωση της συνάντησης, οι επαγγελματίες του νησιού που συνδέονται άμεσα ή έμμεσα με την οικοδομική δραστηριότητα, οι πολίτες και οι φορείς της Σίφνου, καλούνται να καταθέσουν ερωτήματα και προτάσεις, προκειμένου να συμπεριληφθούν στη θεματολογία της εκδήλωσης. Ο Τσάκωνας έχει υποβάλει κι αυτός αίτημα να παρουσιάσει το πρότζεκτ και τις θέσεις του στην τοπική κοινωνία.

Η υπόθεση της προσφυγής για τον Φάρο είναι η νεότερη μάχη στον άνισο πόλεμο για την προστασία ενός από τα νησιά των Κυκλάδων που μέχρι στιγμής έχουν καταφέρει να διατηρήσουν τη φυσιογνωμία τους απέναντι στην επέλαση της τουριστικής ζήτησης και της δόμησης. Είναι μια μάχη που αξίζει να δοθεί, όχι μόνο για τη διάσωση του τοπίου, αλλά και για να ξεκαθαρίσει το θολό καθεστώς, που αφήνει το μέλλον του νησιού να αιωρείται.

ΠΗΓΗ