Μόσαμπ Αμπού Τόχα: Ο ποιητής από τη Γάζα που κέρδισε το βραβείο Πούλιτζερ - Στην Ελλάδα, η πρόσκλησή του από τον Κύκλο Ποιητών για το Διεθνές Φεστιβάλ Ποίησης Αθηνών... ακυρώθηκε!

Του Σοφοκλή Αρχοντάκη

Μπορεί στην Ελλάδα ο Κύκλος Ποιητών να τον θεωρούσε «λίγο» αν δεν έχει στο πλευρό του μια ισραηλινή ποιήτρια, όμως διεθνώς ο καταξιωμένος ποιητής κερδίζει τον σεβασμό όλων.

Ο Μόσαμπ Αμπού Τόχα διακεκριμένος ποιητής και πεζογράφος, κέρδισε το βραβείο Πούλιτζερ για την σειρά δοκιμίων του στο New Yorker όπου περιέγραφε τον αντίκτυπο της ισραηλινής και αμερικανικής γενοκτονίας στο λαό της Γάζας.

O Μόσαμπ πάλευε μέσα από τη Γάζα ή το κατεστραμμένο του σπίτι στη Μπέιτ Λαχία, να κρατήσει το φρόνημα των συμπατριωτών του ψηλά, αλλά και να πάρει θέση για την γενοκτονία του λαού του. Μια θέση για την οποία πολλοί λόγιοι της Γάζας πλήρωσαν με την ζωή τους και αυτή των οικογενειών τους σε στοχευμένα χτυπήματα.

Για την ιστορία, την ώρα που γράφονταν αυτές οι γραμμές, ο λογαριασμός του Μόσαμπ στο Facebook της meta «έπεσε». Φαίνεται πως η βράβευσή του δεν άρεσε στους εγκληματίες πολέμου και τους φίλους τους.

Χιλιάδες άνθρωποι νιώθουν περήφανοι για τον Μόσαμπ, χωρίς να τον γνωρίζουν προσωπικά.

Κάποιοι θα θυμάστε πως ο ποιητής της Γάζας, ήταν καλεσμένος του Κύκλου Ποιητών για το Διεθνές Φεστιβάλ Ποίησης Αθηνών, αλλά η πρόσκλησή του ακυρώθηκε! Ακυρώθηκε γιατί εν αγνοία του ήθελαν να τον παρουσιάσουν μαζί με μια ισραηλινή ποιήτρια και φοβούνταν «αντιπαλαιστινιακές αντιδράσεις» ή «αντιισραηλινές αντιδράσεις»!

Μια ζοφερή στιγμή για τον ελληνικό πολιτισμό

Σε επικοινωνία μας, ο Παλαιστίνιος ποιητής μας είχε στείλει την απάντησή του για τον αποκλεισμό του από το φεστιβάλ. Ο αποκλεισμός του και η λογοκρισία υπήρξε λόγος να ακυρωθούν ακόμα περισσότερες συμμετοχές, αλλά και να απωλέσουμε την ευκαιρία να στηρίξουμε έναν άνθρωπο που θαυμάζουμε από κοντά.

Η απάντησή του προς το φεστιβάλ, είχε δοθεί προς δημοσίευση σε μεταξύ μας επικοινωνία για σχετικό άρθρο – καθώς και σε άλλους συναδέλφους – αναδημοσιεύεται, ώστε να υπογραμμίσουμε πόσο λάθος λειτουργούν οι λογικές «δολοφονούν οι Ισραηλινοί, δολοφονούνται οι Παλαιστίνιοι, πρέπει να παρουσιάσουμε και τις δύο απόψεις».

Από την συλλογή του Αμπού Τόχα, Forest of Noise

Η απάντηση του Μόσαμπ Aμπού Τόχα για τον αποκλεισμό του

Αξιότιμε κύριε/κυρία,

Είμαι ο Mosab Abu Toha και αυτό το email αφορά τη σοκαριστική είδηση ότι η πρόσκλησή μου να συμμετάσχω στο Παγκόσμιο Φεστιβάλ Ποίησης της Αθήνας 2024 ακυρώθηκε. Η είδηση αυτή μου μεταφέρθηκε μέσω του Ντίνου στο messenger του Facebook.

Πήρα την επίσημη πρόσκληση από την Ειρήνη Παπακυριακού, Καλλιτεχνική Διευθύντρια του 10ου AWPF, τον Φεβρουάριο του 2024, πριν η Marie-Laure έρθει σε επαφή μαζί μου σχετικά με την υλικοτεχνική υποδομή του ταξιδιού και της διαμονής στην Αθήνα κατά τη διάρκεια του Φεστιβάλ.

