Η Ελλάδα στο πλευρό των μεταλλαγμένων
Σύμφωνα με διπλωματικές πηγές του EURACTIV, η Ελλάδα η οποία ήταν αναποφάσιστη μέχρι την τελευταία στιγμή, αποφάσισε τελικά να στηρίξει την πολωνική Προεδρία για τη διευκόλυνση της χρήσης τεχνικών γονιδιακής επεξεργασίας καλλιεργειών στις χώρες της ΕΕ. Η νέα νομοθεσία προκαλεί ανησυχίες, καθώς αφήνει έκθετους τους μικρούς καλλιεργητές που μπορεί να κληθούν να πληρώσουν δικαιώματα για τη χρήση τους.
Μετά από μήνες αδιέξοδων συνομιλιών, οι πρεσβευτές της ΕΕ υποστήριξαν την Παρασκευή το συμβιβαστικό κείμενο της πολωνικής Προεδρίας προκειμένου να προχωρήσουν οι διαπραγματεύσεις σχετικά με νέους κανόνες που θα διευκολύνουν τη χρήση ορισμένων τεχνικών γονιδιακής επεξεργασίας (NGT).
Οι NGT – με πιο αξιοσημείωτη τη βραβευμένη με Νόμπελ CRISPR-Cas9 – επιτρέπουν στους επιστήμονες να επεξεργάζονται το γονιδίωμα μιας καλλιέργειας για να επιτύχουν συγκεκριμένα χαρακτηριστικά, όπως αυξημένη αντοχή σε ασθένειες ή ακραίες καιρικές συνθήκες.
Επί του παρόντος, οι τεχνολογίες αυτές υπόκεινται στον αυστηρό κανονισμό της ΕΕ για τους γενετικά τροποποιημένους οργανισμούς (ΓΤΟ), καθιστώντας αδύνατο το μάρκετινγκ και την εμπορευματοποίησή τους στις χώρες – μέλη.
Και ενώ η βιομηχανία σπόρων υποστηρίζει ότι τα διπλώματα ευρεσιτεχνίας είναι απαραίτητα για την προστασία της καινοτομίας, οι επικριτές προειδοποιούν ότι η νέα νομοθεσία αφήνει ευάλωτους τους μικρούς καλλιεργητές της Ευρώπης έναντι της μεγάλης αγροτικής βιομηχανίας.
Ο Ευρωπαϊκός Συντονισμός Via Campesina (ECVC), συνομοσπονδία συνδικάτων και μικρομεσαίων αγροτών και εργαζομένων στη γεωργία, απαντά ότι οι εταιρείες χρησιμοποιούν τις πατέντες για να εγκαθιδρύσουν μονοπώλια και όχι για να προωθήσουν την καινοτομία.
«Όταν βάζεις πατέντα σε ένα χαρακτηριστικό ή ένα προϊόν, υποτίθεται ότι είναι καινοτόμο», δήλωσε ο Αντόνιο Ονοράτι. «Αλλά αν αυτό γινόταν στο παρελθόν στη συμβατική αναπαραγωγή (όπως στην περίπτωση του νορβηγικού καλαμποκιού), μπορεί αυτό πραγματικά να θεωρηθεί καινοτομία;»
Σε ενδιαφέρει
Η Πολωνία παρουσίασε τη νέα πρόταση στα τέλη Φεβρουαρίου, καταργώντας τους περιορισμούς των διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας για τις γενετικά τροποποιημένες καλλιέργειες – μία από τις πιο διχαστικές πτυχές του σχεδίου νόμου.
Η Βαρσοβία, που κάποτε ήταν σθεναρός πολέμιος του κειμένου λόγω των ανησυχιών για τις πατέντες, αρχικά πίεσε για αυστηρά μέτρα που θα μπλόκαραν τις πατέντες NGT στις καλλιέργειες και θα επέτρεπαν στις χώρες να εξαιρεθούν, αν το επιθυμούν, από την καλλιέργεια τους.
Ωστόσο, το κείμενο που εγκρίθηκε σήμερα από τα κράτη μέλη υιοθετεί μια πιο ήπια προσέγγιση, ενισχύοντας απλώς τις απαιτήσεις διαφάνειας και δηλώνοντας ότι οι εταιρείες που επιθυμούν να διαθέσουν στην αγορά μια γενετικά τροποποιημένη καλλιέργεια πρέπει να γνωστοποιούν αν αυτή προστατεύεται από δίπλωμα ευρεσιτεχνίας.
«Οι αιτούντες θα πρέπει να υποβάλλουν τις δηλώσεις αυτές με την καλύτερη δυνατή γνώση τους, παρέχοντας κάθε σχετική πληροφορία την οποία γνωρίζουν», αναφέρει το κείμενο.