Δεν υπήρχε καμία αναφορά στην επιστολή για τη συμμετοχή ισραηλινής ποιήτριας στην εκδήλωσή μου. Αυτό δεν μπορεί ποτέ να αναμένεται να πραγματοποιηθεί, ειδικά κατά τη διάρκεια μιας τόσο φρικτής περιόδου για μένα και το λαό μου.

Σέβομαι τον Ντίνο ως φίλο και ως εκδότη του βιβλίου μου στα ελληνικά (σ.σ. Ντίνος Σιώτης), αλλά νομίζω ότι αξίζω μια επίσημη επιστολή από εσάς ως διοργανωτή του φεστιβάλ, με τον ίδιο τρόπο που πήρα μια επίσημη επιστολή με την οποία με προσκαλούσατε. Η συμμετοχή μου σε ένα παγκόσμιο φεστιβάλ δεν θα εξαρτηθεί ποτέ από την παρουσία ενός ισραηλινού καλεσμένου μαζί μου.

Δεν υπάρχει καμία λογική σε αυτό, να φέρετε έναν ποιητή από μια χώρα που κατέστρεψε το σπίτι μου, με απήγαγε και με βασάνισε, σκότωσε τους φίλους και τους μαθητές μου και συνεχίζει χωρίς ντροπή να το κάνει.

Είναι ενάντια στην ποίηση να εμποδίζεις έναν ποιητή σαν εμένα να μοιραστεί την ιστορία του και του λαού του κατά τη διάρκεια τόσο σκοτεινών στιγμών.

Αντί να παρέχετε τη σκηνή σε ποιητές που μπορούν να μιλήσουν για την καταστροφή της πατρίδας τους επί 76 χρόνια, αντί να προσκαλέσετε ποιητές που έγραψαν ποιήματα για τις πληγές τους και τις εμπειρίες τους από τον εκτοπισμό, την απαγωγή και τη μετέπειτα εξορία, αποκλείετε μια φωνή που κραυγάζει στίχους κάτω από τα ερείπια του σπιτιού του, κάτω από πυρά, ενώ είχε δεμένα τα μάτια και τις χειροπέδες και ενώ έκλαιγε για την οικογένειά του που υπέφερε και αιμορραγούσε, τους φίλους και τους γείτονές του για περισσότερους από εννέα μήνες.

Προσβάλατε την ποίηση. Προσβάλατε το φεστιβάλ σας. Προσβάλατε την ανθρωπότητα.

Mosab Abu Toha

Υ.Γ.

Μόλις είδα την ανάρτησή σας στο Facebook. Δηλαδή η ισραηλινή ποιήτρια ακύρωσε τη συμμετοχή της και μετά εσείς ακυρώσατε τη δική μου, λες και η ποίησή μου δεν έχει νόημα παρά μόνο όταν διαβάζεται δίπλα της;

Κι έπειτα, ξέρετε ότι γεννήθηκε στη Γιάφα, την πόλη από την οποία εκδιώχθηκαν οι τέσσερις παππούδες μου το 1948. Θα έπρεπε να έχω γεννηθεί εκεί. Ο πατέρας μου, η μητέρα μου και τα αδέλφια μου επίσης.

Θα έπρεπε να γράφω για τα πορτοκάλια της Γιάφα και όχι για τα ερείπια του σπιτιού μου στη Γάζα ή για τις πληγές και τον πόνο μου.

Ίσως δεν θα ήμουν ο ποιητής που ο κόσμος χρειάζεται να ακούσει.»

Ο ποιητής μπροστά από το σπίτι του. Αυτό που του κατέστρεψε το Ισραήλ κατά τη διάρκεια μιας συνεχιζόμενης γενοκτονίας.

Γνωστοποίησε την νίκη του με το If I must die του δολοφονημένου ποιητή Ρεφάατ Αλαρίρ

Το συμβούλιο που αιτιολογεί τον λόγο επιλογής των νικητών, ανέφερε πως τα δοκίμιά του παρουσιάζουν «σωματική και συναισθηματική καταστροφή στη Γάζα, που συνδυάζει την εις βάθος δημοσιογραφία με την οικειότητα των απομνημονευμάτων για να μεταφέρει την εμπειρία των Παλαιστινίων από περισσότερο από ενάμιση χρόνο πολέμου με το Ισραήλ».

Αυτό που δίνει ακόμα μεγαλύτερη αξία είναι πως ανακοίνωσε τη νίκη του με τους δύο τελευταίους στίχους του ποιήματος του Ρεφαάτ Αλαρίρ, ο οποίος δολοφονήθηκε μαζί με την οικογένειά του στη Γάζα. Τον επίλογο “Let it bring hope – Let it be a tale”.

Ο Αλαρίρ δολοφονήθηκε από το Ισραήλ στις 6ης Δεκεμβρίου 2023 στη βόρεια Γάζα μαζί με τον αδελφό του, την αδερφή του και 4 ανήλικα ανίψια του. Στοχοποιήθηκε απευθείας το διαμέρισμα της αδερφής του στο οποίο έμενε.

Ο Αλαρίρ δεχόταν απειλές για τα ποιήματα και τις αναρτήσεις του στο Χ. Ισραηλινοί αξιωματικοί των υπηρεσιών πληροφοριών, τον είχαν πάρει τηλέφωνο και του είχαν πει πως γνωρίζουν την διεύθυνση του σχολείου του UNRWA στο οποίο βρίσκονταν με την οικογένειά του και πως θα τον δολοφονούσαν.

Άφησε εκεί την γυναίκα του και τα παιδιά του και έφυγε για να μην αποτελεί την αιτία να δολοφονηθούν, ανοίγοντας το τηλέφωνό του μονάχα όταν είχα κάτι να γράψει. Το Ισραήλ εν τέλει τον βρήκε προβαίνοντας στην δολοφονία με drone με απευθείας χτύπημα στο διαμέρισμα της αδερφής του.

Οι ευχαριστίες του Αμπού Τόχα

«Είναι τιμή μου που λαμβάνω σήμερα το βραβείο Πούλιτζερ. Ευχαριστώ πολύ την κριτική επιτροπή και τα μέλη του διοικητικού συμβουλίου του βραβείου που με τίμησαν.

Αφιερώνω αυτήν την επιτυχία στην οικογένειά μου, τους φίλους μου, τους δασκάλους μου και τους μαθητές μου στη Γάζα.

Ευλογίες στα 31 μέλη της οικογένειάς μου που σκοτώθηκαν σε μία αεροπορική επιδρομή το 2023.
Ευλογίες στις ψυχές των τεσσάρων πρώτων ξαδέρφων μου, δύο εκ των οποίων σκοτώθηκαν με τους συζύγους και τα παιδιά τους. Ευλογίες στην ψυχή της θείας μου, Φατίμα, της οποίας το «πτώμα» παραμένει κάτω από τα ερείπια του σπιτιού της από τον Οκτώβριο του 2024. Ευλογίες στους τάφους των παππούδων μου που δεν θα βρω ποτέ.

Ευλογίες στις ψυχές των μαθητών μου που σκοτώθηκαν ψάχνοντας για φαγητό ή καυσόξυλα. Στο σχολείο όπου σπούδασα και δίδαξα, στη βιβλιοθήκη που ίδρυσα και στην οποία πρόσθεσα ένα βιβλίο ποίησης πριν από το 2023.

Ευλογίες σε πολλούς ακόμη, σε πολλούς ακόμη.

Προσεύχομαι για άμεση και μόνιμη κατάπαυση του πυρός και ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ και ΕΙΡΗΝΗ!»

CREATOR: gd-jpeg v1.0 (using IJG JPEG v62), quality = 90

Η ποίηση ήταν και είναι ένα από τα όπλα των Παλαιστινίων για την ελευθερία

Μπορεί στην Ελλάδα να έχουμε χάσει την σχέση με το σπορ, σε πολλές περιπτώσεις καλά κάνουμε, όμως στον αραβικό κόσμο η πίεση είναι ένα όπλο για την ελευθερία.

Την ελευθερία πρέπει πρώτα να την οραματιστείς, να βιώνεις συνειδητά την έλλειψή της, να την θελήσεις και να κάνεις όλα τα απαραίτητα βήματα για να την κατακτήσεις.

Η ποίηση ήταν και είναι ένα από τα όπλα των Παλαιστινίων για την ελευθερία, μια φλόγα και ο Ρεφάατ Αλαρίρ την έφερε σε εκατομμύρια σπίτια, στα αραβικά και τα αγγλικά, εμπνέοντας τους συναθρώπους του να αγωνιστούν, να κλάψουν, να ερωτευτούν και να θρηνήσουν.

Αυτή την δάδα με την φλόγα κραδαίνει και ο Μόσαμπ Αμπού Τόχα.

ΠΗΓΗ