Μεταξύ των ισχυρότερων υποστηρικτών των νέων κανόνων είναι η Ισπανία, η Γαλλία, η Ιταλία, η Πορτογαλία και οι Κάτω Χώρες, ενώ στους πολέμιους περιλαμβάνονται η Ρουμανία, η Ουγγαρία, η Σλοβακία και η Αυστρία. Αλλά και η Ελλάδα είχε υποστηρίξει την παραπάνω ομάδα χωρών.
Η Γερμανία, διατηρώντας τη στάση της από τις προηγούμενες διαπραγματεύσεις, απείχε. Εκπρόσωπος του γερμανικού υπουργείου Γεωργίας δήλωσε στο Euractiv ότι η πολωνική πρόταση δεν περιλαμβάνει βελτιώσεις σε βασικά ζητήματα όπως «η διαφάνεια, η ελευθερία επιλογής και η δυνατότητα κατοχύρωσης με δίπλωμα ευρεσιτεχνίας».
«Όσοι θέλουν να καλλιεργούν χωρίς ΓΤΟ πρέπει να συνεχίσουν να μπορούν να το κάνουν – χωρίς επιπρόσθετα εμπόδια», πρόσθεσε.
Τα δύο βασικά ερωτηματικά ενόψει της ψηφοφορίας ήταν η στάση του Βελγίου, το οποίο τελικά ψήφισε υπέρ του πολωνικού συμβιβασμού, όπως είχε αναφέρει προηγουμένως το Euractiv, και της Ελλάδας.
Τρεις διπλωμάτες της ΕΕ επιβεβαίωσαν ότι το Βέλγιο ψήφισε υπέρ, αλλά με μια «δήλωση» που αναφέρει ότι δεν θα υποστηρίξει απαραίτητα μια τελική συμφωνία, καθώς πρόκειται να ακολουθήσουν διαπραγματεύσεις με το εθνικό κοινοβούλιο.
Η Ελλάδα, η οποία ήταν επίσης αναποφάσιστη για τη στάση της μέχρι την τελευταία στιγμή, αποφάσισε «να μην αντιταχθεί» στην πολωνική πρόταση.
Το Κοινοβούλιο ψήφισε τη θέση του επί του φακέλου τον Φεβρουάριο του 2024, ζητώντας την πλήρη απαγόρευση των διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας για τις καλλιέργειες NGT. Με τη σημερινή έγκριση του Συμβουλίου, οι διαπραγματεύσεις μεταξύ του Κοινοβουλίου και των κρατών μελών θα μπορούσαν να ξεκινήσουν τις επόμενες εβδομάδες.
***
Στο πιάτο μας χωρίς έλεγχο τα νέα μεταλλαγμένα τρόφιμα
Μετά από δέκα χρόνια η Ευρωπαϊκή Ένωση υπέκυψε στις πιέσεις των ισχυρών λόμπι του αγροτοβιομηχανικού τομέα και άνοιξε την πόρτα για την απορρύθμιση των νέων μεταλλαγμένων καλλιεργειών και τροφίμων.
Πριν από λίγες ημέρες, στις 14 Μαρτίου, οι χώρες της ΕΕ έδωσαν εντολή εξουσιοδότησης προκειμένου να αρχίσουν οι διαπραγματεύσεις για την απορρύθμιση των νέων Γενετικά Τροποποιημένων Καλλιεργειών γνωστών και ως Νέες Γενετικές Τεχνικές (NGTs),δηλαδή, για τα νέα μεταλλαγμένα τρόφιμα.
Η είδηση προκαλεί μεγάλο προβληματισμό και ανησυχία καθώς για πρώτη φορά καταγράφηκε αυξημένη πλειοψηφία υπέρ της απορρύθμισης μετά από μια δεκαετία ισχυρών πιέσεων από τα λόμπι και τις αγροτοβιομηχανικές ομάδες συμφερόντων.
Η πρόταση της Πολωνικής Προεδρίας σημαίνει ότι οι νέες Γενετικά Τροποποιημένες Καλλιέργειες θα εισέλθουν στην αγορά χωρίς κανέναν έλεγχο ασφάλειας, επισήμανση για τους καταναλωτές, παρακολούθηση ή κανόνες ευθύνης.
Αν η πρόταση υιοθετηθεί, οι ανεξάρτητοι παραγωγοί σπόρων θα μείνουν στο σκοτάδι για τα διπλώματα ευρεσιτεχνίας, αντιμετωπίζοντας υψηλότερα κόστη και οι ευρωπαίοι αγρότες θα γίνουν πιο εξαρτημένοι από τις πολυεθνικές εταιρείες βιοτεχνολογίας για τους σπόρους.
Η πρόταση της Κομισιόν
Για πρώτη φορά η Κομισιόν κατέθεσε πρόταση για την αλλαγή των ισχυόντων κανονισμών για τα μεταλλαγμένα τον Ιούλιο του 2023 και δύο χρόνια μετά επετεύχθη για πρώτη φορά πλειοψηφία υπέρ της πρότασης από τους εκπροσώπους των κρατών – μελών.
Μέχρι σήμερα τα φυτά που παράγονται από Νέες Γονιδιωματικές Τεχνικές υπόκεινται στους ίδιους κανόνες με τους Γενετικά Τροποποιημένους Οργανισμούς, δηλαδή, τα μεταλλαγμένα.
Η πρόταση της Κομισιόν θέλει να δημιουργηθούν δύο διακριτές οδοί για τη διάθεση στην αγορά φυτών ΝΓΤ. Συγκεκριμένα η Κομισιόν προτείνει τα φυτά ΝΓΤ που θα μπορούσαν επίσης να απαντηθούν στη φύση ή να προκύψουν με συμβατική βελτίωση θα υπόκεινται σε διαδικασία επαλήθευσης, με βάση τα κριτήρια που ορίζονται στην πρόταση. Τα φυτά ΝΓΤ που πληρούν τα κριτήρια αυτά θα αντιμετωπίζονται ως συμβατικά φυτά και, ως εκ τούτου, θα εξαιρούνται από τις απαιτήσεις της νομοθεσίας για τους ΓΤΟ. Αυτό σημαίνει ότι για τα εν λόγω φυτά δεν θα απαιτείται εκτίμηση κινδύνου και μπορούν να επισημαίνονται με τον ίδιο τρόπο όπως και τα συμβατικά φυτά.
Η στοχευμένη μεταλλαξιγένεση, προκαλεί μεταλλάξειςστο γονιδίωμα χωρίς εισαγωγή ξένου γενετικού υλικούενώ η Cisgenesis είναι η εισαγωγή γενετικού υλικού σε οργανισμό-δέκτη από δότη ο οποίος είναι σεξουαλικά συμβατός με τον οργανισμό-δέκτη (π.χ. πραγματοποιούνται αλλαγές μεταξύ φυτών εκ φύσεως συμβατών).
Ο διαχωρισμός επί της ουσίας είναι ένα επικίνδυνο τρικ για να ανοίξει ο δρόμος έτσι ώστε τα μεταλλαγμένα να μπουν στο πιάτο μας χωρίς εκτίμηση κινδύνου και σήμανση για τον καταναλωτή.
Μέτωπο κατά των νέων μεταλλαγμένων από 200 οργανώσεις
Διακόσιες οργανώσεις και ομάδες αγροτών, εκ των οποίων 10 ελληνικές (Αγροοικολογικό Δίκτυο Ελλάδος, Αιγίλοπας, Ενωση Αγροτών Βιοκαλλιεργητών Βόρειας Ελλάδας, ΖΩΦΟΡΟΣ Κρήτης, Πανελλαδική Φιλοζωική Περιβαλλοντική Ομοσπονδία, Σιτώ, Φιλοζωικό Σωματείο Λήμνου, Animal Earth, Greenpeace, Open Farm», κάλεσαν τις ευρωπαϊκές χώρες να προστατεύσουν τους αγρότες, τους παραγωγούς μικρής και μεσαίας κλίμακας και τη βιολογική και μη μεταλλαγμένη παραγωγή από τις απειλές στην επιχειρηματική τους δραστηριότητα που προκύπτουν από την απορρύθμιση των νέων μεταλλαγμένων.
Όπως επισημαίνουν στην κοινή επιστολή τους που παραδόθηκε και στον Έλληνα υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης, Κώστα Τσιάρα, η νέα νομική πρόταση για τα νέα μεταλλαγμένα και για τα άγρια φυτά που παράγονται με Νέες Γονιδιωματικές Τεχνικές (NGTs), θα αυξήσει τον έλεγχο από λίγες εταιρείες σπόρων και θα περιορίσει την ελεύθερη κυκλοφορία γενετικού υλικού για εκτροφείς και αγρότες, αποτελώντας μία σοβαρή απειλή στην επιχειρηματική δραστηριότητα παραγωγών μικρής και μεσαίας κλίμακας της Ελλάδας και της Ευρώπης.
Οι 200 οργανώσεις ζητούν από τα κράτη – μέλη της ΕΕ, να απορρίψουν την απορρύθμιση των νέων μεταλλαγμένων και να προστατεύσουν τους αγρότες, τους πολίτες και τη φύση, επισημαίνοντας ότι όλα τα νέα μεταλλαγμένα πρέπει να συνεχίσουν να καλύπτονται από:
1] Αξιολόγηση κινδύνου και παρακολούθηση, μεθόδους ταυτοποίησης και ανίχνευσης, και ιχνηλασιμότητα και σήμανση σε όλο το εύρος της τροφικής αλυσίδας και
2] Οι χώρες πρέπει να έχουν τη δυνατότητα να απαγορεύσουν ή να περιορίσουν την καλλιέργειά τους στην επικράτειά τους.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου